Зергерлік өнері ісмерлікпен қоса, асқан табандылықты, ыждағаттылықты қажет етеді. Бұл – ауқымы жағынан шағын болып көрінгенімен, өте нәзік те күрделі өнер. Осы өнердің қиындығына мойымай, елге зергерлігімен танылған Абзал Молдабековпен күрделі өнердің қыр-сыры төңірегінде әңгімелескен едік.
– Неліктен зергерлікті таңдадыңыз және осы өнерге қай кезден бастап қызықтыңыз?
– Жалпы, зергерлік өнерге оқушы кезімнен бет бұрдым. Кішкентай күнімнен қолдан бір нәрсе жасауға, құрастыруға, сурет салуға жақын тұрдым. Үлкен ағам Серік сурет, қолөнер жағына бейім болды, атақты Дәркенбай Шоқпарұлынан тәлім алды. Оқушы кезімнен ағамның жанына еріп жүріп, қызығушылығым арта бастады. Сөйтіп, ағамның арқасында зергерлікке біржола бет бұрдым.
– Алтын, күмістерді қайдан алдырасыз, олардың сапасын қалай тексересіз?
– Алтын мен күмісті алтын сататын жерден сенімді адамнан аламын. Кейде өзіміз де қоспасы көп металдарды өңдеп жасаймыз. Сапасын арнайы қышқылдармен, әдіс-тәсілдермен тексеремін.
– Қазіргі таңда тапсырыс қаншалықты көп?
– Тапсырыс әрқашанда бар, үлгермей жататын кездер көп кездеседі. Сол үшін тапсырысты бір ай бұрын немесе он бес күн бұрын қабылдаймын. Қазақы ою-өрнектермен көмкерілген неке жүзіктеріне деген сұраныс өте көп.
– Бұйым бағасын қалай анықтайсыз, өз жұмысыңызды лайықты деңгейде бағалаймын деп ойлайсыз ба?
– Бұйымның бағасын жасалған материалына, уақыты мен ізденісіне және жұмысының қиындығына қарай бағалаймын. Өз жұмысымды жақсы білгендіктен дұрыс бағалайтыныма сенімдімін. Жақсы дүние жасау үшін қолымыз не көрмейді, кейде қанайды, күйеді, саусақтың терісі бірге егеледі. Бірақ, ісің біткенде берекесін көресің, рахат сезімге бөленесің. Әділ саудагердің дәрежесі биік болады дейді ғой, біреуге желінсек те, ешкімнің ақысын жеген емеспіз.
– Зергерлік бұйымдарыңызға тапсырыс берушілердің барлығының көңілі тола ма?
– Көп жұрттың көңілінен шығады деп ойлаймын. Рахметін айтып, ризашылығын білдіретіндер шоғыры қалың. Алыс қалалардан да арнайы келіп тапсырыс беретіндер де аз емес.
– Осы кәсібіңіз сізді асырап отыр ма, яғни өмір бойы осы іспен айналысамын деген ниетіңіз бар ма?
– Негізі, пәтер жалдап тұрмасам, кәсібім өзіме жетіп артылар еді деп ойлаймын. Өмір бойы осы кәсіппен айналысу әрі алдағы уақытта шәкірттер тәрбиелеу де ойда бар. Бірақ, материалдық қиындықтар көп нәрсеге қолбайлау. Талай рет басқа салаға кетіп қала жаздағанмын... Алайда, жанымның қалауы әрі рахаты осы кәсібім деп білемін.
– Ұлттық ою-өрнектермен бедерленген бұйымдарыңыз жоғары сұранысқа ие ме, әлде басқа стильде жасағаныңыз өтімді ме?
– Басты мақсатым – қазақтың зергерлік бұйымдарын әлемдік брендке айналдыру, қазақтарға ғана емес, шетелдіктерге де сұраныс туғызатын дүние жасау. Менің бұйымдарым арқылы басқа жұрттар Қазақ елін танитындай дәрежеге жетсем деймін. Сол себепті көбіне ұлттық стильдегі бұйымдарды ұсынамын. Тапсырыс берушілер арасында шетелдегі қандастарымыз, сонымен қатар, шетел азаматтары да бар. Түрік, неміс, орыс, америкалықтарға да тапсырыспен бұйымдар жасағанбыз.
– Бір тапсырысты орындауға қанша уақыт жұмсайсыз?
– Бірден көз тартар дүние жасау мүмкін емес, күні-түні алтын уақытыңды сарп етесің, бір бұйымды 5-6 рет жасауың мүмкін. Жұмысқа тиянақтылық, тазалық, қайтпас жігер және сабыр керек. Зергерлік – шаңның тозаңындай салмаққа дейін мән беруді талап етеді. Жасап отырған бұйымды жүрекпен, шын ниетпен істесең ғана ерекше шығады. Сондықтан әрқайсысына әртүрлі уақыт жұмсалады.
– Алда қандай жоспарларыңыз бар?
– Келешек жоспарым – баспана салу, баспанасыз бизнесің бизнес емес, тапқаныңды далаға шашу. Онсыз жұмысқа толық берілу қиын. Кәсібімдегі басты мақсатым – шәкірт тәрбиелеу, үйренгеніммен бөлісу, алдағы жылы магистратураға оқуға түсіп, оқу орындарында ұстаздық ету де ойымда бар. Сонымен бірге, шеберхананы үлкейтіп, зергерлік салонымен бірге ашқым келеді. Мүмкіндігім болса, зергерлік өнердің қыр-сырын үйретуге арналған оқулық шығару ойымда бар.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Фариза БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,
«Егемен Қазақстан»