Өмірде күтілмеген жайлар болып жатады. Кейде адам тағдырын күрт өзгертіп жіберетіндері бар. Біздің әңгімелемек кейіпкеріміздің өмір жолы басындағы жәйт те осындай. Оны айтар болсақ, Ақмоланың түбіндегі Анар стансасы мектебінің түлегі бірқатар құрбы-құрдастарындай әуелде қандай шаруаға бет түзерін білмей дағдарған. Сондай шақта Теміртаудағы ағайы келе қалған еді. Дене бітімі құрыштан құйылғандай, жанарынан от ұшқыны жарқыраған жасөспіріммен дағдылы әңгіме үстінде: “Байқаймын, сенің металлург болғаның жөн сияқты. Жаратылысың соған икемді көрінеді. Төзімділік, табандылық боса болмасын біздің әулет қанына сіңген қасиет”, деуі ойландырған-ды. Іргедегі өндіріс ошағындағы еңбек дүбіріне өзі де құлағы түрік-тін, тартатынын сезінетін. Ішкі бұлқынысты бұл кеңес одан сайын шоқтандырып, сөзге келместен келіскен.
Қарап отырса, оған да біраз уақыт өтіп қалыпты. Содан беріде металлург атанғанына 37 жылдан асыпты. Соның ішінде №1 қаңылтыр қақтау цехында табан аудармастан еңбек етіп келе жатқанына ширек ғасырдай екен.
Бір ғажабы, Виктор Ткаченко-ның мұнда жұмысқа кірісуі Қазақстан Магниткасы тарихындағы елеулі оқиғамен тұспа-тұс болған-ды. “1700” салқын прокат станының құрылысы аяқталып, тынысы кеңейе бастаған шақ еді ол. Ресей, Украина, Қазақстан аумағында өндірілетін жұқа қаңылтырдың тең жартысын шығаруға лайықталған стан кешеніне жас жұмысшылар мен мамандар тың леп естіріп келіп жатқан. Маңдайының бағы бар шығар, Николай Схоромахов, Владимир Жэн сияқты тәжірибелі тәлімгерлер қамқорлығына тап болуы мамандықты тез меңгеріп, шеберлікті жеделдете шыңдауға итермелеген. Сәл түсіндірсе, іліп алып әкетер қасиеті бір жағынан бұған зор сеп болды.
Сөз орайында аталған өндіріс буынының өзіндік ерекшелігін түсіндіре кеткенде, мәселен, домна пешінде шойын алынса, мартен пешінде болат балқытылады, сля-бингте болат құймалар сығымдалады, ал прокат цехтарында қаңылтырға айналдырылып, жұқартылады. Осылайша бір-бірімен ұштасып, ұласқан іс комбинатқа ортақ кеуде соқтырады.
Бұл күнде В.Ткаченко салқын металды көлденең кесетін агрегат жұмысын жүйелеуші бригада жетекшісі. Құрамында алты-ақ адам бар ұядай ұжым. Бәрі де осынау міндеттің ұңғыл-шұңғылына жете қанық. Мұның өзі сырт көзге күрделілігі байқала бермес қиын іс. Болат білемдерін 12 миллиметрден 4 миллиметрге дейін жұқарту, оны дәл кесу қандайлық шеберлік қажет ететіндігі тек металлургтерге мәлім сыр. Одан металдық құрылғылар жасалады. Тұрғын үйлер, ғимараттар құрылысында кең қолданылатын заттар осылар.
Бүгінде кезіндегідей алдын-ала белгіленіп қойылатын құрысқан жоспар жоқ. Жан-жақтан түскен тапсырысқа сәйкес жобаланады. Көп болғаны тәуір, әрине. Бұрын сондай еді. Аяқ астынан киліккен дағдарыс салқыны соны шарпығандай болғанымен, өте шығып барады. Биылғы іс ауқымы был-тырғыдан әжептәуір қомақты. Тіленген ой оңғарылуына қуанышты бригада қандай да тап-сырма көлемін тындырымды көмкеріп тастайды.
– Бұған дейінгі уақытқа қарағанда жұмыс айтарлықтай жеңілдеді. Есесіне жауапкершілік жүгі аса салмақты. Автоматтандырылған, компьютерлендірілген озық техника түрлерін басқару дәлдікті, сақтықты талап етеді. Жүргізуге, күтімге кінәмшіл. Сәл кемістікті сезе қояды. Сондықтан бабында жұмыс істеуі үшін барынша тырысамыз. Орта арнаулы және жоғары білімді бригада мүшелері бұл жағынан ұятқа қалмай келеді. Сонымен бірге іс сапасының жоғары талапқа сай болуы қазықты міндеттің бірі. Есеп, ақыл алдымен алға тартылған уақытта сандық көрсеткіштен гөрі сапалық деңгей басты мақсат, – дейді Виктор Павлович.
Айтса айтылғандай, ол бастаған жігіттердің міндеттеріне мүлтіксіздігін цех басшылары да риза-лықпен атайды. “Мамандығының үздігі” атағына көптен ие Виктор Ткаченконың көмекшілері соған қол жеткізуге құштар.
– Өтпелі кезең дүрбелеңінде кейбір ұжымдар берекесі қашып, ыдырап жатқанда біз ұйымшыл-дығымызды сақтай алдық. Бұл ретте ұстаздық, ағалық мейірбандықпен жұбымызды жаздыр-маған, ертеңгіге сенімімізді сейілтпеген Виктор Павловичке разылығымыз бөлек. Түптің түбінде жағдай түзелетіндігіне, өндіріс қайыра күшіне енетіндігіне үміт сәулесін еңбектегі үлгісімен шоқтандырды. Ақыры солай болды, айтқаны келді. Қазір басқа басқа, ай, жыл сайынғы өзгерістерге өздеріміз де таңбыз. Айналадағының бәрі танығысыздай. Ал алыбымыздың келешегі тіпті қуантады. Мұның бәрі Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың түлеп ұшқан туған еңбек ортасына деген ұдайы қамқорлығының арқасында екенін білеміз. Іс-қызметіне қолайлы мүмкіндікке айқара жол ашылған инвестордың комбинат қуатын күшейтуге алаңдаусыз бетбұрыс жасап отыруы экономикалық дамуды басым бағытта ұстанған Елбасы саясатының ықпалына байланыстылығы даусыз. Солай бола беруін құптаймыз, – деп толықтырды жетекшілері сөздерін олар.
Теміртаулық металлургтер арасында қалыптасқан бір тамаша дәстүр бар. Осы мамандыққа тұтас әулет болып тамыр жайдыру көбіне үйреншікті үрдіс. Ол Ткаченко отбасына да тән. Ұлдары комбинатқа бірге барып, бірге қайтады. Әртүрлі буындарда жұмыс істегендерімен, жүректеріне қадірі ыстық кәсіп мақтаныш.
Қазақстан Магниткасы қашанда еңбек тарландарына кенде болған емес. Бүгінде де Арғын Жүнісов, Сергей Дрожжин сынды майталмандар ізбасарлары жетіп-артылады. Рас, енді бұрынғыдай көпшілікке танымал еместіктері өкінтеді. Аз жазылады, сирек айтылады.
Адам ғұмырының елу аталатын белесінің бел ортасындағы кейіпкеріміз туралы бүгінгі қалам тербетудің себебі де бар. Енді бірер күнде тұңғыш қазақстандық шойын алынуына 50 жыл толады. Еліміз индустриясының бас шаңырағы өміріндегі айтулы оқиға бұл, баршаға ортақ мерейлі мереке. Аға толқын бастап берген істі жасампаздықпен жалғастырушылар арасынан Виктор Ткаченконың есімі мен еңбегі айырықша аталары анық. Өйткені, соған лайықтығын дәлелдеген жолы түзу, жастайынан серік еткен сүйікті кәсібіне берік металлург.
Айқын НЕСІПБАЙ, ТЕМІРТАУ.