Алаңсыз алынатын аванс

Қаржылық күйзелістер жұмысшы­лардың әл-ауқа­тына ғана емес, жұмыстың өнім­ділігі мен тиімділігіне де әсер етуі мүм­кін. Қазір екінің бірі несие құры­ғына түскен. Олардың атауы мен қарыз түр­лерінен көз сүрінеді. Қарызын қай­тара алмай, несиенің салдарынан несібесінен қағылып жүргендер қаншама? Мұның бәрі экономика­лық үдерістің үлесінде болғанымен, халық өз бетінше шешуге кірісті.

Prosper Pay – жалақыны басқа­руға мүмкіндік беретін қосым­ша. Қыз­меткер жүйеге кіріп, кез келген уақыт­та жалақы алатын күнді күтпей-ақ, осы сәтте осыған дейін тапқан ақ­ша­сынан аванс­тық төлем сұрай алады. Қолданбада қызметкердің күн сайын қанша ақша тапқаны көрініп тұрады.

Бейбіт Жантөрин – Қазақстан менеджмент, экономика және болжау институтын, британдық University of Exeter оқу орнын бітірген табысты қар­жыгер. Бұл қосымшаны табысы орташа өндірістік және желілік персоналға арнап жасаған. Қа­зір Prosper Pay-ді штаттық жалпы саны 20 мың адамнан тұратын 11 компания қолданады. Олардың ішінде ірі бөлшек сауда орындары, аутстаффинг компаниялары, фитнес-клубтар, өндірістік кәсіпорындар бар. Географиясы – Алматы, Астана қаласы және Алматы облысы.

Қосымшаның артықшылық­тарын зерделеп көрдік. Біріншіден, Prosper Pay – жұмыссыздықпен күресетін жүйе. Желілік персонал арасында кадрлардың ауысуы күрделі мәселе екені айтпаса да белгілі. Фентех мамандарының айтуынша, Еуропа мен АҚШ-та Prosper Pay сияқты қыз­меттер жұмыссыздықты екі есе азайтуға көмектескен. Екіншіден, аванс­тарды төлеу үдерісін авто­мат­тандыруға көмектеседі. Демек, кадр жұмысын реттеу жүйесіне үлкен демеу. Мұны медициналық сақ­тандыру сынды қызметтер­мен қа­тар қоюға болады. Батыс елдерінде мұндай қызметтерді пайдаланатын компанияларға жұ­мысқа тұруға сұраныс көп.

– Рrosper Pay көмегімен адам өз ақшасын алады. Тетігі осындай. Қызметкер 15 күн жұмыс істеді және осы уақыт ішінде 150 мың теңге тапты делік. Егер оған аяқасты қаражат қажет болса, ол жеке кабинетке кіреді, қажетті соманы енгізеді, сома бірнеше ми­нут ішінде картаға түседі. Бұл өмірді айтарлықтай жеңілдетеді. Өйткені, қызметкерге бастыққа барудың, жағдайды түсіндірудің, өтініш жазудың және оның мақұл­дауын, бухгалтердің есептеуін күтудің қажеті жоқ. Мұның бәрі көп уақытты алады, – дейді Бейбіт Жантөрин.

Жұмыс берушілерге бағдарла­ма­лық жасақтаманы олардың есеп жү­йе­лерімен біріктіруге рұқ­сат беру ғана та­лап етіледі. Сон­да қыз­меткерлер ай ішіндегі тап­қан ақшасын көре ала­ды. Егер бел­гілі бір соманы аванс ретінде кар­таға аударуды шешсе, транзак­­­ция бухгалтердің ведомосінде көр­се­ті­ле­ді. Ал қызметкер өзі тап­қан ақшаға сай сұраныс жасай­ды, ақша қызметкер шотына түсе­ді. Содан кейін компа­ния қызмет­керге жалақыны аударған кезде қарыз сомасы Рrosper Pay шоты­на кетеді. Бухгалтерге осы қаржылық операциялардың бар­лығы автоматты түрде көрініп тұрады.

Бейбіттің түпкі мақсаты – жа­лақыны төлеудің осындай тәсілін елімізде индустриялық стандарт пен нормаға айналдыру.

– Банктерде, әртүрлі компа­ния­­ларда жұмыс істеген кезде көп нәрсе үйрендім, керемет тәжірибе алдым. Біздің сер­вис кадрлар айналымын 2 есе тө­мендетуге қабілетті. Квази­мем­лекеттік сектормен де шарт жасау ойда бар. Қазірдің өзінде бірнеше ірі компаниямен келісу сатысындамыз. B2G бағытын қол­ға алуымыз керек. Алайда шек­теулі ресурстарға байланысты мүм­кіндік болмай жатыр. Жақын арада Шымкент, Ақтау, Қарағанды және Ақтөбе нары­ғына ойыссақ деген жоспарымыз бар, – дейді ол.

Экономист мамандар ақша үнемі қолжетімді болуы керек дейді. Олар­дың айтуынша, Рrosper Pay сынды қосымшалар қаржылық сауатты арт­тыруға кө­мектеседі.

– Бұл қосымшаны өз басым қол­даймын. Адамдардың әлеу­­меттік жағ­дайына оң әсер етеді. Күнделікті тұрмыстық шы­ғын­дар­дан бөлек, төтенше жағ­дай бо­лып қалуы мүм­кін. Халық­тың ақ­шасы жетпейді. Со­­сын амал­сыздан несие, микронесиеге жүгі­реді. «Ертең айлық ала­мын да, қайтарып тастаймын» деп ойлайды. Бірақ солай қарыз­дан-қарызға кіріп кетіп жат­қандар қаншама. Мұндай қосым­шаны дамыған мемлекеттер көп қол­данады, – дейді экономика ғы­лым­дарының кандидаты Ғалымжан Есқараев.