Балалардың қалыптасуында қоршаған ортасының әсері айрықша. Әсіресе мектептегі кезең оқушыға қызық та күрделі. Дәл осы шақта балалар психологиялық тұрғыдан кедергілерге ұшырайды. Оқушы кемінде 5-6 сағатын мектепте өткізетіндіктен, мекеменің балалардың өміріне бейжай қарамауы, психологиялық көмек көрсетуді жүйелеуі қажет-ақ.
Көп мектепте психолог маманның жұмысы жүйеленбеген. Білім беру мекемелерінде маман болғанымен, ол барлық оқушымен тығыз жұмыс істеуге мүмкіндігі жоқ. Өйткені бір психолог бүкіл баланың жай-күйін жеке-жеке қадағалай алмайды. Дегенмен бірнеше жылдан бері Оқу-ағарту министрлігі білім беру ұйымдарында психологиялық қолдауды институттандыру бойынша кешенді жұмыс жүргізіп келеді. Мысалы, бір ғана маманға 500 оқушының жауапкершілігін артуға болмайтынын ескеріп, осы жүктемені азайту мәселесі қарастырылып жатыр.
Сонымен қатар психологиялық қолдау қызметін күшейту мақсатында Оқу-ағарту министрлігі биыл тамыз айында балаларды зорлық-зомбылықтан қорғау, суицидтің алдын алу және олардың құқықтары мен саламаттылығын қамтамасыз етудің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарын, сондай-ақ педагог-психологтер мен әлеуметтік педагогтерді даярлауға қойылатын талаптарды қамтитын «Педагог» кәсіптік стандартын қабылдаған болатын.
«Мамандардың неғұрлым тиімді жұмыс істеуі үшін білім беру ұйымдарында психологиялық қызмет ережелері қабылданды. Міндетті құжаттардың тізбесі қысқартылды. 8 өңірде психологиялық қолдау орталықтары құрылып, «Цифрлық кабинетті» ашу жоспарланған. Педагог-психологтердің жұмыс уақыты бекітіліп, оқыту курстары ұйымдастырылды. Мәселен, биыл 4,5 мыңға жуық педагог-психолог біліктілікті арттыру курстарынан өтті. Аталған қадамдар балалар арасындағы келеңсіз құбылыстардың үлесін азайтып қана қоймай, позитивті ойлауды қалыптастыруға мүмкіндік бермек», дейді Оқу-ағарту министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитетінің төрағасы Насымжан Оспанова.
Министрліктің мәліметінше, білім беру бағдарламаларын жаңарту және білім беру ұйымдарында мамандар санын арттыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұдан бөлек еліміздің барлық өңірінде психологиялық қызмет орталықтарын ашу жоспарланған. Бүгінде елімізде 8 мыңнан астам педагог-психолог жұмыс істейді.
«Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, олардың ментальды денсаулығы мен дамуын қорғау, суицидтерді болдырмау және кәмелетке толмағандар арасында буллингтің алдын алу мақсатында дәйекті қадамдарды жүзеге асыруға ортақ күш-жігерді біріктіру қажет. Бүгінде барлық мемлекеттік органды, үкіметтік емес секторды, стейкхолдерлерді, сондай-ақ ата-аналар мен балалардың өздерін тарта отырып, өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасыларды уақтылы анықтау жүйесін дамыту маңызды», дейді Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев.
Кейінгі кездері жасөспірімдер арасындағы жанжал жиілеп кеткені байқалады. Балалардың бойындағы қатыгездігі, өзімшілдігі, ортадан бөлектенуі – қоғам дерті. Сондықтан оларға дер кезінде тиісті көмек көрсету қажет. Осы орайда Оқу-ағарту вице-министрі Еділ Оспан өңірлерде кәмелетке толмағандар арасында құқық бұзушылықтың алдын алу жұмыстары да қарқынды жүріп жатқанын атап өткен еді.
«Бұған дейін Балалардың құқықтарын қорғау комитеті мектеп ішінде есепке алуды жүргізудің әдістемелік ұсынымдарын әзірлеп, бекіткен болатын. Олар мектептерге баса назар аударуды және көмек көрсетуді қажет ететін балаларды анықтау мақсатында ұсынылады. Мұнда есепте тұрған әрбір балаға қосымша сабақ ұйымдастыру, баланың шығармашылық, спорттық әлеуетін ашу, әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық қолдау көмегі қарастырылған», деді Еділ Оспан.