Ел игілігіне қызмет етсін

Қазақ халқында «Жері байдың – елі бай» деген нақыл бар. Соңғы уақытта белең алған жер мәселесіне қатысты толқулар, сан түрлі пікірлер Отаным, елім, жерім деген кез келген азаматты алаңдатпай қоймайды. Әлемдегі түрлі қақ­­тығыстар, саяси күрес­тер, тіпті, ішкі шие­леністер де жер дауы­нан туындайды. Демек, бұл бей-жай қарай­тын іс емес. Қазақ хал­­қы әр тұтам жерін най­­заның ұшымен, бі­лек­тің кү­шімен қыз­ғыш­тай қорғап, бүгін­гі ұр­паққа еншіге қал­дырды. Тәуел­сіз­дік жылдарында шекарамыз белгіленіп, бекі­тілді. Бұл үлкен же­тіс­тік. Нарық­тық қатынастардың, эконом­ика­лық мүд­денің негізгі қағи­даға ай­нал­ған ке­зеңінде жердің де халық игілігіне қызмет етуі басты орынға шыға бас­тады. Бұл, әсіресе, ауыл шаруа­шы­лығының жаппай жекеше­лен­дірі­ліп, кен орындарының ашылып, жер­дің нарықтық жүйенің негізгі нысаны ретінде қалыптасуынан. Ұлан-байтақ аума­ғы­­мызды игеруден, меңгеруден бұ­рын «иемдену» деген қағидат сана­­мызға кір­ді. Ал, мем­лекет сол жердің тиімді пайдала­ны­луы­на, халық игілі­гі­не қыз­мет етуіне құқық­тық тұрғыдан жауапты. Ауылдық мекендер­де жер игеруге ынталы қан­­ша­ма халық, алыс-жа­қын шетелдер­ден қо­ныс аударған орал­­мандар осы мақ­са­ты­­на қол жеткізе ал­май жүр. Ал, аздаған жер алса оны иге­руге, мал өсіруге бастапқы қар­жы­­лары жетіспейді, мемлекеттен же­ңіл­дікпен берілетін несиелерге де түрлі кедергілер бары жасырын емес. Сондықтан, биліктің халықтың еңбек етуге, табыс табуға, жақсы өмір сүру­ге талпынысы мен мемлекеттің әлеу­меттік-экономикалық саясатын ұш­тас­тыруы бүгінгі күннің басты талабына айналуда. Ауылдық мекен­дер­дегі жер телімдеріне ашық мониторинг жүргізу, жер иесі кім, ол жерді қан­дай мақсатқа, қалай пайдаланып отыр дегенді анықтап, әлемдік озық үлгі­дегі техникаларды, технологиялар­ды пайдалану арқылы жердің өнім­ділігін арттыру ел экономика­сына қызмет етер еді. Ауылдық мекендер­ге қоныс аударған сан мың­даған аға­йы­ндар өз мақсаттарына қол жет­кізе алмағандықтан қала ма­ңын саға­лап, сауда-саттықпен ай­на­­лы­сып күнелту­де. Бұл өз кезе­гін­де жұмыс­сыз­дықтың өсуін, түр­лі әлеуметтік проблемалар­ды, қай­шылықтарды туындатады. Жер­гілікті әкімдіктер Елбасы­ның «100 нақты қадам» Ұлт Жос­парын­­дағы бағыттарды қолға алса, бүгінге дейін жер мәселесін рет­теу­де туындаған қай­шы­лықтар­ды шешсе демографиялық жағ­дайы­мыз­дың жақсаруына, халық­тың ауылға тұрақтануына, азық-тү­лік мәселесінің шешім табуына, ішкі тұрақтылығымыздың сақ­талуы­на, билік пен халықтың ор­тақ мүд­деге қызмет етуіне, яғни кәсі­би мем­лекеттің қалыптасуына оң ықпал болмақ. Әсіресе, халыққа түсіндіру жұмыстарын жүргізу, ауыл шаруашылығындағы жеке кәсіп­керлер­дің басын біріктіру арқылы нарық талаптарына, халықтың сұра­ны­сына сай келетін нақтылы өнім өнді­ретін, жауапкершілігі жоғары коо­пе­­рат­ивтер, заңды тұлғалар құруға ық­пал ету керек сияқты. Біз, табиғи бай­­лы­ғымыз бен мұнай арқылы ғана эко­но­микалық жетістіктерге жете алма­йт­ынымызды әлемдік дағдарыс жағдайында түсіндік. Ұлан-байтақ аумағымызды игерудің басты бағы­ты ата кәсібімізді жаңғыртып, ауыл­шаруашылық өнімдерін өңдейтін, табиғи өнімдер өндіретін заманауи шағын өндірістерді ашуды ынталандыру болып отыр. Демек, жер иесі оның игілігін көруге, «Мәңгілік Ел» мақсатына жетуге, ортақ мүддеге қызмет етуге ынталы өз халқымыз. Президенттің Жер туралы заң­ның бірқатар нормаларына мораторий жария­лауын қолдай отырып, ол кейбір көкейкесті мәселелерді ше­шіп алуға мүмкіндік береді деп есептеймін. Қайрат БОДАУХАНҰЛЫ, С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің оқытушысы, экономика ғылымдарының кандидаты  АСТАНА