Мемлекет басшысының мемлекеттік орталық және жергілікті атқарушы органдардың қызметтерінің тиімділігін жыл сайын бағалау жүйесін бекітуімен олардың қызметтерінде жаңа «дәуір» басталды. Ағымдағы жылдан бастап мемлекеттік органдар тиімділігі алты бағыт бойынша бағаланатын болады, оның ішінде ақпараттық технологияларды қолдану мен мемлекеттік қызмет көрсету де бар. Жүйені іске қосу – уақыт талабы және мемлекеттік органдардың қызметін көтеруге бағытталған маңызды шара болып табылады.
Мемлекет басшысының бұл шешімін іске асыруда Байланыс және ақпарат министрлігі Мемлекеттік қызмет істері агенттігімен бірлесе отырып, мемлекеттік қызмет көрсету бойынша мемлекеттік органдар қызметтерінің тиімділігін бағалау әдістемесін әзірледі.
Бұл әдістеменің мақсаты – ең алдымен тұтынушыларды қолжетімді және сапалы мемлекеттік қызметтермен, оның ішінде электронды форматтағы түрімен қамтамасыз ету. Ресми тұлғалардан басқа, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері және тәуелсіз сарапшылардан құрылған арнайы жұмыс тобы деректерді салыстыру жолымен барлық ақпарат көздерінен (мемлекеттік органнан, оның интернет-ресурсынан, Байланыс және ақпарат министрлігінің тексеріс қорытындысынан) алынған мәліметтерді сараптайды. Бағалау қорытындысы бойынша тиісті қорытынды жасалатын болады.
Бағалау өлшемдері нақты және қатаң, ол барлық маңызды аспектілерді: электрондық форматта мемлекеттік қызметтерді енгізу және дамыту бойынша іс-шаралар жоспарының болуын, электрондық форматқа көшірілген мемлекеттік қызметтердің үлесін, мемлекеттік органдардың көрсететін электрондық қызметтеріндегі пайдаланушылардың үлесін; электрондық қызметтер және электрондық қызметтерді алу процедурасы мен тәртібін түсіндіретін ақпараттармен пайдаланушыларды хабарландыру жөніндегі медиа-жоспардың болуын қамтиды.
Әр бағалау өлшемі бойынша көрсеткіштер белгіленген, әр өлшем маңыздылығы ескеріле отырып 1-ден 4-ке дейінгі балл бойынша бағаланады. «Іс-шаралар жоспары және медиа-жоспар» көрсеткіштер бойынша бағаланса, «электрондық форматқа көшірілген мемлекеттік қызметтердің үлесі», «электрондық қызметтеріндегі пайдаланушылардың үлесі» көрсеткіштеріне бағалаудың өте жоғары «шкаласы» қолданылады. Бұл осы көрсеткіштердің мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру үдерісінде мемлекеттік органдардың белсенділігін көрсетуімен түсіндіріледі. Бұның халыққа және бизнеске қызмет көрсету, олармен тікелей қарым-қатынасты қалыптастыру, сондай-ақ әкімшілік кедергілерді қысқарту кезінде маңызы зор.
Осылайша, электрондық форматқа өткізілген мемлекеттік қызметтер санын, сондай-ақ, осы қызметтерді алу үдерісі мен олардың тәртібін түсіндіруші ақпараттың барлығын мемлекеттік органдардың сайттары және порталы арқылы да бағалау мүмкіндігі пайда болады.
Электрондық форматта мемлекеттік қызметтерді көрсету бойынша кейбір мемлекеттік органдар пилоттық тексеруден өткізілген болатын. Мәселен сарапшылар анықтағандай, Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi 10 қызмет түрін көрсетуде, оның 6-уы автоматтандырылған және оларға «электрондық үкімет» порталы арқылы қол жеткізуге болады. Алайда, Еңбек министрлігінде мемлекеттік қызметтерді дамыту бойынша іс-шаралар жоспары, медиа-жоспар, электрондық қызметтерді көрсету үдерістері мен олардың тәртібі туралы ақпарат әзірге жоқ. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгi мемлекеттік қызметтер тізбесіне қызметтері қосылмағандықтан электрондық форматтағы қызметтерді көрсетпейді. Ал Ақмола облысы әкімдігінде мемлекеттік қызметтерді электрондық форматқа көрсету бойынша жұмыстар жүргізілмеген.
Бағалау қорытындылары мемлекеттік органдарда, әсіресе жергілікті атқарушы органдарда электрондық қызметтерді енгізу сылбыр жүргізіліп отырғандығын көрсетеді. Осыған орай, пилоттық жоба шеңберінде бағаланған барлық мемлекеттік органдарға осы бағыттағы қызметтерін жандандыру бойынша ұсыныстар берілді. Алдымен, оларға халыққа және бизнеске көрсетілетін қызметтерді және ішкі функцияларды автоматтандыру үшін ақпараттық жүйелерді енгізу бойынша тиімді жұмыстарды жүргізу керек.
Басқа да ұсынымдардың қатарында тұтынушыларды мемлекеттік қызметтерді электрондық тәсілмен алуға қатыстыру мақсатында электрондық мемлекеттік қызметтерді енгізу және оларды насихаттау бойынша жұмыстарды жандандыру жөніндегі егжей-тегжейлі іс-шаралар жоспарын әзірлеу керектігі ұсынылды.
Бүгінгі күнде Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгінде электрондық қызметтерді енгізу және дамыту бойынша іс-шаралар жоспары, медиа-жоспар, электрондық қызметтер көрсету регламенттері әзірленгенін атап өту керек. Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiмен де тиісті шаралар қабылданып, көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік тізбеге қосу бойынша жұмыстар басталды. Сондай-ақ, Ақмола облысы әкімдігі электрондық қызметтерді енгізу бойынша іс-шараларды аймақты дамыту бағдарламасына қосты.
Ағымдағы жылда Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі бекіткен кестеге сәйкес, ақпан айынан бастап 42 орталық және жергілікті атқарушы органдардың қатысуымен қанатқақты бағалау жалғасады. Мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау Қазақстанда электрондық қызметтердің одан әрі дамуына және оларды пайдалаушылар санының өсуіне мүмкіндік береді деп сенеміз.
Сәкен СӘРСЕНОВ, Байланыс және ақпарат вице-министрі.