«Соғыс балаларының» көрген қиындығы аз ба еді?

Табиғаттың заңдылығы ғой, «со­­­ғыс балаларының» қатары да әр күн сайын сиреп, азайып келе­міз. Бүгінде 92 жасқа келген маған қос­танайлық тыл ардагері Қасым­қайыр Дүйсенбаевтың «Еgemen Qazaqstan» газетінің өткен жылғы 13 қара­ша күн­гі нөмірінде жарияланған «Арда­гер­лерді алаламайық» ма­қа­­­ла­сы­ның әсері қолыма қалам ал­дыр­­тып отыр.

Әкелеріміз бен ағаларымыз Отан үшін отқа түсіп, қанды қырғын шай­қас­тарға қатысып, жанын пида етсе, олардың ұрпақтары – біз соғыстың қасіретін бірге көтеріп, ана, апа, жең­ге­лерімізбен бірге «Барлығы майдан үшін, барлығы жеңіс үшін!» деп 1418 күні-түні еңбек етіп, аянбай тер төктік.

КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиу­мы­ның 1945 жылғы 6 маусым­дағы Жарлығымен ауылдастарыммен бірге мен де «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945» меда­лімен марапатталдым.

Соғыс кезінде ерте есейіп, еңбек еткен балалар еліміздің соғыстан күй­зел­­ген халық шаруашылығын қал­пы­на келтіру үшін де барлық күш-қуатын жұмсады. Мен ауылда жеті жылдық мектепті бітіргеннен кейін әкем тәрізді ұстаз болуды армандап, Қызылорда қаласындағы пед­учи­лищеге оқуға түстім. Ішер асқа, киер киімге жарымай жүрсек те, оқу­дан қол үзбей білім алдық. Педагог маман­ды­ғын алғаннан соң бүкіл саналы өмірімді жеткіншек ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру ісіне арнадым.

Бастан өткендерді жазып отырған себе­бім, ат төбеліндей аз қалған тыл ардагерлерінің (мәселен, Қызы­лор­да облысы бойынша небәрі жиыр­­ма шақты адам) басынан өткен қиын­шы­лық­тары, соғыстан күйзелген ха­лық шаруашылығын қалпына кел­тіріп, ел экономикасын нығайтып, онан кейін тәуелсіз елімізді дамыту жо­­лында еткен еселі еңбектері ұмыт бол­май, өз дәрежесінде бағалануы тиіс қой деген ойымды білдіру еді.

КСРО кезінде Ұлы Отан соғысы (ҰОС) ардагерлерімен қатар, тыл арда­герлеріне де жеңілдіктер мен ар­тық­шылықтар иелену құқығы берілген болатын. Осыны айғақтайтын куәлігі бар өзім сияқты тыл ардагерлеріне ТМД елдері үкіметтері басшыларының 1999 жыл 8 қазандағы шешімімен «1941-1945ж.ж. Соғыс ардагері» төсбелгісі тапсырылып, зор құрмет көрсе­тілді. Ұлы Жеңістің 55 жылдығы құрметіне біз – тыл ардагерлері елі­міз­дің Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қолтаңбасы қойылған қолсағатпен марапатталып, мерейіміз үстем болды.

Соғыс және тыл ардагерлерінің қатары толық жылдарда 9 мамырда әрқайсымыз Елбасының арнайы құттықтау хатын алып, моральдық жағынан қолдау тауып, дәріптелетін едік. Тыл ардагерлеріне жасалып келген осындай жеңілдіктер мен мораль­дық қолдаулар қазір ұмытылды деуге болады.

Біз ұзақ жылдар бойы «Ардагерлер туралы» заң қабылдануын, онда тірі жүрген аз ғана тыл ардагерлері де ҰОС ардагерлеріне теңестіріліп құр­мет­телуін және моральдық-ма­териалдық көмектер беру ісі заң­дас­­тырылуын күт­кен едік. Көптен күт­кен «Арда­гер­лер туралы» заңға биылғы мамыр айының бас кезінде Мемлекет басшысы қол қойды. Алайда бұл заңда тыл ардагерлері ҰОС ардагерлеріне теңес­тірілуі былай тұрсын, олар кә­дуіл­гі жасына қарай жәрдемақы та­ғайын­далған еңбек ардагерлері қа­та­рына жатқызылып, әлеуметтік же­ңіл­діктер де солармен бірдей беріліп отыр. Сондай-ақ тыл ардагерлерінің бұрын пайдаланған жеңілдіктер мен артықшылықтар жө­нін­дегі құқық­та­ры­нан ада бол­ған­дығы да мазалайды.

Қатары сиреп келе жатқан тыл ар­да­герлеріне әр жыл сайын оңалту-сауық­тыру орындарына жолдама бері­ліп, денсаулықтарын нығайтып отырса және әуе, темір жолдарымен сапарға шығуға жеңілдіктер қарастырылса, бізге жасалған зор қамқорлық, үлкен құрмет болар еді. Осы айтылған тілектер алдағы уа­қыт­та «Ардагерлер туралы» заңға ен­гізілсе, игі болар еді. Жетінші ша­қы­­ры­лымдағы Парламент депутат­та­рынан тыл ардагерлері осыны асыға күтеді.

Менің осы айтқандарым бүгінде «келместің кемесін» күтіп отырған бар­лық қарттарымыздың ойымен ұш­та­­сатыны анық. Сол жеңілдіктерді бәріміздің толық пайдалануымыз да неғайбыл. Өйткені көбіміздің жасымыз ұлғайғандықтан, отбасымыздан алысқа ұзап шыға да алмаймыз.

Рақымжан БӘЙМЕНОВ,

Сырдария ауданының құрметті азаматы

Қызылорда облысы