Ақтөбеге «жеті ойыншық» келді

Ерасыл Сәкенұлының авторлық бағ­дарламасымен қолға алынған осы жо­баны Білім және ғылым минис­тр­лігі балабақшаларға оқу-әдіс­те­ме­лік құрал ретінде пай­далануға рұқ­сат берді. Ақтө­бедегі Шығар­ма­шы­лық академиясын­да өткен ұлттық ойыншықтардың көрмесінде «Жеті ойыншық» топтамалары таныстырылды. Жеті бағытты қамтыған ойын­шық­тарға сиқырлы сандар аймағы («Зияткер»), өмірлік дағдыларды қалыптастыру («Ұлы дала ұланы»), сен­сомоторлық аймақ («Зерделі ұр­пақ»), шығармашылықты дамыту («Ұлы дала сазы»), жаратылыстану («Ғажайыптар әлемі»), тіл дамыту («Тіл – қазына»), туған жер тарихы, этномәдениет («Ұлы дала ұлағаты») топтамалары кіреді. Мұнда қоршаған ортаның элементтері ойыншықтар тілімен түсіндіріліп, баланың таным көкжиегінің артуына ықпал етіп қана қоймай, командада жұмыс істей білуге үйретеді. Мәселен, құрастырмалы киіз үй, шаршы тақтайдағы төрт түліктер жарысы, оюлар бейнесіндегі түрлі мозаика, құрастырмалы домбыра, қобыз, жетіген, сазсырнай құр ойыншық қана емес, алуан түрлі әуендер шығаратын кәдімгі аспаптар. Тек көлемі кішкентай әрі сәбидің таным-түсінігіне сай жасалған.

Ұлттық ойыншық жобасы автор­ла­рының бірі, Л.Н.Гумилев атын­да­ғы Еуразия ұлттық универ­си­тетінің профессоры, педагогика ғы­лым­­дарының кандидаты Фатима Жұма­бекова мектепке дейінгі білім меке­мелерінің «Рухани жаңғыру» бөлмелерін жабдықтайтын «Жеті ойыншық» топтамаларының мағы­на­лық рөліне тоқталды. Ғалым ұлт­тық ойыншықтарға «Рухани жаң­ғыру» бағдарламасының бәсекеге қабі­лет­тілік, прагматизм, ұлттық біре­­гейлікті сақтау, білімнің салтанат құ­р­уы, Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы және сана­ның ашықтығы идеяларының ішкі маз­мұндарын енгізуге тырысқанын айтты. Мақсат – санасы кемел, заман өзгерістерін қабылдай білетін, ұлттық рухы жоғары тұлға қалыптастыру. Ойнай отырып, ойлау білу дағдысын бүлдіршіндер санасына қалай сіңіру керек деген сұраққа Ф.Жұмабекова: «Ізденіс қабілеті жоғары, жаңаша ойлай білетін педагог сыни тұрғыдан ойлап, дербес шешім қабылдай алатын, еңбекқор, жауапкершілігі жоғары, шығармашылық қабілетке ие, ұлттық сана-сезімі жоғары тұл­ға­ны қалыптастыра алады. ХХІ ға­сыр­дың толық азаматы – прагматик, бәсекеге қабілетті, өз болашағын жос­­парлай білетін, ысырапшылдық пен менменшілдіктен ада, ұлттық біре­гейлігін сақтаған, білімді бас­ты құндылыққа айналдырған сана­лы азамат. Осы тұлғаның сәби шақтан бастап қалыптасуына мектепке де­йін­гі білім мекемелерінің рөлі өте зор. Осы жағынан алғанда, ұлттық ойыншықтар жиынтығы сәбидің тұл­ға­лық тұрғыдан қалыптасып, ұс­т­а­нымының орнығуына, өмірге бейім­делуіне, жағдайға қарай әрекет ете білуіне мүмкіндік береді», деп жа­уап берді. Ғалым-педагог тұлға қа­лып­тас­ты­рудағы жақсы нәтижені бірер жылдан соң байқауға болатынын атап өтті.

Облыстық білім басқармасының басшысы Жолдас Батырхан осыдан бір жарым ай бұрын Ақтөбе қаласының мектепке дейінгі мекемелеріне алғаш келіп түскен «Жеті ойыншықтың» құрамындағы түйе мен жылқыны көрген балабақша бүлдіршіндерінің екі түлікті айыра алмағанын жеткізді. «Тұрмыс-тіршілігі малмен байланысты ата-бабаларымыздың өмірін түсіндіргенде түйе мен жылқы, қой мен қозы бейнесіндегі бояуы қанық ағаш ойыншықтардың пайдасы зор» дей келе, «әлемдік трендтегі монтессори ойыншықтарының кейбір та­нымдық элементтері осы «Жеті ойын­шықтың» құрамында бар екен­дігін жеткізді. Сондай-ақ табиғи таза өнімнен жасалған дүниелердің ин­к­лю­зивті білім беруге де көмегі зор екен­дігін жеткізді.

Ақтөбе қаласындағы білім алуға ерекше қажеттіліктері бар балаларға арналған балабақшаның қазақ тілі пәні мұғалімі Назгүл Тұрмұхамбетова «Жеті ойыншықтың» дамуы тежелген бүлдіршіндерге жағымды әсер еткенін хабарлады. Соның ішінде «Керемет» домбырасы психикалық дамуы бұзылған балалардың жүйкесін тыныштандырса, «Мағыналы оюлар» баланың есте сақтау қабілетін дамытқан. Соның ішінде алуан түрлі құрас­тырмалы оюлар тірек-қимыл жүйе­сінде кінәраты бар балаларға жақ­сы әсер етті.

Жоба авторы Ерасыл Сәкенұлы білік­ті педагог ғалымдармен қатар бала­бақша тәрбиешілерінің де ойын­шық жобасына қатысқанын мәлім­деді. Түпкі нәтиже – транс­фор­ма­ция­ланған қоғамға баланы ерте жастан дайындай отырып, мемлекетшіл және ұлттық ұстанымы биік азамат қалыптастыру.