Біздің заманымыздың кейіпкері

Жылыой ауданының орталы­ғы – Құлсары қаласынан ба­тысты бетке алып, жол жүріп келеміз. Жол бастаушымыз – Нұр­тас Қуат­баев, аудандық ауыл ша­руа­­шы­лы­ғы бөлімінің бастығы. Жол бойы ауданның ауыл шаруа­шы­лығын дамытудағы бетбұрыс жайлы айтып келеді. Сонау көз ұшында ағараңдаған қыстаулар бірте-бірте жақындай түсті. Қо­ра-қопсының айналасы трак­тор­дың, мәшине секілді техниканың неше түріне толы. Әдемі шатыр­лан­ған еңселі үйдің белдеуінде жараулы аттай қос тұлпар қаң­та­рылыпты. Бірі – қазақы ою-өр­нек­пен көмкерілген ер-тоқым са­лын­ған, қазақтың ер қанатына ба­лаған кәдімгі жирен төбелі, екіншісі – шетелдік “Тойота” мәши­не­сі. Ауыл іргесінде жазғы са­ғым­ды далада жүзген кемедей болып көрінетін түйелер жайы­лып жүр. Әріректе отар-отар қой да көрі­неді. Көлігіміз үй жанына тоқтай бере мойнына фотоап­па­ра­тын асы­н­ған Айзада қарын­да­сы­мыз ауыл көрінісін, қайна­ған тірлікті сыртылдатып түсіре бастады. – Бұл аудандағы белгілі шаруагер Сейітжан Балжігітовтің ауылы, – деді Нұртас Қуатбаев пен Ерболат Елеусінов бір-бірі­мен жарыса сөйлеп. – Әне, өзі де келе жатыр... Қора жанына тау-тау болып үйілген көңді күн сәулесіне жа­ғы­лысқан күрегімен әлдебір жер­ге тасып жүрген жап-жаңа трактор кабинасынан секіріп түскен жас жігіт арсалаңдап бізге қарай адымдап келеді. – Ассалаумағалайкум, ағалар, ауылымызға хош келдіңіздер, – деп күректей қос қолын ұсына бер­ген Сейітжан шаруагер бәрі­міз­ді үйіне қарай бастады. Үй мұр­жасынан бураның шудас­ын­дай желкілдей ұшқан қою түтін көрінбесе де ішінен ерекше бір жылылық сезіледі. Буы бұрқы­рай піскен сүр еттің иісі танауды қы­тық­тайды. Жастары бір-бірі­мен шамалас екі кішкене ұл құд­ды күнде көріп жүрген ағалары келгендей қуанулы. Кезек-кезек кіп-кішкентай қолдарын ұсына­ды. Қабырғаға жапсарлата қо­йыл­ған әдемі жиһаздың сөресі мақтау қа­ғаз­дары мен диплом­дарға, алғыс хаттарға толы екен. Шетінен көз жүгірте қарай бас­тадық. Түрлі-түсті үлкен теледидарда Қазақ­стан жаңалық­тары беріліп жатыр. Терезе жақтауына ілінген ұялы телефонға әлдебір нәрсе жалға­нып тұр. Бұрын көз­ге түспеген таң­сық нәрсе. “Бұл, не болды екен?” деп ойымыз сан-саққа жү­гірді. Телефонға қуат беріп тұр-ау, дегенге тоқтасақ та, электр желісіне қосылатын жал­ғамасы көрінбейді. – Күннен қуат алатын батарея ғой, – деді Сейітжан ойымызды оқып тұрғандай. – Осындай ба­та­­рея­­ның үлкен түрін шопан­дар­ға беріп қойдым. Өзімде де бар. Ауылымыз орталықтан қашық­тау болса да табиғи газ желісін жүр­гі­зіп алдым. Сөйтіп, келін­дері­ңіз­ді от жағу, күл шығару әлегінен құт­қардым. Ұялы бай­ланыстың, қа­ла­лық телефонның қызығын көріп отырмыз. Шаруа қамымен кейде ауылдан тым-тым алысқа ұзауға тура келеді. Сондай кезде “Turaia” спутниктік байланыс теле­фонын пайда­ланамын. Бір артықшылығы, бұл телефонның даланың тарам-тарам соқпағынан жолыңды таба алмай адасқанда, не тұманды күндері барар жеріңе бағыт берер компасы бар... Сейітжанның шаруа жайынан сыр тартып отырмыз. Үш мыңға тарта асыл тұқымды қойы бар екен. Әрқайсысының ұзын саны 200-ден асатын түйе, сиыр және жылқы түліктері тағы бар. Ұсақ малдарды төрт отарға бөліп ба­ға­ды екен. Таяуда асыл тұқымды шаруашылық мәртебесі беріліпті Сейітжанның “Достан ата” атала­тын қожалығына. Әрине, мұндай мәртебе кез келген ша­руа­шылық құрылымына оңай­лық­пен беріле қоймайды. Жыл сайын желіге бо­та-құлын байлайды. Түйе сүтінен тонна-тонна шұбат дайындайды. Биыл 40 түйе сауылыпты. Түйені негізінен Сейітжанның келіншегі сауа­ды. “Осынша түйені екі адам болып бір сағатта сауып бітіреді” дейді Сейітжан келіншегінің әб­жіл қимылына ризашылығын жа­сы­ра алмай. Шұбат пен қы­мыз­ды, артық малының етін аудан орталығында әр сенбі сайын өте­тін ауылшаруашылық жәр­мең­­ке­сін­де саудалайды. – Мемлекет тарапынан көп көмек көріп отырмыз, – дейді Сейітжан Балжігітов шаруашы­лы­­ғы­ның өркендеу барысынан сыр суыртпақтап. – Жыл сайын асыл тұқымды еділбай саулы­ғының әр басына берілетін суб­си­диялық қаржының еңсемізді тіктеуге септігі мол. Түркімен­станнан сүтті 40 аруана сатып алғанбыз. Ресейден бал татыған сүті мол бие әкелгенбіз. Тым жақ­сы жерсінді. Батыс Қазақ­стан облысындағы “Бірлік” АҚ-тан асыл тұқымды еділбай қо­йын алып тұрамыз. Сиырды ет бағытында ұстаймыз. Ауыл ша­руашылығы саласын­да­ғы ғы­лы­ми зерттеу инсти­тут­та­ры­мен мал тұқымын асы­л­дан­ды­ру жө­нінде тығыз байланыс ор­нат­тық. Жа­қында лизинг жүйе­сі­мен 5 “Беларусь” тракторын са­тып алып едім. Енді “КамАЗ” кө­лігін тіркемесімен алуды ұйға­рып отыр­мын. Жиырма мың гектардай жерімізден қысқа пішенді өзіміз дайындаймыз. Оған тех­ни­­ка­мыз да, адам күші де жетеді. Жасы әлі 40-қа толмаса да шаруаның жайын жақсы білетін, 24 адамға тұрақты жұмыс тауып бе­ріп отырған жас жігітке: “Сенімен шамалас жігіт­тер­дің қалада тұруы, жылы орын­да отыратын жұмысты таң­да­й­тыны қызық­тыр­май ма?” дей­міз Сейітжанға әң­гіме ара­сында. – Бала күнімнен малға жа­қын өстім, – дейді шаруагер жігіт. – Әкем Қапан қажы мен анам Ырыс­тыдан өрбіген 13 ұл-қыз­дың он біріншісімін. Кең­шар жұ­мысынан қолы босамайтын әке­міз бәрімізді де кішкен­тайы­мыз­дан адал еңбек­ке баулыды. Әкем бізге жаз бойы шалғы, орақпен шөп шаптыратын. Сонда “Кең­шар­дың техникасы тұр­ған­да, әкем­нің бізге шөп шап­тыр­ғаны несі екен?” деп ой­лаушы едім. Ешкімнің ала жібін атта­мау­ды жа­ды­мызға мықтап тоқуға тәр­бие­леген әкемнің адал еңбек­пен тапқан нанның тәтті бола­ты­нын бала кезден ұғынсын дегенін кейін түсіндім. Шүкір, әкемнің сол тәр­бие­сінен жаман болмадық. Қиын­дыққа төзуге, оны жеңе білуге талпындық. Шаруагер жігітпен қош­та­сып, Құлсарыға бағыт алып ба­ра­мыз. Ал шаруагер жігіт қай­та­дан трактор рөліне оты­рып, қыс қамын­дағы күнделікті тірлігіне кірісті. Жаз жайлауға, қыс қыс­тауға шо­пан­дармен бір­ге көшіп-қонып жү­ретін Сейітжан Балжігітов қазақ тари­хы­ның соңғы көшпендісіндей көрінгенмен, өр­­кениетті тұр­мыс­­тың бар игілігін пайдалана білген бүгінгі заманның кейіпкері. Жолдасбек ШӨПЕҒҰЛ, Атырау облысы, Жылыой ауданы. Суретте: бүгінгі за­ман­дағы  шаруагер Сейітжан Балжігітов және оның қыр ба­сындағы қыстауы. Суретті түсірген Айзада ДОЛЫБЕКОВА.