Өмір мен өнерді марафон деп қабылдайтын туындыгер өз шығармаларында уақыт пен сезімнің трагедиясын көрсетуге тырысады. Егер суретші үшін графика – ең алдымен ойлау, дүниетанымды көрсету тәсілі болса, онда акварель – сезімдер мен эмоционалды рефлекстерді жеткізу құралы.
Автор «Күлтегін», «Қызыл құмыра», «Чонтваридің жұмағы», «Толғанай», «Қаңбақ», «Реквием», «Литоргия», «Талтүс», тағы басқа акварель жұмыстарында адам құндылығының жоғалуы сынды уақыттың қасіретін ішкі жан дүниесінен өткізе отырып, мысқылмен, сарказммен жеткізеді. Қайырбай Зәкірұлы қазақ бейнелеу өнеріне 1970 жылдары келді. Осынау бедерлі жылдар белесінде Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, көрнекті суретші, график-шебердің қаламынан өрілген кең тынысты туындылар ұлттық мәдениеттің салқар көшіне мазмұнды мұра болып қосылды десек қателеспеспіз. Көпшілікке «Ұлбаланың бақыты», «Теңіз туралы толғау», «Базар жырау» топтамаларымен белгілі өнер иесінің туғанына 75 жыл толуына орай Ә.Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейінде ашылған «Минотаврлар марафоны» көрмесіне барсаңыз, шебердің шығармашылық әлеуетін анық танисыз.
– Философиялық терең ойлайтын суретшіні әлем, адам болмысы, уақыт байланысы және ата-бабалардың рухани мұрасы тақырыптары толғандырады. 1990 жылдардан бастап суретші шығармашылығы өзгеріске ұшырап, туындыларында мифологиялық сюжеттер мен ғарыштан, бейнебір құс жолынан келгендей мистикалық бейнелер пайда болады. «Минотаврлар марафоны» – Қ.Зәкірұлының акварель туындылары топтамасының шартты атауы. Оған соңғы екі жылда орындалған жиырмаға жуық акварель парақтары кіреді. Мұндай тақырыптың таңдалуы, ең алдымен, суретшінің дүниетанымы мен көзқарасының өзіндік ерекшелігінде жатыр. Көрме шебер шығармашылығының 50 жылдығына және тәуелсіздіктің мерейлі белесі мен Қазақстан Республикасы Көркем академиясының 15 жылдығына арналып отыр, – дейді белгілі өнертанушы Самал Мамытова.
Қайырбай Зәкірұлы 1945 жылы Қызылорда облысы Арал қаласында дүниеге келген. 1968 жылы Н.В. Гоголь атындағы Алматы көркемсурет училищесін, 1976 жылы Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтының көркемсурет-графика факультетін тәмамдаған. 1968 жылдан бастап республикалық және халықаралық көрмелерге қатысып келеді. 1976 жылдан Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі. 1988 жылы «Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері» атанып, 1996 жылы Президент стипендиясының иегері болды. 2006 жылдан Қазақстан Көркем академиясының академигі. 2008 жылдан Қызылорда «Болашақ» университетінің құрметті профессоры. 2013 жылы Халықаралық Түрксой сыйлығының иегері атанды. 2019 жылы Солтүстік Кипрде жеке шығармашылық көрмесі өтті. Туындылары Ә.Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейінде, облыстық музейлер қорында және АҚШ, Ресей, Жапония, Йемен, Франция, Қазақстанның жеке коллекциялары мен галереяларында сақтаулы. Алматылықтар мен қала қонақтарына құшақ ашқан көрмеге автордың жеке жинағынан алынған 30-ға жуық картина қойылған.
АЛМАТЫ