Ғылым деген шынымен де «инемен құдық қазғандай». Ғылым жолы – ауыр әрі қауіп-қатерлі жол. Ерінбей, жалықпай жұмыс істеу керек. Ғылым деген – еңбек. Бірақ ғылымға деген адамның ең бастысы табиғатынан, болмысынан ынтаcы болуы керек.
Қазір елімізде ұлттық зерттеу университеттерін құруға жол ашылды. Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті зерттеу университеті мәртебесін алды. Ұлттық университет алдағы уақытта қалай дамуы тиіс? Арнайы мақсатты бағдарлама бойынша дамуы керек? Өте жоғары деңгейде ғылыми-зерттеу жүргізуі және олардың нәтижесін практикаға енгізуді қамтамасыз етуі қажет.
Жоғары оқу орындары жұмысының тиімділігі олардың талапкер тартуымен ғана сипатталмайды, оқу үдерісінің сапалылығы, әдістемелік, ғылыми, халықаралық, жаңашыл және бизнес саласына қатысуы да білім ордасына сын. Білім ордаларының инновациялық деңгейін арттыруы, олардың өндірістік кәсіпорындармен байланысын күшейтуі, еңбек ресурстарын басқару саясатын жетілдіруі оның менеджментіне заманауи көзқарасты талап етеді. Ғылымды, инновацияны, кәсіпкерлікті дамыту ел экономикасын арттырудың тегершігі десек, бұл барыста Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің алар орны ерекше.
Қазақстандағы ұлттық зерттеу университеттері қазір жоғары оқу орындары базасында қалыптастырылады. Студенттерді инновациялық жобалауға, ашылған ғылыми жаңалықтарды коммерцияландыруға үйрету, алға қойған мақсаттарға сәйкес басқаруды ұйымдастырудың жаңа жүйесін құру әр зерттеу университеттерінің негізгі мақсаттары мен міндеттеріне жатады.
Ұлттық зерттеу университетінің түлегі талдауды, жобалауды және оны жүзеге асыруды қажет ететін кәсіби жағдайларда жүйелі іс-әрекетке дайын бола алатын, креативті, шығармашылықпен жұмыс істеуге қабілетті, бойында ойлау шапшаңдығы бар, қажет болғанда тез шешім қабылдауға тиіс.
Халықаралық тәжірибелер көрсеткендей, қазір зерттеу қызметтерінің коммерциялық бағыт алуы жоғары оқу орындарының кәсіпкерлік қызметтерін жүзеге асырудың кең таралған тетігі. Технологиялардың коммерцияландырылуы деп ғылыми-зерттеудің нәтижелерін пайдаланып, табыс табуға бағытталған кез келген қызмет түрі айтылады. Бүгінде инновациялық кәсіпкерлік қызметті жоғары оқу орындарының уақыт ағымына ілесуі ғана емес, оны адам ресурстары – ғалымдар мен кәсіпкерлер деп түсінгеніміз абзал.
Сондай-ақ қазақстандық жоғары оқу орындарын институттық автономия алуының болашағы тұрғысынан алғанда, олардың инновациялық кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру, эндаумент-қорлар, орталықтар құру мен дамыту арқылы тапқан табысты әртараптандыруға деген құлшынысы байқалады.
Университет пен бизнес арасында нәтижелі байланысты дамытуға күш салу, технология трансферінің дамуына, қосымша білім беруге, жоғары сұранысты түлектерді даярлауға ерекше назар аудару ұлттық зерттеу университеттерінің стратегиялық мақсаты болуға тиіс. Болашақта белсенді инновациялық маман-зерттеушілерді оқытып, теория мен практиканың өзара қарым-қатынасына орта қалыптастыру ұлттық зерттеу университеттерінің басқа жоғары оқу орындарынан басымдығын анықтайды. Ұлттық зерттеу университеттері ғылымның кадрлық әлеуетінің, оқу үдерісі мен ғылыми қызметтің, жоғары технологиялар мен кәсіби білім берудің дамуы мен қорғалуына деген жауапкершілікті өзіне алуға қабілетті болады. Бұл олардың қызметінің барлық негізгі параметрлеріне жоғары талаптар қоюды қажет етеді .
Еуразия ұлттық университетінде жақсы ғалымдар жұмыс істеді және бүгін де істеп келе жатыр. Содан кейін бізде мықты жастар бар, бакалавр, магистр, докторант дегендей. Оларды қазақ елінің болашағы, келешегі деп есептеймін.
Ғарифолла ЕСІМ,
Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, академик