жағдайы қалай болар екен?
Әрине, жаңа жобалар іске қосылып, жүзеге асырылып жатса құба-құп. Бірақ, кейде осы жобалардың басы қуанышпен басталып, соңында ашылуынан жабылуы тез болатыны өкінішті-ақ. Мысалы, өткен жылы Ақсудағы «Қызылжар Құс фабрикасы» ЖШС да осылай жайнатып, жарқыратып, таңғалдырып ашылған еді, қазір тауық та жоқ, еті де жоқ, жұмыртқа да жоқ, тым-тырыс. Екібастұздағы жүк вагондарын жасайтын 2011 жылы ашылған кәсіпорын қанша вагон жасап шығарғандарын кім білсін, «Қазақстан вагон жасау компаниясы» ЖШС-нің жұмыскерлеріне жалақы бойынша қарыздары бастан асады. Облыстық еңбек басқармасының мәліметтерінше, өңірдегі 10 кәсіпорында қазір еңбекақы бойынша қарыздары 69 миллион теңгеге жетіпті. Вагон жасау компаниясына да айыппұл салынып, еңбекақы қарыздарын өтеу үшін істің сотқа дейінгі материалдары жіберілген. Кәсіпорынның 300-дей жұмысшысы жарты ставкада жұмыс істеуге мәжбүр болған. Яғни, еңбекақыларының 50 пайызын ғана алып отырған. Тіпті, болмаған соң жақында Екібастұздың әкімі Қайрат Нүкенов Парламент Мәжілісі депутаттарымен селекторлық режімде жұмысшылардың еңбекақысын өтеуге қатысты жиын да өткізді. Ал біз жыл сайын облыс орталығында инновациялық-инвестициялық түрлі форумдар өткіземіз, бірақ, сол форумда жүзеге асады делінген жобалардың игілікке айналуына үміттен гөрі қазір күдік басым. Былтыр да «Ertys Invest – 2014, 15» халықаралық форумдарын өткіздік. Бұдан қандай пайда бар? Ол жобалар іске қосылғанша әкімдер де ауысып кете барады.
Мысалы, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағын инженерлік инфрақұрылыммен жабдықтауға республикалық бюджеттен 4,5 млрд. теңге бөлінген-ді. Осы қаржы қалай игерілуде? Инвесторлар қалай жұмыс жасап жатыр? Кейбір облыс орталықтарында құрылады, ашылады деген арнайы экономикалық аймақтардың әлі күнге дейін жұмыстарын жөнге келтіре алмай отырғандары өткен жылғы Үкімет отырыстарында да сынға алынған. Солардың қатарында жұмыс істемейтін арнайы экономикалық аймақтардың бірі ретінде аталып, Президенттің сынына іліккен «Павлодар» экономикалық аймағы да бар. Осыдан 5 жылдай, уақыт бұрын өндірісті өңірде арнайы экономикалық аймақ құру еліміздегі химия-технология саласы кластерін дамытуға бағытталған жоба делінді. Бәрі де сөз жүзінде қалғандай. Ал бүгін бұл аймақтың не әрі жоқ, не бері жоқ тоқырап қалған жағдайы әрине, алаңдатарлық. Жоғарыда біз жазғандай, әрбір жаңа әкім келген сайын, өстіп айғайлатып, жарқыратып бір жобаны ашып тастайды. Болат Бақауов та, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағының алаңынан «АгроХимПрогресс» ЖШС кәсіпорнын ашып, бұқаралық ақпарат құралдары жан-жақтан көрсетіп, жазып жатты.
Ал мәселенің мәнісі болса басқа. Әр әкім барған жерінде, бір кәсіпорын ашып қайтқан болады. Көзбояушылық – бизнестің жауы. Бірақ, негізі, осы аймақтың жүзеге асырылуына қатысты айтылып жүрген күмәнді пікірлерді жоққа шығару үшін бірді-екілі жобаны іске қосқан болып, жасырып, жаба салу оңай емес. Бұрынғы әкім Қанат Бозымбаев аймақ жобасын жасаушылардың жұмысын сынға алып: «Бастапқы жасалған техникалық-экономикалық негіздеме арнайы экономикалық аймаққа жарамсыз, біліктілігі төмен мамандардың қолдарынан келмеген, құжаттағы олқылықтарды түзету керек», – деп еді. Аталған аймақтың жүрмей тұрған жұмысы жайлы облыс орталығында Сенат комитетінің көшпелі отырысы да болды.
2011 жылдары еліміздің Индустрия және жаңа технологиялар министрлігіне «Павлодар» арнайы экономикалық аймағында орналастыруға болатын 45 кәсіпорынның тізімі жіберілді делінді. Бірақ, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағында 45 жоба тіркелгенмен, 20-дан аса жоба кері қайтыпты. Бұдан басқа тағы іске асар-аспасы белгісіз 20-дай өтініш және бар. Қазіргі күні аймақта бар-жоғы 4 кәсіпорын жұмысын бастаса, тағы 8 жоба жүзеге асырылмақшы көрінеді. Оның өзі де, аймақ алаңы бос қалғанша іс жүріп, әйтеуір жобаларда қозғалыс бар дегенді білдіру үшін ашылғандай. Үшеуі – химия және мұнай химиясы салалары бойынша «УПНК-ПВ» ЖШС мұнай коксын күйдіру қондырғысы, «АгроХимПрогресс» ЖШС агрохимия өнімдерінің өндірісі, «Химсбыт-ПВ» ЖШС поливинилхлорид, антифризден өнім жасау өндірісі іске қосылған. Қазіргі уақытта бұлардан басқа «Каустик» АҚ-тың тұз қышқылын шығару жөніндегі өндірісі, «Белизна-ПВ» ЖШС (тұрмыстық химия өндірісі) және «БО-НА» ЖШС (дезинфекциялаушы құралдар өндірісі) жұмыс жасайды.
Осы кеше ғана ашылды деген «АгроХимПрогресс» ЖШС басшысы Сейітжан Үйсімбаевтың айтуынша, сыртқы және ішкі құрылыс жұмыстарын кәсіпкер өзі жасаған. – Құрылыс жұмыстарына мемлекеттің де пайдасы тиді. «Екінші деңгейлі банктер арқылы жеті жылға несие алдым. Алтайлық компаниядан сатып алған 2,4 Д-қышқылынан өнім жасап саудаға енгіздік. Кейін серіктесіміз құрылтайшы фирмаға қосылды. Келісімшарттың басым бөлігін жасап берді», – дейді ол.
Жоспар бойынша 2018 жылға қарай «АгроХимПрогресс» ЖШС шегірткелерге қарсы биопрепараттар мен глифосат өндіретін цехты іске қосуды жоспарлап отыр. Әрине, бәрін бір күнде жасап, бір күнде нәтиже көру мүмкін емес. 2011 жылдан бері едәуір жылдай уақыт өтті. Нәтиже қандай?.. Мәселенің мәнісі аймаққа орналасатын жобалардың нақты жұмысы, нақты жоспары, жүзеге асуы, елдің игілігіне қажеттілігінде ғой. Бүгін бар, ертең жоқ жалған жобаларға айналып кетпеуінде. Ал енді жоғарыда аталған 45 жобаға келетін болсақ, осы 45 жобаның «авторлары» атанған арнайы аймақта осы күнге дейін бірнеше басқарма басшылары ауысқаны да белгілі. Қызық болғанда, жоспарланған осы жобалардың жартысына жуығы жалған болып шыққан. Өкініштісі сол, осы 45 жобаның бәріне де техникалық-экономикалық негіздемелер әзірленген көрінеді. Аймақтың инфрақұрылымы 45 кәсіпорынға есептелген. Бұл жобаларға құжат жасауға кеткен қыруар қаржы үшін енді кімдер жауап береді?.. Осы жерде жұмыс жасайтын кәсіпорындар үшін салықтық, жердің арендалық төлемі бойынша көп жеңілдіктер бар. Кедендік терминал құрылысы аяқталған соң, өнімді осы жерде рәсімдеп, экспортқа жіберу кезінде де кедендік жеңілдіктерді пайдаланады. Ең алдымен құрылысы басталатын жаңа өндірістік кәсіпорындарға қажетті инфрақұрылым салынуы тиіс еді. Кейбір инвесторлардың аймақтан теріс айналғандары да сондықтан. Кедендік терминал құру, сумен қамту қажет. Электр энергиясы жоқ. Мұндай көзсіз тәуекелге қай инвестор, қай кәсіпкер аяқ баспақ? Мысалы, мұнай коксын өндіретін аталмыш кәсіпорын аптасына екі рет негізгі құрылғыны айналдырып отыруы тиіс. Оған кем дегенде 4 мегаватт қуат күші қажет. Яғни, өндіріс орнының құрылысы тоқтап қалуы да мүмкін деген сөз.
Ал «Белизна» серіктестігі кіржуғыш-тазартқыш заттарын, «БO-НА» фирмасы медициналық залалсыздандыру сұйықтықтарын шығара бастапты. Елімізге хлор, каустикалық сода мен тұз қышқылын өндіретін кәсіпорындар керек, бизнеспен айналысқысы келетін қазақстандықтар үшін арнайы экономикалық аймақ аса қажет.
Облыс орталығының солтүстік өнеркәсіпті аумағында орналасқан арнайы экономикалық аймақтың жалпы көлемі 3300 гектарды алып жатыр. Экологиялық таза өндіріс құрамыз, химия саласында жұмыс жасайтын шетелдік кәсіпорындармен әріптестік орнату қажет, аймақ аумағына 50-60 кәсіпорын сыйып кетеді деген дабыра облысымызға мол инвестиция тартудың мүмкіндігі екендігі туралы бітпейтін бір жырға айналды. Қазір 3300 гектар аумақтың бір мыңы ғана пайдаланылуда.
Мұнай коксын қыздыру зауыты 2015 жылдың желтоқсанында іске қосылған болатын. Құны 22,975 млрд. теңге болатын өндіріс орны 2015-2019 жылдарға арналған «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы бойынша өңірлік индустрияландыру картасына енгізілген. Коксты қыздыруға арналған зауытты Қытайдың түсті металлургия инженерлік-құрылыс компаниясы жобалаған. Негізгі тұтынушы «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ және Қытай, Ресей елдеріне экспортқа шығарылмақ.
Елбасы Жолдауында экономиканың жаңа салаларын дамыту ұлттық экономиканың өркендеуіне жол ашатыны, жекелей өндірістік салаларды ынталандыру, яғни, оларға ерекше көңіл бөлу қажеттігі айтылды. Жалпы, еліміз бойынша 2014 жылға дейін іске асырылатын 294 инвестициялық жобаның инвестиция көлемі 1 триллион теңгені құрайтын 103 жобасын біздің өңір ұсынған болатын-ды. Бұлар арнайы экономикалық аймақтың аумағында іске асырылуы қажет еді. Кеңес өкіметі тұсында облыс орталығында бүкіл Батыс Сібір, Орал және Орталық Азияны химиялық өнімдермен қамтамасыз етіп отырған кәсіпорын болғаны белгілі. Қазір сол ескі химия зауытынан қалған ескі инфрақұрылымды жаңарту міндеті тұр. Теміржол, автокөлік жолдары жақын орналасқан, жүк тиейтін терминалы бар. Олар «Каустик», «Павлодар мұнай-химия зауыты» акционерлік қоғамдарынан және басқа да кәсіпорындардан шикізат ретінде химиялық өнімдерді алып, өз алдарына басқа өнім түрлерін шығарумен шұғылданады. Өз инфрақұрылымдарын ортақ мақсатқа біріктірген кәсіпкерлер нәтижесінде бизнестерін дамытудың мүмкіндігін иеленеді. Химия кластері дамып, аталған салада тың өндірістер пайда болады. Жаңа жұмыс орындары ашылады. Өндірісті өңірдің экспорттық әлеуеті артады. Екіншіден, кәсіпорындар арасында бәсекелестік туындап, ол өз кезегінде баға саясатына әсер етеді. Әлеуметтік саланы дамытуға мүмкіндік береді. Үшіншіден, бұрын өндіріс маңайында сирек көрінетін білімді қазақ жастарының да шоғыры көбейіп келе жатқаны қуантады. Жобаға қатысушы кәсіпорындарға бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі негізінде қосымша талаптар да жүктелер еді.
Бірақ, көкейде – бір үміт, бір күдік. Арнайы экономикалық аймақ жобасы облысымызға мол инвестиция тартудың мүмкіндігі еді. Үкімет те қыруар қаражат шашпай, жарамсыз аймақтарды жабу қажеттігін тегін ескертпегенін ұмытпайық. Бізде әзірге жобалар жүзеге асырылмақ, ашылмақ деген болжамдық жоспарлар ғана бар.
Мысалы, облыстық индустриялық-инновациялық даму басқармасының хабарына қарағанда, биыл үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы бойынша облыста инвестиция көлемі 21,8 млрд. теңгені құрайды. Алдағы жылы жүзеге асырылатын 7 жобаның қатарында Екібастұздағы «Green Нouse kz» ЖШС жылыжай кешені, голландтық «Каприци» сұрыпты қызанақ өсірумен айналысатын «Павлодар Жылыжай кешені» ЖШС және Май ауданындағы антрацит көмірін өндіретін «Директ» ЖШС бар. Сонымен қатар, Лебяжі ауданында «Дәнекер» ШҚ картопты өңдеу, Павлодар ауданында күйдіргіш соданы қайта өңдейтін кішігірім зауыт пен кірпіш зауытын жаңғырту бойынша жобаларды іске асыру жоспарда бар көрінеді. Жалпы, облыста инвестиция көлемі 1,2 триллион теңгені құрайтын 32 жоба іске асырылуда. Өткен жылы облысқа 443,2 млрд. теңге инвестиция тартылып, 1992 жұмыс орны ашылыпты. Негізгі жобалар Павлодар, Екібастұз және Ақсу қалаларында жүзеге аспақшы. Тек, осы жұмыстар өз нәтижесін берсе игі...
Фарида БЫҚАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Павлодар облысы
жағдайы қалай болар екен?
Әрине, жаңа жобалар іске қосылып, жүзеге асырылып жатса құба-құп. Бірақ, кейде осы жобалардың басы қуанышпен басталып, соңында ашылуынан жабылуы тез болатыны өкінішті-ақ. Мысалы, өткен жылы Ақсудағы «Қызылжар Құс фабрикасы» ЖШС да осылай жайнатып, жарқыратып, таңғалдырып ашылған еді, қазір тауық та жоқ, еті де жоқ, жұмыртқа да жоқ, тым-тырыс. Екібастұздағы жүк вагондарын жасайтын 2011 жылы ашылған кәсіпорын қанша вагон жасап шығарғандарын кім білсін, «Қазақстан вагон жасау компаниясы» ЖШС-нің жұмыскерлеріне жалақы бойынша қарыздары бастан асады. Облыстық еңбек басқармасының мәліметтерінше, өңірдегі 10 кәсіпорында қазір еңбекақы бойынша қарыздары 69 миллион теңгеге жетіпті. Вагон жасау компаниясына да айыппұл салынып, еңбекақы қарыздарын өтеу үшін істің сотқа дейінгі материалдары жіберілген. Кәсіпорынның 300-дей жұмысшысы жарты ставкада жұмыс істеуге мәжбүр болған. Яғни, еңбекақыларының 50 пайызын ғана алып отырған. Тіпті, болмаған соң жақында Екібастұздың әкімі Қайрат Нүкенов Парламент Мәжілісі депутаттарымен селекторлық режімде жұмысшылардың еңбекақысын өтеуге қатысты жиын да өткізді. Ал біз жыл сайын облыс орталығында инновациялық-инвестициялық түрлі форумдар өткіземіз, бірақ, сол форумда жүзеге асады делінген жобалардың игілікке айналуына үміттен гөрі қазір күдік басым. Былтыр да «Ertys Invest – 2014, 15» халықаралық форумдарын өткіздік. Бұдан қандай пайда бар? Ол жобалар іске қосылғанша әкімдер де ауысып кете барады.
Мысалы, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағын инженерлік инфрақұрылыммен жабдықтауға республикалық бюджеттен 4,5 млрд. теңге бөлінген-ді. Осы қаржы қалай игерілуде? Инвесторлар қалай жұмыс жасап жатыр? Кейбір облыс орталықтарында құрылады, ашылады деген арнайы экономикалық аймақтардың әлі күнге дейін жұмыстарын жөнге келтіре алмай отырғандары өткен жылғы Үкімет отырыстарында да сынға алынған. Солардың қатарында жұмыс істемейтін арнайы экономикалық аймақтардың бірі ретінде аталып, Президенттің сынына іліккен «Павлодар» экономикалық аймағы да бар. Осыдан 5 жылдай, уақыт бұрын өндірісті өңірде арнайы экономикалық аймақ құру еліміздегі химия-технология саласы кластерін дамытуға бағытталған жоба делінді. Бәрі де сөз жүзінде қалғандай. Ал бүгін бұл аймақтың не әрі жоқ, не бері жоқ тоқырап қалған жағдайы әрине, алаңдатарлық. Жоғарыда біз жазғандай, әрбір жаңа әкім келген сайын, өстіп айғайлатып, жарқыратып бір жобаны ашып тастайды. Болат Бақауов та, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағының алаңынан «АгроХимПрогресс» ЖШС кәсіпорнын ашып, бұқаралық ақпарат құралдары жан-жақтан көрсетіп, жазып жатты.
Ал мәселенің мәнісі болса басқа. Әр әкім барған жерінде, бір кәсіпорын ашып қайтқан болады. Көзбояушылық – бизнестің жауы. Бірақ, негізі, осы аймақтың жүзеге асырылуына қатысты айтылып жүрген күмәнді пікірлерді жоққа шығару үшін бірді-екілі жобаны іске қосқан болып, жасырып, жаба салу оңай емес. Бұрынғы әкім Қанат Бозымбаев аймақ жобасын жасаушылардың жұмысын сынға алып: «Бастапқы жасалған техникалық-экономикалық негіздеме арнайы экономикалық аймаққа жарамсыз, біліктілігі төмен мамандардың қолдарынан келмеген, құжаттағы олқылықтарды түзету керек», – деп еді. Аталған аймақтың жүрмей тұрған жұмысы жайлы облыс орталығында Сенат комитетінің көшпелі отырысы да болды.
2011 жылдары еліміздің Индустрия және жаңа технологиялар министрлігіне «Павлодар» арнайы экономикалық аймағында орналастыруға болатын 45 кәсіпорынның тізімі жіберілді делінді. Бірақ, «Павлодар» арнайы экономикалық аймағында 45 жоба тіркелгенмен, 20-дан аса жоба кері қайтыпты. Бұдан басқа тағы іске асар-аспасы белгісіз 20-дай өтініш және бар. Қазіргі күні аймақта бар-жоғы 4 кәсіпорын жұмысын бастаса, тағы 8 жоба жүзеге асырылмақшы көрінеді. Оның өзі де, аймақ алаңы бос қалғанша іс жүріп, әйтеуір жобаларда қозғалыс бар дегенді білдіру үшін ашылғандай. Үшеуі – химия және мұнай химиясы салалары бойынша «УПНК-ПВ» ЖШС мұнай коксын күйдіру қондырғысы, «АгроХимПрогресс» ЖШС агрохимия өнімдерінің өндірісі, «Химсбыт-ПВ» ЖШС поливинилхлорид, антифризден өнім жасау өндірісі іске қосылған. Қазіргі уақытта бұлардан басқа «Каустик» АҚ-тың тұз қышқылын шығару жөніндегі өндірісі, «Белизна-ПВ» ЖШС (тұрмыстық химия өндірісі) және «БО-НА» ЖШС (дезинфекциялаушы құралдар өндірісі) жұмыс жасайды.
Осы кеше ғана ашылды деген «АгроХимПрогресс» ЖШС басшысы Сейітжан Үйсімбаевтың айтуынша, сыртқы және ішкі құрылыс жұмыстарын кәсіпкер өзі жасаған. – Құрылыс жұмыстарына мемлекеттің де пайдасы тиді. «Екінші деңгейлі банктер арқылы жеті жылға несие алдым. Алтайлық компаниядан сатып алған 2,4 Д-қышқылынан өнім жасап саудаға енгіздік. Кейін серіктесіміз құрылтайшы фирмаға қосылды. Келісімшарттың басым бөлігін жасап берді», – дейді ол.
Жоспар бойынша 2018 жылға қарай «АгроХимПрогресс» ЖШС шегірткелерге қарсы биопрепараттар мен глифосат өндіретін цехты іске қосуды жоспарлап отыр. Әрине, бәрін бір күнде жасап, бір күнде нәтиже көру мүмкін емес. 2011 жылдан бері едәуір жылдай уақыт өтті. Нәтиже қандай?.. Мәселенің мәнісі аймаққа орналасатын жобалардың нақты жұмысы, нақты жоспары, жүзеге асуы, елдің игілігіне қажеттілігінде ғой. Бүгін бар, ертең жоқ жалған жобаларға айналып кетпеуінде. Ал енді жоғарыда аталған 45 жобаға келетін болсақ, осы 45 жобаның «авторлары» атанған арнайы аймақта осы күнге дейін бірнеше басқарма басшылары ауысқаны да белгілі. Қызық болғанда, жоспарланған осы жобалардың жартысына жуығы жалған болып шыққан. Өкініштісі сол, осы 45 жобаның бәріне де техникалық-экономикалық негіздемелер әзірленген көрінеді. Аймақтың инфрақұрылымы 45 кәсіпорынға есептелген. Бұл жобаларға құжат жасауға кеткен қыруар қаржы үшін енді кімдер жауап береді?.. Осы жерде жұмыс жасайтын кәсіпорындар үшін салықтық, жердің арендалық төлемі бойынша көп жеңілдіктер бар. Кедендік терминал құрылысы аяқталған соң, өнімді осы жерде рәсімдеп, экспортқа жіберу кезінде де кедендік жеңілдіктерді пайдаланады. Ең алдымен құрылысы басталатын жаңа өндірістік кәсіпорындарға қажетті инфрақұрылым салынуы тиіс еді. Кейбір инвесторлардың аймақтан теріс айналғандары да сондықтан. Кедендік терминал құру, сумен қамту қажет. Электр энергиясы жоқ. Мұндай көзсіз тәуекелге қай инвестор, қай кәсіпкер аяқ баспақ? Мысалы, мұнай коксын өндіретін аталмыш кәсіпорын аптасына екі рет негізгі құрылғыны айналдырып отыруы тиіс. Оған кем дегенде 4 мегаватт қуат күші қажет. Яғни, өндіріс орнының құрылысы тоқтап қалуы да мүмкін деген сөз.
Ал «Белизна» серіктестігі кіржуғыш-тазартқыш заттарын, «БO-НА» фирмасы медициналық залалсыздандыру сұйықтықтарын шығара бастапты. Елімізге хлор, каустикалық сода мен тұз қышқылын өндіретін кәсіпорындар керек, бизнеспен айналысқысы келетін қазақстандықтар үшін арнайы экономикалық аймақ аса қажет.
Облыс орталығының солтүстік өнеркәсіпті аумағында орналасқан арнайы экономикалық аймақтың жалпы көлемі 3300 гектарды алып жатыр. Экологиялық таза өндіріс құрамыз, химия саласында жұмыс жасайтын шетелдік кәсіпорындармен әріптестік орнату қажет, аймақ аумағына 50-60 кәсіпорын сыйып кетеді деген дабыра облысымызға мол инвестиция тартудың мүмкіндігі екендігі туралы бітпейтін бір жырға айналды. Қазір 3300 гектар аумақтың бір мыңы ғана пайдаланылуда.
Мұнай коксын қыздыру зауыты 2015 жылдың желтоқсанында іске қосылған болатын. Құны 22,975 млрд. теңге болатын өндіріс орны 2015-2019 жылдарға арналған «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы бойынша өңірлік индустрияландыру картасына енгізілген. Коксты қыздыруға арналған зауытты Қытайдың түсті металлургия инженерлік-құрылыс компаниясы жобалаған. Негізгі тұтынушы «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ және Қытай, Ресей елдеріне экспортқа шығарылмақ.
Елбасы Жолдауында экономиканың жаңа салаларын дамыту ұлттық экономиканың өркендеуіне жол ашатыны, жекелей өндірістік салаларды ынталандыру, яғни, оларға ерекше көңіл бөлу қажеттігі айтылды. Жалпы, еліміз бойынша 2014 жылға дейін іске асырылатын 294 инвестициялық жобаның инвестиция көлемі 1 триллион теңгені құрайтын 103 жобасын біздің өңір ұсынған болатын-ды. Бұлар арнайы экономикалық аймақтың аумағында іске асырылуы қажет еді. Кеңес өкіметі тұсында облыс орталығында бүкіл Батыс Сібір, Орал және Орталық Азияны химиялық өнімдермен қамтамасыз етіп отырған кәсіпорын болғаны белгілі. Қазір сол ескі химия зауытынан қалған ескі инфрақұрылымды жаңарту міндеті тұр. Теміржол, автокөлік жолдары жақын орналасқан, жүк тиейтін терминалы бар. Олар «Каустик», «Павлодар мұнай-химия зауыты» акционерлік қоғамдарынан және басқа да кәсіпорындардан шикізат ретінде химиялық өнімдерді алып, өз алдарына басқа өнім түрлерін шығарумен шұғылданады. Өз инфрақұрылымдарын ортақ мақсатқа біріктірген кәсіпкерлер нәтижесінде бизнестерін дамытудың мүмкіндігін иеленеді. Химия кластері дамып, аталған салада тың өндірістер пайда болады. Жаңа жұмыс орындары ашылады. Өндірісті өңірдің экспорттық әлеуеті артады. Екіншіден, кәсіпорындар арасында бәсекелестік туындап, ол өз кезегінде баға саясатына әсер етеді. Әлеуметтік саланы дамытуға мүмкіндік береді. Үшіншіден, бұрын өндіріс маңайында сирек көрінетін білімді қазақ жастарының да шоғыры көбейіп келе жатқаны қуантады. Жобаға қатысушы кәсіпорындарға бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі негізінде қосымша талаптар да жүктелер еді.
Бірақ, көкейде – бір үміт, бір күдік. Арнайы экономикалық аймақ жобасы облысымызға мол инвестиция тартудың мүмкіндігі еді. Үкімет те қыруар қаражат шашпай, жарамсыз аймақтарды жабу қажеттігін тегін ескертпегенін ұмытпайық. Бізде әзірге жобалар жүзеге асырылмақ, ашылмақ деген болжамдық жоспарлар ғана бар.
Мысалы, облыстық индустриялық-инновациялық даму басқармасының хабарына қарағанда, биыл үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы бойынша облыста инвестиция көлемі 21,8 млрд. теңгені құрайды. Алдағы жылы жүзеге асырылатын 7 жобаның қатарында Екібастұздағы «Green Нouse kz» ЖШС жылыжай кешені, голландтық «Каприци» сұрыпты қызанақ өсірумен айналысатын «Павлодар Жылыжай кешені» ЖШС және Май ауданындағы антрацит көмірін өндіретін «Директ» ЖШС бар. Сонымен қатар, Лебяжі ауданында «Дәнекер» ШҚ картопты өңдеу, Павлодар ауданында күйдіргіш соданы қайта өңдейтін кішігірім зауыт пен кірпіш зауытын жаңғырту бойынша жобаларды іске асыру жоспарда бар көрінеді. Жалпы, облыста инвестиция көлемі 1,2 триллион теңгені құрайтын 32 жоба іске асырылуда. Өткен жылы облысқа 443,2 млрд. теңге инвестиция тартылып, 1992 жұмыс орны ашылыпты. Негізгі жобалар Павлодар, Екібастұз және Ақсу қалаларында жүзеге аспақшы. Тек, осы жұмыстар өз нәтижесін берсе игі...
Фарида БЫҚАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Павлодар облысы
Соңғы жаңалықтар
Астанадан Қызылордаға қосымша әуе рейстері ашылады
Аймақтар • Кеше
Ақтауда жастар егде жандарды жабылып ұрған
Қылмыс • Кеше
Бетперде таққан қазақ жігіті африкалықтарға көмек көрсетті
Құтқарушы • Кеше
