Сыр бойының өзге өңірлерден бір айырмашылығы Қызылорда қаласы мен жеті аудан да «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автожолы мен таспадай тартылған темір жолдың бойында орналасқан. Облыс пен аудан орталықтарының дәл іргесінен Сырдария сылаңдай ағып жатыр. Бұл әрине жол-көлік логистикасын тиімді ұйымдастыруға әбден қолайлы. Тұрғындарға ыңғайлы болу үшін темір жол астынан өткел қалдырылып, кей жерлерде көпір салынған. Бірақ бәрінде ондай жағдай жоқ. Былтыр «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында Шиелі кентінде темір жол үстінен көпір салынып, көп жылдарға созылған мәселе біржола шешімін тапты. Дәл қазір облыс бойынша өткелі жоқ жалғыз өңір Арал қаласы болып тұр.
Қырық мыңға жуық тұрғыны бар теңізді қаланы темір жол желісі қақ жарып өтеді. Осыған дейін балық шаруашылығы мен тұз өндірісі секілді дәстүрлі сала дамыған қалада соңғы жылдары бизнестің басқа да бағыттары қолға алынған. Қызмет көрсету саласында кәсіп бастап жатқандар қатары көп. Бұған қаланы қысқа күнде қырық айналып шығатын таксистерді қосыңыз. Шағын қаланы шарлап жүрген көлік біткеннің күніне әлденеше рет түйісетін бір тұсы бар. Бұл Панфилов көшесіне орналасқан темір жол өткелі. Ол ашық болса жолының болғаны, ал кезекті пойыз жақындағаннан түсірілетін шлагбаумдар айналасында күніне бірнеше рет 1-2 шақырымға созылған көліктер тізбегі пайда болады.
«Арал теңізі» стансасы арқылы тәулігіне жүк және жолаушы тасымалымен айналысатын 55 пойыз өтеді. Жаз мезгілдерінде олардың қатары артатыны да белгілі. Алдағы күндері темір жол бойында бұрмаларды ауыстыру көзделіп отыр. Бұл жолдың екі қапталында иін тірескен көліктер көбейе береді деген сөз.
– Қазір бұрынғыдай емес, қаланың көп проблемасы шешімін тапты. Ендігі мәселе осы өткел болып тұр. Осы жерден талай мәрте «Жедел жәрдем» мен өрт сөндіру көлігінің кідіргенін көргенбіз. Жаны қиналған науқас пен жалындап жатқан өртке жедел жетуі тиіс одан басқа жүздеген көліктің амалсыздан қаңтарылып қалар кезі көп. Кішкентай балалар да спорттық секцияларға, түрлі үйірмелерге қатысу үшін осы көліктермен жағаласып өтіп жатады. Бұрын да осы тірлік тым қауіпті көрінетін еді, осыдан 2 жыл бұрынғы Шамалғандағы теміржол өткеліндегі апаттан кейін үрейіміз тіпті үдей түсті, – дейді аудандық қоғамдық кеңестің төрағасы Алдаберген Жоланов.
Ақсақалдың алаңы орынды. Қаладағы Т.Шевченко атындағы №13 орта мектептің бастауыш сыныптарына арғы беттен 133 оқушы қатынап оқиды екен. Оқушылар үйіндегі түрлі үйірмелерге 64 бала, спорттық секцияларға қатысатын 37 оқушы, мектепалды даярлық тобына келетін 19 балақай күнделікті өткелде қайшыласқан көліктер арасынан өтіп келіп жүр.
Мәселені аудан әкімдігінің де көтеріп келе жатқанына көп жылдың жүзі болыпты. Мамандар есебінше осы өткелден тәулігіне көліктер 16-18 мың рет әрі-бері өтеді. Асыққан көліктердің апатқа ұшырап, абайламаған жанның пойыз астына түскен кезі де жоқ емес.
Былтыр аудандық бюджеттен 9,8 млн теңге бөлініп, көпірдің техникалық-экономикалық негіздемесі әзірленіп, мемлекеттік сараптамадан өткізіліпті.
– Өткен жылы осы бағытта қоғамдық тыңдау ұйымдастырылып, түрлі сала мамандары мен тұрғындар пікір білдірді. Темір жол өткелін салудың бірнеше нұсқасы ұсынылды. Мамандар мен көпшілік ұсынысымен Жеңістің 30 жылдығы көшесінің маңы таңдалып алынды, – дейді аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Жанқожа Құдайберген.
Облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы басшылығы аралдықтарды алаңдатқан жағдай аймақ басшылығының назарында тұрғанын айтып отыр. Осыдан сәл бұрын өткен облыстық мәслихаттың сессиясында құрылыстың жоба-сметалық құжатын әзірлеуге қаржы бөлу жөнінде шешім қабылданыпты. Құжат әзірленсе игерілмей қалған қаржылар есебінен жыл соңына дейін құрылысты бастап кетуге де мүмкіндік бар.
Облыс тарапынан атқарылуға тиісті шаралар ретімен шешімін тапты. Енді республикалық бюджет қаржысынан салынатын жобаның болашағы елордадағы тиісті құрылымдар қолында тұр. Сондықтан да аралдық ағайын бастаманың тағдыры шешілер бас қала жаққа алаңдай қарап отыр.
Қызылорда облысы