Қазақстанның саяси тарихына саяхат

Алматыдағы Қазақ­стан Республикасы Прези­дентінің Архивінде ашылған «Тәуелсіз Қазақстан тари­хындағы партиялық құры­лыс» атты тарихи-құжат­тамалық көрмеге келу­шілер сөреге қойылған сурет­тер­ден халық пен билік арасын­дағы тығыз байла­ныс­тың куәсі іспетті әсер алды. – Саяси шараның өтуіне «Сая­си партиялар туралы» Қазақ­стан Республикасы Заңының қабыл­дануының 14 жылдығы себепші болды. Тәуелсіз Қазақстанның 25 жылдық мерейтойы мен Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Бес инс­ти­туттық реформасын орындау бойын­ша «100 нақты қадам» – Ұлт Жос­парын жүзеге асыру шең­берін­де өткізіліп отырған көрмеге елі­мізге танымал саясаткерлер мен мем­лекет қайраткерлерінің, жас ұрпақ өкілдерінің жиналуы соның айқын дәлелі, – деді бізге бер­ген сұхбатында Президент Ар­хиві­­нің Жинақтау және құжат­та­ма басқар­масының бас сарап­шы­сы Құралай Қабдолова. Жұрт­шы­лық­қа көрмеге қойылған тари­х­и құжаттардың тарихы тура­лы қысқаша баянда­лып, нақ­т­ы әрі айғақты түсініктеме­лер беріл­ді. Тарихи құжаттар легінің ара­сында ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 1999 жылы республикалық «Отан» (Отчизна) партиясы Орталық ат­қару аппаратының бастауыш пар­тия ұйымының атына өзін партия мү­шелігіне қабылдауы туралы жаз­ған өтініші, Халық Қаһарманы, ғарышкер-ұшқыш Талғат Мұса­баев­тың Халықаралық ғарыш стан­сасындағы партияның туын көтерген қызықты суреті сияқты басқа да мазмұнды фотодеректер келушілердің назарын өзіне еріксіз аудартты. Бүгінгі тақырыптың мазмұнын ашып, тұшындыратын деректі фильм көрсетілді. Құжаттар таныстырылымынан кейін Қазақстан Республикасы Пре­­зи­денті Архивінің директоры, тех­­ника ғылымдарының докторы, про­фес­сор Борис Жапаров шараға жи­на­л­ған халық алдында былай деді: – Қазақстан Президентінің Архиві – Қазақстанның саяси тари­хын­ың архиві. Кеңес заманында бұл ғима­ратта партия тарихы инсти­туты болды. 1917 жылы Кеңес дәуірі орнағаннан бастап, кешегі ыдырағанына дейін­гі, Қазақ­станның 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан бастап, күні бүгінге дейінгі кезеңді қамтитын саяси-тарихи құжаттардың барлығы осында сақталған. Тәуел­сіздік алған соң Қазақстан көп­пар­тиялық жүйеге көшті. 25 жыл ішінде партия құрылысында қыруар жұмыстар атқарылды. Он­даған партиялар құрылды. Олар­дың әрқайсысының тарихы әрқалай болып қалып­тас­ты. Демо­кра­тиялық елде көп­пар­тиялық жүйенің болуы – заңды құбылыс. Өйткені, көппартиялық жүйе – халық пен билік арасындағы алтын көпір. Сондықтан көпшілік назары­на ұсынылып отырған тари­хи құжаттарымыз тарихи шы­найы шежіре деп ойлаймын. Көрмеге «Нұр Отан» пар­тия­­сы мен оның Төрағасы Н.Ә.Назар­баев­тың қызметіне бай­ланысты фотоқұжаттар кеңінен ұсы­ны­лып­ты. Әрбір саяси пар­тия­­лар­­дың әрбір кезеңдердегі же­тек­ші­­лері Ол­жас Сүлейменов пен Ғани Қа­сымов­тың, Әнуар Әлім­­жанов пен Азат Перуашевтың және бас­­қа­лары­ның фотосуреттері мен та­рихи құ­жат­тары көрмеге әр беріп тұрды. Дөңгелек үстел басында фило­со­­фия ғылымдарының док­торы Әбдімәлік Нысанбаев, «Нұр Отан» партиясы Алматы қалалық фи­лиалы төрағасының орынбасары Жұлдыз Омарбекова, «Нұр Отан» партиясының ардагері, Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшесі, философия ғылымдарының док­торы Қазақбай Қасымов, Қазақ­стан Республикасы Прези­денті жанындағы Қазақстан стра­тегия­лық зерттеулер институтының Алматы бөлімшесінің жетекшісі, сая­саттанушы Мәдина Нұрғалиева және басқалары партия тарихына байланысты көкейде жүрген пікір­лерін ортаға салды, Қазақ­стан­дағы партия құрылысы тарихына байланысты қызықты әңгіме өрбітті. Қазақстан Республикасы Пре­зи­денті Архивінің қорларынан пар­­тиялық құрылыс туралы архив­тік материалдардың көбі жұрт­шы­­лық­тың назарына алғаш рет ұсынылды. Талғат СҮЙІНБАЙ, «Егемен Қазақстан» АЛМАТЫ Суретті түсірген автор