Алматы қарқынды түрде урбандалып жатқан қалалардың қатарында. Бүгінде мегаполис тұрғындары 2 млн адамнан асып жығылады. Халықтың толассыз көбеюі түрлі проблемаға жол ашып отыр. «Мәңгілік Қазақстан» қоғамдық қоры Алматы қаласы қоғамдық даму басқармасының қолдауымен шаһардағы өзекті мәселелерді анықтау мақсатында әлеуметтік зерттеу жүргізді.
Сараптамалық сауалдамалар форматында өрбіген зерттеуде қаланың қарапайым тұрғындары мен сарапшылар пікірі тыңдалды. Олардың көзқарасы негізінде анықталған проблемалар стратегиялық сессияларда талқыланды. Мұндай сессиялардың қалада алтауы өткізілген. Онда мегаполистегі әлеуметтік, экологиялық, саяси мәселелермен қатар, халықаралық және аймақтық әлеуметтік шиеленістердің Алматы қаласына ықпалы да зерделенді. Миллиондар тоғысқан мегаполис тұрғындарын экология, тазалық, бюрократиялық проблемалар көбірек алаңдататыны анықталған.
Жоба жетекшісі Б.Нәлібаев саяси мәдениет тұрғындар көп біле бермейтін тақырып екенін, мұнымен тек ғалымдар айналысатынын жеткізіп, десек те бұл қала тұрғындарының саяси өмірінің жаңаруына айрықша ықпал ететін ұғым деп есептейді. Оның айтуынша, саяси мәдениет тақырыбын айшықтауға белгілі ғалымдар мен жоғары білім ошақтары да үн қосқан.
Айталық, «Жастардың саяси мәдениетін арттыру жолдары» атты көшпелі семинар-тренингтерге түрлі мамандық иелері қатысты. Олардың арасында саясаттану мамандығы бойынша білім алатын студенттермен қатар, халықаралық қатынастар, журналистика, тіпті инженерлік курста оқитындар бар. Бұл саяси мәдениетті меңгеру мамандық түрімен шектелмейтінінің айғағы.
«Мәңгілік Қазақстан» қоғамдық қорының жоба жетекшісі Б.Нәлібаевтың сөзіне қарағанда, еліміздегі соңғы жылдардағы саяси үдерістер осындай жобалардың пайда болуына түрткі болып отыр.
– Бұл жобаның атауы «Халықтың саяси мәдениетін арттыруға бағытталған тақырыптық іс-шаралар өткізу» деп аталады. Ал семинар-тренингтердің мақсаты – болашағынан зор үміт күттіретін саясаттанушыларды іріктеу. Алматы қаласы саяси өзгерістердің эпиорталығында орналасқан. Мұндағы оқиғалар қалған өңірлерге тікелей әсер етеді. Мегаполиске жыл сайын аймақтардан әртүрлі жастағы адамдар ағылып келіп жатыр. Әлеуметтік және саяси шиеленістер ушықпас үшін осындай іс-шаралар жиі өтуі керек деп санаймыз, – дейді Б.Нәлібаев.
Төрт жерде ұйымдастырылған семинар-тренингтерге бес саясаттанушы тартылған. Барлығы бұған дейін саяси мәдениет тақырыбы бойынша ғылыми жұмыстармен айналысқан мамандар. Мысалы, Жеңісбек Төлен, Нұркен Айтымбетов, Нұрболат Нышанбай сынды тренерлер осы тақырыпта диссертациялық еңбек жазған. Сонымен қатар олар қаладағы жоғары оқу орындарында педагогикалық қызмет атқарады.
Мегаполис тұрғындарының көңіл күйіне объективті түрді зерттеу жүргізу нәтижесінде «осалдықтар матрицасы» мен жол картасы әзірленіп, жауапты мекемелерге жолданбақ. Бұл зерттеулермен айналысып жатқан әлеуметтанушы-ғалым Елнұр Мұқашев оның қанатқақты жоба екенін айтады. «Анық қорытынды алу үшін біз фокус-топтарға әртүрлі санаттағы тұрғындарды жинадық. Олардың арасында жас та, кәрі де, жұмысбасты да, жұмыссыз да, қазақ тілді де, орыс тілді де, әртүрлі ұлт өкілдері де, қалада бұрыннан тұрып жатқан және жақында ғана осында көшіп келген азаматтар да бар. Зерттеуге қаладағы барлық аудан тұрғындары қамтылды. Мұндай әртүрлілік зерттеу объективтілігін қамтамасыз ету үшін өте маңызды» дейді ол.
Сараптамалық сауалдамаға қаладағы күрделі мәселелерді жіті білетін білікті сарапшылар тартылған. Олардың әрқайсысымен жеке сұхбат жүргізілген. Жұмыс тәртібіне байланысты фокус-топ мүшелері сияқты, олардың аты-жөндері де құпия сақталады. Алайда олардың пікірлері негізінде «осалдықтар матрицасы» дайындалып, жол картасы әзірленбек.
АЛМАТЫ