«Рухани дипломатия» мүмкіндігі орасан

Кеше Астана қаласындағы Бейбітшілік және келісім сарайында Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі Хатшылығының XV отырысы өтті Оған қатысушылар былтыр өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбас­шыларының V съезінің және Хатшылықтың XIV отырысының қорытындылары бойынша пікір алмасты. Одан бөлек, күн тәртібінде тағы басқа бірқатар мәселе қаралды. Отырысты ашқан Қазақстан Республикасы Парламенті Сена­тының Төрағасы, Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі Хатшылығының басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 31 мамыр күні өткен «Діндер терроризмге қарсы» атты халықаралық конференция съезде қаралатын мәселелердің өте маңызды екенін тағы бір дәлелдегенін атап өтті. Сенат Төрағасының айтуынша, конференция барысында террорға қарсы әрекеттердің қатары толығып, аталған зұлымдықпен күресте парламент мүшелері мен рухани қайраткерлердің өзара ынтымақтастығының негізі қаланды. Қ.Тоқаев Хатшылық мү­шелерінің қолдауымен V Съез­дің Қорытынды декларация­сына Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Бес үндеуі» енгеніне назар аударды. «Бұл үндеулерде барлық әс­кери жанжалдарды тоқтату және бітім жариялау, кез келген саяси қарама-қайшылықты ше­шуде күш қолдануды батыл түрде теріске шығару, ірі держава­лар арасындағы сенімсіздік шыңы­рауының ұлғая түсуін жою, дінаралық араздықтарды тұтандыру үшін масс-медианы қолдану тәжірибесін тоқтату, сондай-ақ, кедейшілік, аштық, эпидемия, жұмыссыздық, табиғи зұлматтар мен техногендік апаттар проблемаларын шешу үшін діни және саяси күш-жігерді біріктіру мәселелері сөз болғаны белгілі. Аталған «Бес үндеу» лайықты қолдау тауып, Нұрсұлтан Назарбаев осы мәселелерді БҰҰ Бас Ассамблеясының 70-сессиясында және «Әлем. ХХІ ғасыр» манифесінде де көпшіліктің назарына ұсынды», – деді Қ.Тоқаев. Осылайша, Сенат Төраға­сы былтырғы V Съезді қоры­тын­дылап, оның табысты өткеніне тоқталды. Сондай-ақ, ол сол іс-шараға қатысқан БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мунның «тынышсыз кезеңде діни көшбасшылардың рөлі аса маңызды» деген сөзін еске алып: «Олар ортақ мәселелерді шешу мен бейбітшілікке қол жеткізуде жалпы негізді ұсына отырып, қоғамдастықтарды біріктіру жолында діни байланыс­тырушы қызметін атқарады. Себебі, қазіргі таңда діни көшбас­шылардың съезі жаһандық «рухани дипломатияның» маңызды институтына айналып үлгерді», – деді. Сонымен қатар, жиын барысында дінаралық үнқатысуға қосқан үлесі үшін Астана халық­аралық сыйлығы мен Әлем­дік және дәстүрлі діндер көшбас­шыларының Құрмет медалінің тағайындалғаны, сондай-ақ, Бейбітшілік және келісім музейі­нің ашылатыны белгілі болды. Бұл жөнінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт вице-министрі Марат Әзілханов баян­дады. «Аталған сыйлық пен медальді тағайындау туралы бас­таманы алғаш болып былтырғы V съезде Қазақстан Пре­зиденті Нұрсұлтан Назарбаев көтерді. Осыдан кейін Хатшылық съезд наградалары мен мұра­жай­дың тұжырымдамаларын әзір­леді. Соның негізінде сый­лық пен медаль «дінаралық үнқа­ты­суды нығайтуда көрнекті үлесі мойындалғаны үшін» анықта­масымен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары мен белсен­ділеріне, қоғам және саяси қай­раткерлер мен ұйымдарға берілуі тиіс деген бастамалар қолдау­ға ие болды. Марапаттау тура­лы шешімді Қазақстан Прези­дентінің төрағалығымен діни көш­басшылар кеңесі қабылдайды», – деді ол. Ал жаңа музей туралы М.Әзіл­ханов: «Музей Әлемдік жә­не дәстүрлі діндер көшбас­шы­ларының съезі мен оның тарихи рөлін насихаттауға бағытталған құжаттар мен артефактілерді және басқа да материалдарды жинақтау мақсатында құрылады. Сондай-ақ, ол жерде мәдениеттер мен діндер үнқатысуын дамыту мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіледі. Хатшылық мүшелері музейдің халықаралық болуы және әлем елдерінде көшпелі көрмелер өткізуі керектігі туралы ұсыныстарын жеткізді. Одан бөлек, жаңа нысанның арнайы веб-сайты іске қосылатынын атап өткен жөн», – деді. Вице-министр­дің сөзіне қарағанда, музей Ас­тана қаласындағы Бейбіт­ші­лік және келісім сарайында орна­ласпақ. Отырыс барысында қаралған келесі мәселе 2018 жылы өтетін Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VI съезінің тақырыбы болды. Қатысушылар соңғы жылдардағы лаңкестік сын-қатердің күшейгенін ескеріп, келесі жиынды осы мәселе төңі­регінде өткізуді бірауыздан қол­дады. Нәтижесінде «Діни көш­бас­­шылар қауіпсіз әлем үшін» тақы­­рыбы бекітілді. Осыған орай VI съезде «Әлем. ХХІ ғасыр» ма­ни­­фесі жаһандық қауіпсіздіктің тұ­жы­рымдамасы ретінде», «Ауыс­палы геосаясаттағы дін. Адам­затты біріктіру үшін жаңа мүм­кін­діктер», «Дін және жаһандану: сын-қатерлер мен жауаптар», «Діни көшбасшылар мен саяси қай­раткерлер экстремизм мен тер­роризмді еңсеруде» атты төрт сек­ция жұмыс істейтін болды. Іс-шара соңында Хатшы­лықтың XVI отырысы өтетін жер мен мерзімі белгіленді. Соған сәйкес, оның мүшелері келесі жылдың 9 тамызында Астанада бас қосатын болды. Еламан ҚОҢЫР, «Егемен Қазақстан»