Белсенділік бәсеңдей түсті

Негізінен іскерлік белсенділік ин­дексі нақты сектордағы эко­но­ми­каның хал-аухалын сипаттайтын көрсеткіш екендігін ескерсек,­ оның айналымындағы бизнес пен­ экономикалық үрдістерінің ма­ңыз­­дылығына ай сайын зерттеу жүр­гізіп, нәтижелерін жариялайтыны бар.

Сонымен сәуір айында еліміз­де­гі іскерлік белсенділік біразға тө­мендеп 51,2%-ды құраған. Нау­рыз айында бұл көрсеткіш 51,6% болған. Осылайша, бизнес­-ахуал ин­дексі 14,3-ті (наурызда 16,5) құ­рап­, бизнес-цикл «сағатының» индикаторы өсу аймағында қалған.

Ақша-кредит саясаты коми­те­тінің директоры Рүстем Ора­за­лин: «Көрсеткіш динамикасы­на­ өндірістегі индекс өзгерісі әсер­ етіп, бұл секторда тауарлы-мате­риал­дық қорлар көлемінің азаюына байланыс­ты 49,6 индекс­те теріс ай­маққа өтті. Құрылыс саласында­ да­ көр­­сеткіштің нашарлағаны бай­қалып, іскерлік белсенділік 53,3-тен 50,4-ке дейін баяу­лады. Алай­да индекс өсу аймағында қал­ды. Қызмет көрсету сек­то­рын­да­ көрсеткіш алдыңғы айда 51,7, сә­уірде 52,0 болды. Тау-кен өнер­кә­сібінде наурыз айында 48,6-дан­ сәуір айында 49,8-ге дейін жақ­са­ра­ түсті», дейді.

 Оның айтуынша, бүгінгі кү­ні бизнес жүргізудің біраз тө­мен­дегеніне қарамастан, бизнес­-ахуал ин­дексі оң мәнге ие. Наурыз айында жеткізілім тізбегіндегі іскерлік бел­сенділік жақсы көрсеткіш көр­сеткен. Барлық сектордағы кәсіп­орын­дар жаңа тапсырыс­тар мен та­уар­лы-материалдық қорлардың кө­лемі артқанымен, тауарлардың кеш­ жеткізілуі елдегі іскерлік бел­сен­­ділікті тежеп отырғандығы да бар­ көрінеді.

Бұған дейін де Ұлттық банк төр­­­аға­сы Ғалымжан Пірматов: «Іс­­кер­лік белсенділіктің жаһан­дық­­ ин­дексі 6 ай төмендеген соң қаң­­­тардағы 49,8-ден ақпанда 52,1-ге дейін өсті. Қытай шека­ра­сы­ның ашылуына байланыс­ты­ экономикалық сұранысы артып, рецессиялық тәуекелдер тө­мен­деді. Логистикалық маршруттар жөнге келгендіктен, ба­ға қысымының әлсірегені бай­қал­ды»­, деген еді.

 Ал мамыр айында біршама бә­сеңдеген іскерлік белсенділік 50,6-ны құрады.

Жоғарыда аталғандай, бар­лық­ сектор үшін жеткізу мер­зі­­­мінің ұзаққа созылуы іс­кер­лік белсенділікті тежеуші фак­то­ры­ның бірі болса, өндірістегі көр­сеткіш жақсара түскен. Мұн­да­ индекс 50,2 (сәуірде – 49,4) құ­рап, оң аймаққа өтті. Қызмет көр­сету секторында да іскерлік бел­­сенділік индексі 51,1-ге де­йін­ (сәуірде – 51,8) біршама тө­мендегеніне қарамастан, оң ай­мақ­та тұр. Құрылыс пен тау-кен өн­діру өнеркәсібінде іскерлік бел­сенділіктің тиісінше 49,6-дан­ (сәуірдегі 49,9-дан) 49,5-ке де­йін­ (сәуірдегі 49,8-ден) едәуір тө­мендегені байқалып, тауарлы-ма­­териалдық қор көлемінің тө­мен­­деуі тау-кен өнеркәсібіндегі көр­­сеткіштің динамикасына әсер ет­­кен. Жаңа тапсырыстардың кө­­лемі артқанына қарамастан, құ­­рылыста жеткізу мерзімі ұза­рып,­ жұмыспен қамту деңгейі төмен­де­ген.

 «Бизнес-ахуал индексі аздап ар­тып, бүгін мен алдағы уақытта биз­несті бағалау жақсара түсті. Көр­сеткіш өндіріс пен қызмет көр­сету секторында өсіп, құрылыс пен­ тау-кен өндіру өнеркәсібінде тө­мендегені байқалды. Сонымен орташа бағалауды білдіретін бизнес-ахуал индексі 15,4-ті (2023 жылғы сәуірде – 14,0) құрап, бизнес-цикл «сағатының» индикаторы өсу аймағында қалды», деп түсіндіреді Р. Оразалин.