Италия. Сицилия. Палермо

КЕЗІНДЕ МАФИЯ ҰЯСЫ АТАНҒАН ҚАЛАДА ЕҚЫҰ ПАРЛАМЕНТТІК АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ КҮЗГІ МӘЖІЛІСІ ӨТУДЕ Палермо десе не еске түсетін? Сицилия. Сицилия десе не еске тү­сетін? Мафия. Мұны неге өт­кен шақпен айтып отырмыз? Адам­зат санасына әбден сіңіріліп қалған стандарттар мен схемалар аз емес. Солардың бірі – Си­ци­лия ма­фия­­сы. Атын атағаннан-ақ сици­лиялықтардың сай-сүйегі сырқы­райтын бас мафиози Кар­леонеге осы аралдағы бір шағын қала­шық­тың аты берілгенінен-ақ жал­пы Италияда, соның ішінде осы Сицилия аралында ұйымдас­қан қылмыстың халықты қандай­лық қан қақсатқанын ғана емес, ма­фияның өңір өміріндегі алған ор­нын да шамалауға болады. Бірақ бүгінде бұл өткен күндер еншісі. Қазір Палермодан мафия ізін көр­гіңіз келсе, қаланың ор­талық бө­лі­гіндегі қара обелис­кі­ден басқа еш­теңе таба қоймай­сыз. Ол ес­керт­­­­кіш мафиямен  күрес құрбан­дарына арналған. Сицилия мафиясының жүген­делгеніне жақсы дәлелдің бірі – Еуропадағы қауіпсіздік және ын­тымақтастық ұйымы Парламент­тік Ассамблеясының күзгі мә­жі­лісін Италия оңтүстігіндегі осы арал­дың астанасы Палермода өт­кізу жөнін­де ұйғарым жасалған­ды­ғы. Арал­дың шығыс жағалау­ын­да, Пеле­грино тауының таби­ғаты тамыл­жыған беткейінде ор­наласқан Палермо жерінде грек­­тер, арабтар, римдіктер, норман­ндар қалдырған өркениеттер қазынасы аса мол. Палермоның талайлы тағдырын шамалау үшін аралдың 400 жыл бойы испан корольдігінің бір бөлігі болып кел­генін айтудың өзі жеткілікті. Қаланың қақ ортасында парла­мент­тік Ассамблеяның мәж­і­­лісі өтіп жатқан сарайдың дәл ірге­сін­дегі алаңда испан королі  Фи­липп VІ-ға еңселі ескерткіш тұр. Оны алып тастайық деп жанығып жүрген жұрт жоқ. Жалпы, мына дүниеде біреуге бодан болып көр­меген елді табу қиын, сондықтан заманында ор­ысқа күніміз қара­ған екен деп қа­радай қысылып-қым­ты­рылудың жөні шамалы. Әлем тү­гелге жуық отарланған ол ғасыр­лар былай тұр­сын, кешегі жи­ырмасыншы ға­сырдың орта­сы­на дейін мына тұр­ған ұлы Қы­тайдың біресе мань­­­чжурлық­тар­дың, біресе жа­пондардың қол ас­тын­да келгені, елдің қолы тәуел­сіз­дікке 1949 жы­лы ғана жеткені белгілі. ЕҚЫҰ-ның Парламенттік Ас­самблеясы 1991 жылы Мадридте құрылған. Бүгінде бері қойғанда қос құрлықтың өміріне нақты ықпал жасап отырған аса беделді ұйымның белді институты сана­латын бұл құрылымға 56 елдің 320 парламентарийі мүше. Ұй­ым­ның “парламенттік өлшемін” қам­тамасыз ететін Ассамблея ЕҚЫҰ кеңістігінде демократияны дамыту жолындағы парламен­та­ралық үнқатысуды жолға қоюды басты міндеттердің бірі санайды. Қақты­ғыстардың алдын алу мен реттеу тетіктерін жасап, жүзеге асы­рады. Қысқы мәжілістер дәс­түрлі түрде ақпан айында Венада шақырылса, қыркүйек пен қазан айларының бірінде күзгі мәжі­ліс­тер өткізіледі. Былтыр осындай қоңыр күз күн­де­рінде Грекия ас­танасы Афина­дағы мәжіліске қатысқанымыз бар еді, келесі күзгі мәжілістің орны Палермо болып сонда белгіленген. Ассам­блеяның тағы бір беделді мінбері – жыл сайынғы сессиялар. Соңғы сессия Ослода болды. Он­ың алдындағы, рет саны бойы­н­­ша 17-ші жылдық сессия 2008 жыл­дың 29 маусымы мен 3 шіл­десінің арасында Астанада өтке­нін, ол фо­рум жұмысына Еуро­па­ның, Азия мен Американың елуден астам елінің, көптеген ха­лықаралық және парламенттік ұй­ымдардың 600-ге жуық деле­гаты қатысқанын өзіңіз біліп от­ырсыз. Сол жиынның ұйым­дас­ты­рылу деңгейі, ең бас­ты­сы – Ел­басымыз Н.Ә.Назарбаев­тың кең құлашты сөзі Қазақ­стан­ның ЕҚЫҰ-дағы төрағалығы ке­зекті төрағалық болып қалмай­тынына, ТМД елдері арасынан, бүкіл мұсылман жұрты мен түркі тілдес мемлекеттер арасынан мұн­дай биікке алғаш қол жеткізген ел­дің Ұйым тыныс-тіршілігіне соны серпін қосарына сендірген еді. Солай болып шықты да. Қазақстан делегациясы ЕҚЫҰ Парламенттік Ассамблеясының мәжілістеріне дәйім-ақ қатысып келеді. Ал биылғы жылдың, еліміз Еуропа төрінде тұрған жыл мә­жілістерінің жөні тіпті бөлекше. Еліміз бұл жиынға қос қырынан қатар қатысып отыр. Бірінші қыры – Парламенттік Ассамблея мүше­ле­рінен құралған делегация. Оның құрамында сенаторлар Қуаныш Сұлтанов, Әділ Ахметов, Бақберген Досманбетов, Мәжіліс депутаттары Әмзебек Жолшы­бе­ков, Светлана Бычкова, Төлебек Қосманбетов бар. Депутаттар бұл жаққа осыдан үш күн бұрын ұш­ып шыққан. Аста­надан Венаға, одан Венецияға, одан Римге, одан Палермоға жеткен ха­лық қалау­­лылары кеше ашылған ПА мәжілісіне қатысуда. Біз бортына аз ғана адам сыя­тын арнаулы шағын ұшақпен ке­ше Астанадан Палермоға тіке тарт­­тық, аспанда алты са­ғат бо­лып, Сицилия аралына түс әле­тінде топ ете қалдық. ЕҚЫҰ-ның Іс басын­дағы төраға­сының жұмыс ырғағы қазір осындай. Қауырт. Алғашқы күні Жерорта теңізі форумының аясында Сицилия­ның Өңірлік ассамблеясының тө­рағасы Франческо Касцио, ЕҚЫҰ Парла­менттік Ассамблея­сы­ның төрағасы Петрос Эфти­миу, Италияның сыртқы істер ми­нистрі Франко Фраттини сөз сөй­леді. ЕҚЫҰ-ның келесі жыл­­ғы төрағасы ретінде Лит­ва атынан сол елдің сыртқы іс­тер министрі Аудронюс Ажубалис, өткен жыл­ғы төраға ретінде Грекия атынан сыртқы істер министрі Георгиос Папандреу сөз алғанын да айта кету керек. Демек, осындай сөзді келесі жылы Қазақстан сырт­қы саясат ведомствосының басшы­сы да айтуға тиіс. “Қылмысқа қарсы күресте экономикалық және эко­ло­гиялық ықпалдастықты ны­ғай­­­ту”, “Мәде­ниет пен қоршаған орта мәселе­ле­ріндегі ынтымақ­тас­тық – Жерорта теңізі өркениеті­нің көрінісі” деп атал­­ған сессия­ларда тыңдаған жанға көп ой салатын баяндамалар жасалды. Күзгі мәжілістің күн тәртібін­­­дегі басты мәселе – трансұлттық ұйымдасқан қылмыс пен сыбай­лас жемқорлықпен күрестің про­бле­­малары. Бүгінгі ол конферен­цияда Қазақстан атынан Парла­мент Се­натының халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік коми­тетінің төрағасы Қуаныш Сұлтанов сөз сөйлейді. Мұндағы парламентарийлер ЕҚЫҰ-ның Іс басындағы төра­ғасы, Қазақстан Республика­сы­ның Мем­ле­кеттік хатшысы – Сыр­тқы істер министрі Қанат Сау­дабаевтың кон­­ференцияны ашар­­дағы сөзіне ор­ынды қызы­ғу­шылық танытуда. Сен­бідегі жиын жайында газеттің ке­лесі нөмірінде әңгімелейтін боламыз. Сауытбек АБДРАХМАНОВ,  “Егемен Қазақстан” – Палермодан.