Кескіндеме мен мүсін өнерінің ортақ тілін таба білген еліміздегі тұңғыш гиперреалист, мүсінші Айдос Есмағамбет Абайдың мүсінін айнытпай жасап шықты. Мүсіннің супер реалистігі соншалық, саналы ғұмырын қалың елі, қазағының мұрат-мүддесіне серт еткен, ұлт болып ұйысып, елдікке бет бұруға үндеген ойшылдың бейбіт болмысы көрініс тауыпты.
Гиперреализмнің басты ерекшелігі фотосурет дәлдігін қайта жаңғырту арқылы, визуалды бекітудің автоматизмдік қағидасына сүйенеді. Айдостың айтуынша Абайдың мүсінін жасап шығуға толық төрт ай уақыт жұмсаған.
– Кескінді жасаудың анау айтқандай қиындығы болған жоқ. Негізгі материал ретінде силикон мен балауызды қолдандым. Жылтыратқыш, аэрографиялық, эмульсиялық жабындардың көмегімен түстер, көлемдер, текстураларды бердім. Абай мұрасын насихаттауға қолымнан келгенше үлес қосуды жөн көрдім, баға беретін халық, – дейді ол.
Мүсін образына негіз етіп 1896 жылы Семейдегі Кузнецовтың фотосалонында түсірілген Абайдың алғашқы суретін пайдаланған. Суретте Абай Ділдәдан туған үлкен ұлы Ақылбай, Әйгерімнен туған ұлы Турағұлмен бірге түскен. Аталған суретті 1941 жылы академик-жазушы Мұхтар Әуезов Семейдегі ақын музейіне өзі әкеліп тапсырған еді. 9х13 сантиметрлік суреттегі ақын бейнесі Абайдың толық шығармалар жинағынан бастап, алдыңғы толқын, кейінгі буын суретшілердің еңбегінен кең көрініс тапты.
– Мүсін жасау идеясы Мадам Тюссо музейінен кейін туындады. Әзірге, ондай орындарды аралап көргем жоқ. Бірде теледидардан Обаманың жаңа силикон мүсінін көріп қалған соң, қызығушылығым артып, осы жұмысты қолға алдым, – дейді Айдос. Ол кәсіби білім жолын Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институында «Бейнелеу өнері мен сызу» мамандығында бастаған. Еңбекқор жастың өнерге деген талпынысы бала кезінен байқалған. Әкесінің де суретке ебі болса, анасы музыка пәнінің мұғалімі. Айдостың алғашқы жұмысы Елбасы Н.Назарбаевтың бейнесіне арналған. Одан кейін Абылай ханның, генерал-полковник Сағадат Нұрмағамбетов пен АҚШ-тың бұрынғы президенті Барак Обама сынды тұлғалардың мүсінін жасап шыққан. Шебер жұмысына керекті материалдарды арнайы АҚШ-тан алдырады. Оның құны да арзан емес көрінеді.
– Менің жұмыстарым Мадам Тюссодағы фигуралардан ерекшеленеді. Оларда толық бір команда жұмыс істейді. Сосын жасалуы жоспарланған мүсіннің иесін арнайы шақыртады. Ал мен жалғыз өзім кірісемін. Сол сияқты тек фотографиясы арқылы ғана әзірлеп шығамын. Бір мүсінді толық аяқтау үшін шамамен 4-5 айдан бір жылға дейінгі уақытым кетеді. Оның әр тал шашын жеке-жеке қоямын. Шыдамды талап ететін жұмыс, – дейді мүсінші.
Абай бейнесіне қалам тартып жүрген суретші, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Қазақ Елі» монументінің авторы Сембіғали Смағұлов жас суретшілердің қазіргі қазақ бейнелеу өнерінің өркендеу бағытындағы жұмысы жайына тоқтала келіп, суретшіні шыңдайтын ізденісі мен табанды еңбегі екенін айтады.
– Абайға қалам тартпаған, өнерін арнамаған суретшілер кем де кем. Айдостың Абайға арналған жұмысы өте тамаша. Суретшілер өзіміз жасаған образға қайта-қайта ораламыз. Өйткені мүсін деген дүние қателікті кешірмейді. Сондықтан Айдос әлі де болса осы тарапта жұмыс істейді деп ойлаймын. Суретші жақсы жерде жүрсе дамиды. Айдостың келешегі алда, жаңа технология суретшіге жаңа мүмкіншіліктер туғызады. Балауызбен мүсін жасау бойынша Қазақстанда көш бастап жүрген баламыздың бірі. Ешкім оны баулыған жоқ, өзі талпынып жүр. Халық суретшілері күнде туа бермейді, өз уақытымен оқшаулап шығарып отырады. Пассионарлық ұғым болғандықтан, өнері биіктеген суретші шығармаларын халық түсінуге тырысады. Халыққа түсінікті боламын деген суретшінің деңгейі түсіп қалады,– дейді ол.
Мүсіннің ашылу салтанатында сөз алған «Қазақконцерт» ұйымының директоры Жеңіс Сейдуллаұлы соңғы жылдары бейнелеу өнеріндегі креативті идеялар мен бағыттар жөнінде айта келіп, жас суретшілерді қолдау, олардың шығармашылығын насихаттау қажеттігіне тоқталды. Оның айтуынша, келесі жылы Айдос Есмағамбеттің жеке музейін ашу жоспарланып отыр.
Хакімнің 175 жылдық мерейтойы руханиятымыздың қуанышына айналып, ақыл-ойдың асқар шыңына деген халық махаббаты мен ықыласы толастамай келеді. «Ел іші – өнер кеніші» демекші, халық шеберлері ұлы ойшылдардың озық бейнесін бүгінгі заманауи техника тіліне икемдеп, халық мұрасын насихаттауға үлес қосып-ақ келеді.