Ақтөбе облысын Елбасы ел экономикасының көшбасшысы деп бекер айтып жүрген жоқ. Шындығында өңір табиғи қазба байлықтарына өте бай. Қолда бардың қадірін біліп, ұқсатуға келгенде облыста тәуір жұмыстар атқарылуда. Бұл туралы облыс әкімі Елеусін Сағындықовтың ақтөбеліктер алдындағы жылдық есебінде толық баяндалды.
Баяндамасын Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Жолдауын таратып айтудан бастаған өңір басшысы, өз ойын төмендегіше түйіндеді.
2011 жылғы 1 қаңтарда адам басына шаққанда ішкі жалпы өнім көрсеткіші 1994 жылмен салыстырғанда 12 есе өсіп, 9 мың долларды құрағанын, бұл – 2015 жылдың межесі екенін атап өтті. Ал облыс бойынша бұл көрсеткіш 9840 долларды құрады. Елімізде жалпыұлттық бағдарламаға айналған үдемелі индустриялық-инновациялық даму жолы – өркендеудің басты факторы, экономиканы оның нақты секторының өсімі есебінен қарқынды дамытудың бастауы болды. Білім беру, денсаулық сақтау және тілдерді дамытудың стратегиялық бағыттары қатарына түбегейлі инновациялық бағдарламалар негізінде жаңа жұмыспен қамту стратегиясы, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту, тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету мәселелері қосылды, – деді өңір басшысы.
Өткен жылы қазіргі заманғы өндіріс орындарын ашып, тиімді инвестиция және жаңа технологияларды енгізу арқылы өңірлік өнім өндіру 130 пайызға артыпты. 2010 жылы триллиондық меже алынып, жалпы өңірлік өнім көлемі 1 триллион 115 млрд. теңгеге жеткен. Бұл – 2009 жылға қарағанда 260 млрд. теңгеге артық. Осыған сәйкес Ұлттық қормен бірге мемлекеттік бюджетке салық және басқа төлемдер 404 млрд. теңгеден асып, түсімдердің өсімі 160 пайызды құраған.
Экономиканы әртараптандыру арқылы өткен жылы өңдеу өнеркәсібінің көрсеткіші 150 пайыздан асыпты. Осы саладағы еңбек өнімділігі 2015 жылғы меже бойынша 2 еселену керек болса, қазірдің өзінде бұл көрсеткіш 270 пайызға жетіп, облыс республика өңірлері арасында көш басына шығып тұр.
– Мен өткен жылғы есебімде «Біз осы қарқынмен 2020 жылға дейінгі даму стратегиясында белгіленген міндеттерді алғашқы бес-алты жылда орындап шығуға мүмкіндігіміз бар екенін көріп отырмыз», деген едім. Енді бұл үлкен асуды игеруге толық сенім бар. Ол үшін нақты алғышарттар жасалды. Құрылыс – әлеуметтік-экономикалық даму өлшемінің таразысы. Құрылыс көлемінің өсімі бес жылда 245 пайызға жетіп, ел өңірлері арасында ең жоғары көрсеткішке ие болдық. Былтыр құрылыс көлемінде 126 млрд. теңге игерілді, – деді өңір басшысы.
Алғашқы бесжылдықта республиканың құрылыс индустриясында ішкі қажеттілікті отандық құрылыс материалдарымен 80 пайыз қамтамасыз ету жоспарланған болса, өңірде былтырдың өзінде бұл көрсеткіш 87 пайызға жетіпті. Ақтөбенің құрылыс материалдарына республиканың барлық облыстарынан, Астана мен Алматыдан және шет елдерден сұраныс легі арта түсуде. Соңғы алты жылда қазіргі заманға сай, жоғары технологиялық, сапалы әрі үнемді құрылыс материалдарын шығаратын ірі кәсіпорындар саны 150-ге жеткен. Олар 600-ден астам құрылыс мекемелерін өз өнімдерімен қамтамасыз етіп отыр. Осылайша, облыста әлеуеті зор құрылыс кластері қалыптасты.
Тау-кен байыту саласының аса ірі алыптары – «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» акционерлік қоғамы, «Қазақойл Ақтөбе», «Ақтөбе мыс» компаниясы, «Казхром» транс ұлттық компаниясы» мұнай, мыс және хром рудаларын шығару, мыс және хром концентраттарын өндіру көлемін едәуір ұлғайтыпты. Мысалы, «Ақтөбе мыс» компаниясы мыс рудасын шығаруды 2006 жылмен салыстырғанда 8,5 есе, ал мыс концентраттарын 40 есе көбейткен. Ақтөбе хром қосындылары зауыты химиялық өнімдердің барлық түрлері бойынша өндірісті ұлғайтыпты.
Экономиканың басым бағыттарының бірі – инвестиция саласы. Былтырғы жылы 365 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартылып, 2009 жылға қарағанда көрсеткіш 50 млрд. теңгеге артқан. Жалпы алғанда, үдемелі индустриялық-инновациялық бағдарлама бойынша алғашқы бесжылдықта Ақтөбе облысында жалпы құны 1 триллион 200 млрд. теңге көлемінде ірі 86 жоба іске асырылатын болса, 2010 жылы өңір бойынша 140 млрд. теңгені құрайтын 43 инновациялық жоба, соның ішінде индустрияландыру картасына енгізілген 24 жоба орындалған.
Елеусін Наурызбайұлы атқарылған шаруаларға тоқтала келіп, алдағы жүзеге асырылатын жұмыстарды да баяндады. Облыста индустрияландыру бағдарламасын іске асырудың біртұтас жүйесі жасалған. Соның нәтижесінде, биылғы жылы тағы да 50-ден астам үдемелі индустриялық-инновациялық жобалар пайдалануға беріледі деп күтілуде екен.
Өткен жылы сыртқы тауар айналымы 7 млрд. АҚШ долларына, өсу көрсеткіші 127 пайызға жеткен. Өңірде бөлшек және көтерме сауда айналымдары жыл сайын қарыштап өсуде. Бес-алты жылда сауда айналымының екі түрінде де өсім 230-240 пайыздан асып, бұл көрсеткіш бойынша өңіріміз республикада көш алдына шығыпты. Өндірілген өнімнің жоғары сапасы және бәсекеге қабілетті болуы экспортқа бағытталған өндірістің өсуіне ықпал еткен. Облыста ИСО-9001, ИСО-14001 және ИСО-14041 стандарттарының талаптарына сай келетін кәсіпорындар саны 200-ден асыпты.
Былтыр жыл бойына агроөнеркәсіп кешеніне 7 млрд. 100 млн. теңгеге мемлекеттік қолдау көрсетілсе, қала әкімдігі тамақ өнімінің 62 түріне бағаны тұрақтандыру жөнінде 32 кәсіпорынмен меморандум жасасқан.
Соңғы алты жыл аралығында 64 елді мекенге 760 шақырым су құбыры тартылып, оған 8 млрд. 500 млн. теңге қаражат жұмсалған. Бүгінгі күні облыс тұрғындарының 87 пайызы орталық су желісін пайдаланып отыр.
«Елбасы ауылдық жерлерде тұрғындарды орталық сумен қамтамасыз етуді 2020 жылы 80 пайызға жеткізуді тапсырды. Осыған орай, 2015 жылға дейін қосымша 90-ға жуық, 2020 жылға қарай тағы да 100 елді мекенге су құбырлары тартылады. Тек биылдың өзінде барлығы 28 елді мекенде су құбырлары салынады. Көгілдір отынды пайдалану ауылдың тұрмысын әлдеқайда жақсартады. Соңғы 5 жыл ішінде 720 шақырым газ желісі тартылып, нәтижесінде облыс тұрғындарының 77 пайызы көгілдір отынның игілігін көріп отыр. Халықты газбен қамту жұмыстары ауқымды қаржыны қажет етсе, бұл бағыттағы жұмыстар екі есе қарқынмен жүргізіледі. 2020 жылға дейін 210 мың тұрғыны бар 147 елді мекенге газ жүргізу жоспарға енгізілді. Сөйтіп, облыс тұрғындарының 90 пайызын газбен қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру және «Жол картасы» бойынша облыста 124 жоба іске асырылды. Жаңадан 27 мың жұмыс орны ашылып, жұмысы жоқтар кәсіби даярлықтан өтті. Жұмыссыздық деңгейі әлдеқайда төмендеді. Өңірдегі жаңа өндіріс орындарының есебінен биылғы жылы тағы да 20 мың жұмыс орын ашу көзделуде», – деді Е.Сағындықов.
Биылғы жылы облыста қанатқақты жобадағы жұмыспен қамту бағдарламасы іске қосылып, тиімді және өнімді қамту арқылы 4 мыңға жуық адам жұмысқа тартылатыны атап көрсетілді. Осылайша, облыс халықты жұмыспен қамту бойынша республика өңірлері арасында көш басындағы орнын сақтап қалады деп күтілуде. Тағы бір атап өтетін жәйт, соңғы бес жылда 2 млн. 300 мың шаршы метр тұрғын үй алаңы пайдалануға беріліп, 25 мың отбасы тұрмыстық жағдайын жақсартқан.
Облыс әкімі Елеусін Сағындықовтың баяндамасынан кейін сөз алған Парламент Сенатының депутаты Иран Әміров, Қазақстан Республикасының бейбітшілік және келісім қоғамы Ақтөбе облыстық филиалының төрағасы Келдібай Еспағамбетов, Әйтеке Би ауданы ардагерлер кеңесінің төрағасы Ержан Диханбай, облыс орталығындағы №5 мектеп директоры Равиль Туюшев және басқалары өңір басшысының бір жылдық жұмысына оң бағасын берді.
Сатыбалды СӘУІРБАЙ.
Ақтөбе облысы.
Ақтөбе облысын Елбасы ел экономикасының көшбасшысы деп бекер айтып жүрген жоқ. Шындығында өңір табиғи қазба байлықтарына өте бай. Қолда бардың қадірін біліп, ұқсатуға келгенде облыста тәуір жұмыстар атқарылуда. Бұл туралы облыс әкімі Елеусін Сағындықовтың ақтөбеліктер алдындағы жылдық есебінде толық баяндалды.
Баяндамасын Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Жолдауын таратып айтудан бастаған өңір басшысы, өз ойын төмендегіше түйіндеді.
2011 жылғы 1 қаңтарда адам басына шаққанда ішкі жалпы өнім көрсеткіші 1994 жылмен салыстырғанда 12 есе өсіп, 9 мың долларды құрағанын, бұл – 2015 жылдың межесі екенін атап өтті. Ал облыс бойынша бұл көрсеткіш 9840 долларды құрады. Елімізде жалпыұлттық бағдарламаға айналған үдемелі индустриялық-инновациялық даму жолы – өркендеудің басты факторы, экономиканы оның нақты секторының өсімі есебінен қарқынды дамытудың бастауы болды. Білім беру, денсаулық сақтау және тілдерді дамытудың стратегиялық бағыттары қатарына түбегейлі инновациялық бағдарламалар негізінде жаңа жұмыспен қамту стратегиясы, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту, тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету мәселелері қосылды, – деді өңір басшысы.
Өткен жылы қазіргі заманғы өндіріс орындарын ашып, тиімді инвестиция және жаңа технологияларды енгізу арқылы өңірлік өнім өндіру 130 пайызға артыпты. 2010 жылы триллиондық меже алынып, жалпы өңірлік өнім көлемі 1 триллион 115 млрд. теңгеге жеткен. Бұл – 2009 жылға қарағанда 260 млрд. теңгеге артық. Осыған сәйкес Ұлттық қормен бірге мемлекеттік бюджетке салық және басқа төлемдер 404 млрд. теңгеден асып, түсімдердің өсімі 160 пайызды құраған.
Экономиканы әртараптандыру арқылы өткен жылы өңдеу өнеркәсібінің көрсеткіші 150 пайыздан асыпты. Осы саладағы еңбек өнімділігі 2015 жылғы меже бойынша 2 еселену керек болса, қазірдің өзінде бұл көрсеткіш 270 пайызға жетіп, облыс республика өңірлері арасында көш басына шығып тұр.
– Мен өткен жылғы есебімде «Біз осы қарқынмен 2020 жылға дейінгі даму стратегиясында белгіленген міндеттерді алғашқы бес-алты жылда орындап шығуға мүмкіндігіміз бар екенін көріп отырмыз», деген едім. Енді бұл үлкен асуды игеруге толық сенім бар. Ол үшін нақты алғышарттар жасалды. Құрылыс – әлеуметтік-экономикалық даму өлшемінің таразысы. Құрылыс көлемінің өсімі бес жылда 245 пайызға жетіп, ел өңірлері арасында ең жоғары көрсеткішке ие болдық. Былтыр құрылыс көлемінде 126 млрд. теңге игерілді, – деді өңір басшысы.
Алғашқы бесжылдықта республиканың құрылыс индустриясында ішкі қажеттілікті отандық құрылыс материалдарымен 80 пайыз қамтамасыз ету жоспарланған болса, өңірде былтырдың өзінде бұл көрсеткіш 87 пайызға жетіпті. Ақтөбенің құрылыс материалдарына республиканың барлық облыстарынан, Астана мен Алматыдан және шет елдерден сұраныс легі арта түсуде. Соңғы алты жылда қазіргі заманға сай, жоғары технологиялық, сапалы әрі үнемді құрылыс материалдарын шығаратын ірі кәсіпорындар саны 150-ге жеткен. Олар 600-ден астам құрылыс мекемелерін өз өнімдерімен қамтамасыз етіп отыр. Осылайша, облыста әлеуеті зор құрылыс кластері қалыптасты.
Тау-кен байыту саласының аса ірі алыптары – «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» акционерлік қоғамы, «Қазақойл Ақтөбе», «Ақтөбе мыс» компаниясы, «Казхром» транс ұлттық компаниясы» мұнай, мыс және хром рудаларын шығару, мыс және хром концентраттарын өндіру көлемін едәуір ұлғайтыпты. Мысалы, «Ақтөбе мыс» компаниясы мыс рудасын шығаруды 2006 жылмен салыстырғанда 8,5 есе, ал мыс концентраттарын 40 есе көбейткен. Ақтөбе хром қосындылары зауыты химиялық өнімдердің барлық түрлері бойынша өндірісті ұлғайтыпты.
Экономиканың басым бағыттарының бірі – инвестиция саласы. Былтырғы жылы 365 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартылып, 2009 жылға қарағанда көрсеткіш 50 млрд. теңгеге артқан. Жалпы алғанда, үдемелі индустриялық-инновациялық бағдарлама бойынша алғашқы бесжылдықта Ақтөбе облысында жалпы құны 1 триллион 200 млрд. теңге көлемінде ірі 86 жоба іске асырылатын болса, 2010 жылы өңір бойынша 140 млрд. теңгені құрайтын 43 инновациялық жоба, соның ішінде индустрияландыру картасына енгізілген 24 жоба орындалған.
Елеусін Наурызбайұлы атқарылған шаруаларға тоқтала келіп, алдағы жүзеге асырылатын жұмыстарды да баяндады. Облыста индустрияландыру бағдарламасын іске асырудың біртұтас жүйесі жасалған. Соның нәтижесінде, биылғы жылы тағы да 50-ден астам үдемелі индустриялық-инновациялық жобалар пайдалануға беріледі деп күтілуде екен.
Өткен жылы сыртқы тауар айналымы 7 млрд. АҚШ долларына, өсу көрсеткіші 127 пайызға жеткен. Өңірде бөлшек және көтерме сауда айналымдары жыл сайын қарыштап өсуде. Бес-алты жылда сауда айналымының екі түрінде де өсім 230-240 пайыздан асып, бұл көрсеткіш бойынша өңіріміз республикада көш алдына шығыпты. Өндірілген өнімнің жоғары сапасы және бәсекеге қабілетті болуы экспортқа бағытталған өндірістің өсуіне ықпал еткен. Облыста ИСО-9001, ИСО-14001 және ИСО-14041 стандарттарының талаптарына сай келетін кәсіпорындар саны 200-ден асыпты.
Былтыр жыл бойына агроөнеркәсіп кешеніне 7 млрд. 100 млн. теңгеге мемлекеттік қолдау көрсетілсе, қала әкімдігі тамақ өнімінің 62 түріне бағаны тұрақтандыру жөнінде 32 кәсіпорынмен меморандум жасасқан.
Соңғы алты жыл аралығында 64 елді мекенге 760 шақырым су құбыры тартылып, оған 8 млрд. 500 млн. теңге қаражат жұмсалған. Бүгінгі күні облыс тұрғындарының 87 пайызы орталық су желісін пайдаланып отыр.
«Елбасы ауылдық жерлерде тұрғындарды орталық сумен қамтамасыз етуді 2020 жылы 80 пайызға жеткізуді тапсырды. Осыған орай, 2015 жылға дейін қосымша 90-ға жуық, 2020 жылға қарай тағы да 100 елді мекенге су құбырлары тартылады. Тек биылдың өзінде барлығы 28 елді мекенде су құбырлары салынады. Көгілдір отынды пайдалану ауылдың тұрмысын әлдеқайда жақсартады. Соңғы 5 жыл ішінде 720 шақырым газ желісі тартылып, нәтижесінде облыс тұрғындарының 77 пайызы көгілдір отынның игілігін көріп отыр. Халықты газбен қамту жұмыстары ауқымды қаржыны қажет етсе, бұл бағыттағы жұмыстар екі есе қарқынмен жүргізіледі. 2020 жылға дейін 210 мың тұрғыны бар 147 елді мекенге газ жүргізу жоспарға енгізілді. Сөйтіп, облыс тұрғындарының 90 пайызын газбен қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру және «Жол картасы» бойынша облыста 124 жоба іске асырылды. Жаңадан 27 мың жұмыс орны ашылып, жұмысы жоқтар кәсіби даярлықтан өтті. Жұмыссыздық деңгейі әлдеқайда төмендеді. Өңірдегі жаңа өндіріс орындарының есебінен биылғы жылы тағы да 20 мың жұмыс орын ашу көзделуде», – деді Е.Сағындықов.
Биылғы жылы облыста қанатқақты жобадағы жұмыспен қамту бағдарламасы іске қосылып, тиімді және өнімді қамту арқылы 4 мыңға жуық адам жұмысқа тартылатыны атап көрсетілді. Осылайша, облыс халықты жұмыспен қамту бойынша республика өңірлері арасында көш басындағы орнын сақтап қалады деп күтілуде. Тағы бір атап өтетін жәйт, соңғы бес жылда 2 млн. 300 мың шаршы метр тұрғын үй алаңы пайдалануға беріліп, 25 мың отбасы тұрмыстық жағдайын жақсартқан.
Облыс әкімі Елеусін Сағындықовтың баяндамасынан кейін сөз алған Парламент Сенатының депутаты Иран Әміров, Қазақстан Республикасының бейбітшілік және келісім қоғамы Ақтөбе облыстық филиалының төрағасы Келдібай Еспағамбетов, Әйтеке Би ауданы ардагерлер кеңесінің төрағасы Ержан Диханбай, облыс орталығындағы №5 мектеп директоры Равиль Туюшев және басқалары өңір басшысының бір жылдық жұмысына оң бағасын берді.
Сатыбалды СӘУІРБАЙ.
Ақтөбе облысы.
Соңғы жаңалықтар
«Жастар» Сарайының жарты ғасырлық мерейтойы тойланды
Елорда • Кеше
«Egemen Qazaqstan» газетінің тілшісі «Дарын» сыйлығын иеленді
Мәдениет • Кеше
Алматы • Кеше
Президент Мәжіліс төрағасын қабылдады
Президент • Кеше
