Жиырма бес жыл: Жеңістер мен жемістер
Әр жылды қойып, жаңарып тұрар әр айдың өзінен қайыр-жақсылық тілер халқымыз 2014 жылды да өз шаңырақтарында ақ дастарқанын жайып қойып, Елбасының теледидар арқылы жолданар құттықтауымен қарсы алған болатын. «Біз Тәуелсіздігіміздің тұғырлы, мемлекетіміздің ғұмырлы болуын қалаймыз. Сол үшін алда келе жатқан жылдан үлкен үміт, жоралы жақсылық күтеміз. Жаңа жыл Қазақстанның жаңа дәуірін жалғастырады деп кәміл сенемін. Жаңа жыл жақсылығын ала келсін! Әулеттеріңіз әрдайым қуанышқа бөлене берсін! 2014 жыл елімізді әлемнің төріне шығаратын құтты жыл болсын!», – деген Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың өз отандастарына арнаған осы бір бата-тілегі қабыл да болған еді.
Біз ел Тәуелсіздігінің әр жылын айтпағанның өзінде, тәуелсіздігіміздің бар тарихын, оның әр күнін Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың есімімен әрдайым байланыстыра сөйлейміз. Өйткені, «Тәуелсіз Қазақ елінің тарихы сол елдің екі тізгін, бір шылбырын өз қолында ұстаған Нұрсұлтан Назарбаевтың тағдыры, бұған керісінше, Елбасының тағдыры Қазақ елінің тағдыры мен тарихы болып қалыптасты. Бұл қос тағдыр – тұтас бір халықтың тағдыры», – деп әуелгі бір айтқан ойымызды тағы да бір қайталап, тағы да бір жаңғырта отырып, 2014 жылды да Мемлекет басшысы Тәуелсіз Қазақстанның одан әрі өсіп-өркендеу мен кемелденуінің бір кезеңіне айналдырды. Қазақ елінің әлеуметтік-экономикалық дамуының жаңа кезеңі басталды. Қазақ елінің әлемдік абыройы мен беделі одан әрі асқақтай түсті.
Тұрлаусыз дүниенің әлемдік саясаты күн сайын құбылып тұрған кезең еді бұл. Әсіресе, кешегі кеңестік бір жүйеден шыққан Украина мен Ресей арасындағы қарым-қатынастың ушыға түсуі мен әлемнің дамыған елдерінің Ресейге қарсы экономикалық санкциялар қабылдауы әлемдік саясатқа да, әлемдік экономикаға да өзінің әсерін тигізбей қалмады. Әлем бойынша басты-басты қуат көздерінің рыноктағы бағалары құлдырап төмен түсіп кетті де, бұл әлемдік қаржы және экономикалық дағдарыстың одан әрі тереңдей түсуіне ықпал етті.
Сол жағдай әлемдік экономиканың құрамдас бір бөлігі Қазақстанның да жағдайына өз салқынын тигізбей қалмады. 2014 жылдың бас кезінде ұлттық валютамыз – теңгенің бағамы өзгеріске ұшырады. Алайда, Қазақстанның әлемдік дағдарысқа қарсы күні бұрын ойластырылып қойған және де соған орай жасаған батыл қадамдарының нәтижесінде еліміздің экономикасын қорғау мен қолдау дәйекті жүргізілді. Өйткені, Елбасы ХХI ғасырда жалпы адамзат баласы тап болатын он түрлі басты қатерлерді талай жыл бұрын сан мәрте айта отырып, Қазақстанның осы бір әлемдік дағдарыстың кез келген жағдайында дамуының жолдарын күні бұрын тереңінен ойластырып қойғаны да бар еді.
17 қаңтар күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына арнаған өзінің «Қазақстан жолы-2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Жолдауы арқылы барлық қазақстандықтарды ел бірлігін сақтай отырып, бір мақсат, бір мүдде – Тәуелсіздік мүддесі үшін ынтымақтаса еңбек етуге шақырды. Елбасы бұдан бір жыл бұрын, 2013 жылы «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауын жариялап, Қазақстанның 2050 жылға дейінгі дамуының жаңа саяси бағдарын да анықтап берген-ді. Мемлекет басшысы Қазақстанды ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосу және «Мәңгілік Қазақстан» жобасын ұсынып, біз қадам жасайтын жаңа дәуірдің кемел келбеті мен басты мақсатын алға тартқан болатын.
«Қазақстан-2050» Стратегиясы – еліміздің әлеуметтік экономикалық дамуының барлық саласын қамтитын және олардың үздіксіз өсуін қамтамасыз ететін жаңғырудың жаңа бір жолы еді. Сөйтіп, Елбасы әлемде тереңдей бастаған «санкциялық соғыс» жағдайындағы Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін тағы бір нығайта отырып, сенімді түрде ілгерілеудің қазақстандықтардың әлеуметтік қорғалуының нақты міндеттерін белгіледі.
Еліміздің алдында тұрған ел экономикасын қорғау мен одан әрі дамытудың аса жауапты әрі күрделі міндеттерін орындау үшін 2 сәуірде Үкіметті ауыстыру қадамы жасалды. Бұл «Қазақстан-2050» Стратегиясын ойдағыдай жүзеге асырудың амалдары мен жолдарын тиянақтап, реттеу үшін қажет қадам еді. Сондай-ақ, Нұрсұлтан Назарбаев Кәрім Мәсімов Үкіметіне алдына түрлі шешімдер қабылдаудың біраз жүгін министрліктер мен өңірлерге беру арқылы құрамы жағынан шағын Үкімет құруды тапсырды. Соған сәйкес, тамыз айында Үкіметте өзгерістер мен қайта құру жүргізіліп, сол тұстағы 17 министрлік пен 9 агенттік және 54 комитет ықшамдалып, барлық агенттіктер мен жекелеген министрліктер таратылды, енді бірқатар министрлік біріктіріліп, 12 министрлік пен 30 комитет қана қалдырылды. Мәдениет және спорт, Энергетика, Ұлттық экономика, Инвестиция мен даму сияқты жаңа министрліктер құрылды.
Тәуелсіздіктің алғашқы кезеңдерінен бастап, Қазақстан Президенті ел экономикасын дамытуды жақсартып, елімізге озық үлгідегі жаңа технологиялар әкелу үшін шетелдік инвесторларға барынша қолайлы жағдайлар жасап келсе, енді мына дағдарысты жағдайда сол дағдарысқа қарсы шараларды жүзеге асыру үшін тағы да бір тың қадамдар керек еді. Әлемдік дағдарыс дендеп тұрған заманда Қазақстанның инвестициялық ахуалын одан әрі жақсарту мәселесі күн тәртібіне шықты да, Елбасы әлеуетті де, дәулетті инвесторлар үшін ауқымды жеңілдіктер жасау жөнінде аса маңызды тың қадамдарға барды. Еліміздің болашағы үшін инвесторларды корпоративті табыс салығы мен жер салығын төлеуден 10 жыл бойы, мүлік салығын төлеуден 8 жыл мерзімге босатуды тапсырды.
Осы арада Елбасы әлемдік дағдарыс жағдайында отандық экономикаға барынша қолдау көрсете бастағандығын атап өтуге тиістіміз. Ел бойынша шағын және орта бизнеске қолдау көрсету мақсатында Президент Үкіметке ұзақ мерзімді несиелендіру мүмкіндіктерін арттыруды, 2014-2015 жылдары Ұлттық қордан 1 триллион теңге бөлуді тапсырды. Сондай-ақ, қыркүйек айында мүлік пен капиталды жария ету басталды. Мұндай шараның Қазақстанда осымен үшінші рет жүргізілуі еді. Негізгі мақсат «көлеңкелі экономикадағы» қаржыны заңды айналымға шығару болса, бұл шара әлі де жалғасып жатыр.
Елбасы өзінің Қазақстан халқына 2014 жылғы 17 қаңтардағы Жолдауында Үкімет пен «Самұрық-Қазына» қорының алдына жеке секторға мемлекеттің үлесі бар кәсіпорындарды беруді тапсырып, бұл міндет 2014-2016 жылдарға арналған жекешелендірудің кешенді жоспары бойынша жүзеге асырылуға тиісті болды. Бұл маңызды істің ашықтығын қамтамасыз етуге де мән берілді. Мемлекеттің меншігіндегі нысандарды сатуды Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті тек бірыңғай электрондық сауда жүйесі арқылы жүзеге асыратын болды. Мемлекет басшысының тапсырмасы осы болатын.
Қазақстанның ішкі және сыртқы саясаттағы тұрақтылығы мен сенімділігінің арқасында халықаралық қаржы институттары да еліміздің экономикасына қолдау көрсетуден бас тартқан емес. 2014 жылы Қазақстан, атап айтқанда, Дүниежүзілік банкпен – 2,5 миллиард, Азия даму банкімен – 1,6 миллиард, Ислам даму банкімен – 1,1 миллиард, Еуропа қайта құру және даму банкімен 550 миллион доллар мөлшеріндегі ынтымақтастық жөніндегі келісімдерге келді. Бұл мемлекеттік үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын одан әрі табысты жүргізуге оң ықпал жасады.
Қазақстанның көлік-логистика саласын дамыту мәселелеріне айрықша мән бере отырып, Нұрсұлтан Әбішұлы еліміздің іргелес және Еуропа мен Таяу Шығыс мемлекеттеріне құрлық, теңіз арқылы шығуды қамтамасыз етудің тарихи маңызын әркез өз назарынан тыс қалдырып көрген емес. Соның бір жарқын мысалындай, 2014 жылы «Өзен – Берекет – Горган» халықаралық темір жол құрылысы аяқталып, «Жезқазған – Бейнеу» желісі Орталық Қазақстанды Ақтау теңіз порты арқылы Түрікменстанмен, одан әрі Парсы шығанағымен жалғастырды. Сондай-ақ, ұзындығы 1200 километр болатын «Арқалық – Шұбаркөл» және «Жезқазған – Бейнеу» темір жол желілері де іске қосылып, «Арқалық – Шұбаркөл» магистралі арқылы Қазақстанның орталығынан Ресейге, одан әрі Батыс Еуропа елдеріне шығу мүмкіндігі қамтамасыз етілді.
2014 жылғы 29 мамыр, Астана! Әлем назары тағы да Қазақ елінде болды сол күні. Елордамызда Қазақстан, Ресей, Беларусь мемлекеттерінің басшылары 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енетін Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) құру шартына қол қойып, бұл тарихи құжатты бекітті. Бұл Қазақ елінің, оның Көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жеңісі еді! Бұлай деуімізге Мемлекет басшысының сол күні отандық және шетелдік телеарналарға берген сұхбатын негіз етіп отырмыз.
«Бұл менің осыдан 20 жыл бұрын Мәскеу мемлекеттік университетінің қабырғасында айтқан идеям болатын. Шекаралар ашық, адамдар алаңсыз қозғала алады, пойыздар да, жүктер де ешқандай тексерусіз қозғала береді. Яғни, кеңістік үш мемлекеттің көлеміне ұлғаяды, экономика күшейеді және осының бәрі біздің игілігімізге қызмет етеді. Бұл маңызды оқиға болды», – деп атап өтті Нұрсұлтан Назарбаев. Және де 2014 жылғы тәуелсіз еліміздің тарихындағы тағы бір елеулі оқиға – Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі туралы шешімнің қабылдануы. Бұл орайда Мемлекет басшысының Бельгияға қыркүйек айындағы ресми сапары кезінде Қазақстан Республикасы мен Еуропалық одақ арасындағы Кеңейтілген серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісім табысты болып, Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі мәселесі жөніндегі келіссөздер түбегейлі аяқталғандығы – тәуелсіз ел тарихының жарқын беттерінің бірі.
Осы бір тарихи сәтті Елбасы өзінің туған халқына: «Бұл маңызды оқиға, оған қол жеткізу үшін 15 жыл жұмыс істедік, барлық 160 мемлекетпен келіссөз жүргізу оңайға соққан жоқ. Мен оған тікелей араласып, АҚШ, Ресей және Үндістан президенттерімен, барлық мемлекеттермен, Еуроодақпен сөйлестім. Қазір біз қорытушы кезеңде тұрмыз», – деп қуана жеткізді. Нұрсұлтан Әбішұлының қазақстандық телеарналар арқылы айтқан бұл хабары ел мерейін асқақтатып әкетіп еді.
Бүкіл әлем жаңа сындармен және қатерлермен бетпе-бет келіп отырған жағдайда 2014 жылғы 11 қараша күні Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Нұр Отан» партиясы Саяси кеңесінің отырысында Қазақстан халқына «Нұрлы жол –болашаққа бастар жол» атты Жолдауын жариялаған болатын. «Қазақстанның «Нұрлы жол» Жаңа экономикалық саясаты туралы жариялаймын, – деді Елбасы өзінің сөзінде. – Мен 2015 жылға арналған халыққа жаңа Жолдауымды осыған арнаймын. Ол контрциклды сипатқа ие болады және біздің экономикамыздағы құрылымдық реформаларды жалғастыруға бағытталады.
Елбасының осы Жолдауындағы: «Қадірлі халқым! Біз жалпыұлттық идеямыз – Мәңгілік Елді басты бағдар етіп, тәуелсіздігіміздің даму даңғылын Нұрлы жолға айналдырдық. Қажырлы еңбекті қажет ететін, келешегі кемел Нұрлы жолда бірлігімізді бекемдеп, аянбай тер төгуіміз керек. Mәңгілік Ел – елдің біріктіруші күші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол – «Қазақстан-2050» Стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі – Мәңгілік Ел! Ол – барша Қазақстан қоғамының осындай ұлы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр. Отанды сүю – бабалардан мирас болған ұлы мұраны қадірлеу, оны көздің қарашығындай сақтау, өз үлесіңді қосып, дамыту және кейінгі ұрпаққа аманат етіп, табыстау деген сөз. Барша қазақстандықтардың жұмысының түпкі мәні – осы! – деп барша қазақстандықтарды елдің бірлігі мен тұтастығын сақтап, нығайтуға шақырды. Елбасының осы бір ауыз сөзі бүгінге де, келер ұрпақ үшін де мәңгілік аманат болып қала берері анық.
Сондай-ақ, Саяси кеңес отырысының қорытындысы бойынша, «Нұр Отан» партиясының 2015-2025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламасының қабылдануы да жылдың елеулі оқиғасы болды. Қорыта айтқанда, Елбасының Дағдарысқа қарсы бағдарламасы Қазақстанның күрделі кезеңдердегі Жаңа экономикалық саясатын тұжырымдап берді. Әсіресе, инфрақұрылымдық дамуға айрықша мән бере отырып, Нұрсұлтан Назарбаевтың жеті басымдық қатарында: көлік-логистикалық, индустриялық-инновациялық, энергетикалық, тұрғын үй, тұрғын үй-коммуналдық, әлеуметтік инфрақұрылымдарды, сондай-ақ, шағын және орта бизнесті қолдау қажеттігін айтуы Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына қосылу жолындағы істерге серпін беріп отырғандығын уақыттың өзі растап, қуаттағанының белгісі еді.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ядролық қарусыз әлем құрудың бас архитекторы екендігін дүние мойындағалы қашан! Тәуелсіздік алмай тұрып, яғни 1991 жылдың 29 тамызында қазақ жерінде қырық жыл бойы қырғын салған Семей ядролық сынақ полигонын жауып, жалпы адамзатты жойқын қатерден құтқаруға тұңғыш болып жол салған, тұңғыш болып тұтас әлемді ядролық қарусыз бейбіт өмір сүруге шақырған Нұрсұлтан Назарбаев жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау жөніндегі жаһандық қозғалыс мәселелері бойынша күні бүгінге дейін көшбасшы болып келеді.
Соның бір айқын көрінісіндей, наурыз айында Нидерландтың Гаага қаласында өткен Ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммитке қатысқан Елбасы Біріккен Ұлттар Ұйымы жанынан ядролық қарудан бас тартқан мемлекеттерге, сондай-ақ, өңірлік ядросыз аймақтар туралы келісімдерге қол қойған барлық елдерге ядролық державалардың кепілдігін сақтау жөніндегі Халықаралық мониторинг бюросын құру туралы ұсынысы саммитке қатысушылардың бәрінің де зор қызығушылығын туғызып еді. Сол жолы Қазақстан Президентіне бұрын-соңды ешбір мемлекеттің басшысына көрсетілмеген айрықша бір құрмет көрсетіліп еді. Адам баласын толғандыратын осы бір жүрекжарды оқиға туралы кезінде мына бір ойымызды: «2014 жылдың наурыз айының 24 жұлдызы! Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа Еуропаның Гаага қаласында қырмызы қызғалдақтың «Президент Назарбаев» деп аталатын жаңа түрі таныстырылды. Бұл жаһандық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қосып келе жатқан тарихи зор үлесі үшін Елбасына барлық әлемнің сыйлаған алғыс гүлі ғой деп ойладым. Қырдың топырағынан нәр алды дейтін сол қырмызы қызғалдақтың нәзіктігіндей адам үміті де Нұрсұлтан Назарбаевтың есімімен бүр жарды», – деп осы «Егемен Қазақстан» газетінің (5 шілде, 2014 жыл) бетінде жазған да, айтқан да болатынбыз.
Кешегіні бүгінмен байланыстыра сөйлер болсақ, әлемнің қазақтың бір перзенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа деген осы бір ыстық ықыласының Елбасының таяудағы Жапония сапары кезінде тағы да жүрек тебірентті. Күншығыс елінің халқы үшін хризантема гүлі аса қасиетті саналады. Жапондықтар хризантеманы бақыт гүлі деп қастер тұтады. Жапонияның гербінде де осы гүл бейнеленіп, хризантема Күншығыс елінің және оның императорының көрінісі ретінде танылады. Сондықтан да жапондықтар жыл сайын бақыт гүлі – хризантеманың жаңа түрін ойлап табуға, оның одан әрі көрікті бола түсуіне айрықша мән береді екен. Соңғы бес жылдан бері 50 мың гүлдің ішінен өзінің әдемілігімен ерекше көрінер бақыт гүлінің жаңа түрінің ендігі атауы – Президент Назарбаев».
Мұндай құрмет бұған дейін бірде-бір әлемдік саясаткерге көрсетілмеген еді. Ежелден өз хризантемаларын бақыт пен ақылдылықтың белгісі деп танитын және де нені болсын әбден ойлап барып жасайтын жапондықтар Нұрсұлтан Назарбаевты бейбітсүйгіш Президент ретінде танитындықтарын ғана білдіріп қоймай, Елбасының бойындағы кемеңгерлік пен даналыққа әбден көңілдері де толып, риза болғандарынан жасап отырған ізгі бір сый-құрметтері деп таныдық та, әр қазақстандық үйімізде отырып, қуана қол соқтық.
Әдеттегідей бұл жолы да әлемдік саясаттағы Қазақстанның және оның Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың абыройы тағы да асқақтай түсті. Жалпы, Елбасы адамзатты толғандырып отырған жаһандық мәселелерді шешуге белсене араласып қана қоймай, сол түйткілді де тығырыққа тірелген жайлардан жол тауып шығудың нақтылы бір жолдарын ұсынып, батыл қадам жасай білер парасаттылығымен де әлемді тәнті етіп келеді.
Елбасы жайлы ойлар мен пікірлер кітабымда «Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың адамзаттың бүгінгі және ертеңгі тіршілігіне қатысты кез келген мәселені бүркемелемей, жағдайға нақтылы әрі ашық баға беріп отыруы әлемдік саясаттың тамыр бүлкілін бірқалыпты ұстап тұруға әсер етіп келеді», деп және де «Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың адамзаттың жаңа дәуірінің, яғни ХХІ ғасырдың саяси дүниесі мен келбетін түбірінен өзгеріп сала беруіне өз үлесін барынша қоса да білген және қосып та келе жатқан сарабдал саясаткерлігін әлем толығымен мойындады», деп айтқан бір пікірімізді тағы да қайталай отырып, біз, яғни, Қазақ елі Нұрсұлтан Назарбаевтың бір ұлттың не болмаса бір мемлекеттің мүддесі аясында ғана шектеліп қалмай, жалпы адамзаттың мүддесін ойлай келген ниетімен даралана білдік. Және де әлем алдындағы зор абыройы мен беделінің арқасында Елбасы Қазақстанды әлемдік саясаттағы еш таласы жоқ халықаралық абыройлы әрі жауапты да сенімді серіктес дәрежесіне жеткізді.
Осы айтып отырған жайларымызды 2014 жылдың еншісінде қалған әлемдік тарихтың қазақстандық беттерінен танып алуға әбден болар еді. Бұл жылы Елбасы жаһандық дағдарыстан барлық дүние мемлекеттерінің бірлесіп, бірге күш салып шығу жағдайын ойластыруды қамдады. Әлқисса, әуелі Швейцарияда өткен Дүниежүзілік экономикалық және де содан кейін Біріккен Араб Әмірліктерінде болған Дүниежүзілік Х ислам экономикалық форумдарында, VІІ Астана экономикалық форумы мен тағы да Қазақстанның Астанасында өткізілген Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы ІІ конференция сынды ірі халықаралық сипаттағы ірі форумдардың мінберлерінен Нұрсұлтан Назарбаевтың үні асқақ естілді.
Қашан болсын, кез келген мәселені тереңінен зерделей білер Елбасы халықаралық осы жиындарда да әлем мемлекеттерінің басшылары мен саясатшыларын ақыл мен парасатқа, сабырға шақырса, қаржыгерлер мен экономистерді дағдарыстан шығудың тиімді жолдарын іздеуге шақырды. Сол себептен де, 2014 жылы дағдарысқа қарсы дүниежүзілік форумдардың екеуінің бірдей әр кездері Астанада өтуі біздің Елбасының жалпы адамзатты толғандырып, кез келген, тіпті дамыған деген мемлекеттердің өздерін қос бүйірлерінен қыса бастаған дағдарыстан тезірек шығудың бүгінгі өркениет алдындағы жауапкершілікті тереңінен сезіне білгендігі дер едік. Және де дағдарысы бір жағынан, санкциялық әрекеттері екінші жағынан ала бастаған әлемдік дамудың күрделі кезеңінде Қазақстан Республикасының сыртқы саясаттағы беделі де, белсенділігі де арта түскен-ді. Қазақ елінің қос қапталында жатқан Ресей мен Қытай сияқты ежелгі мүдделес көршілермен де, сондай-ақ, АҚШ, Еуропалық одақ сияқты дүние жайын бақылап та, реттеп те отыратын ықпалдылармен де қарым-қатынас жасаудың көпвекторлылығы Елбасының түн ұйқысын төрт бөліп, тереңінен зерделей отырып атқарған қажырлы қызметінің, әлемдік абыройы және де барша қазақстандықтардың ынтымағы мен ел бірлігінің арқасында сақталып қалды, әлі де солай!
ХХI ғасырдың әлемдік саясатынан Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған және де табан тірей отырып жүзеге асырып та келе жатқан, енді толық мойындалып та болған еуразиялық интеграцияны одан әрі тереңдетуге біздің Елбасындай ешбір мемлекеттің басшысының жаны шырылдаған жоқ. Бұл – тарихи ақиқат! Кешегі кеңестік жүйенің бір шаңырағының астында болған бүгінгі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің бір-бірлерімен өзара тиімді қарым-қатынас жасау мәселесіне арналып қазан айында Минск қаласында ТМД мемлекеттері басшыларының кеңесі мен Еуразиялық экономикалық қоғамдастық мемлекетаралық кеңесінің отырыстары, желтоқсан айында Мәскеу қаласында Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы кеңесінің кезекті сессиясы өтіп, бұл алқалы жиындардың да тақырып арқауы Қазақстан ұсыныстары мен бастамалары болды.
Қазақ елінің батысындағы Атырау қаласында қыркүйек айында көмірсутегі саласындағы инновациялық технологияларды бірлесе қолдану туралы Қазақстан мен Ресейдің ХІ өңіраралық ынтымақтастық форумы еуразиялық интеграцияның жаңа бағытпен дами түсуіне өз әсерін тигізсе, Елбасының қыркүйек айындағы Бельгияға ресми сапары Қазақстан Республикасы мен Еуропалық одақ арасындағы ынтымақтастықтың жаңа көкжиегін ашты.
Қашан болсын әлемнің тыныштығы мен жалпы адамзат баласының бір-бірімен бейбітқатар өмір сүруіне өзінің бар саналы ғұмыры мен ақыл, парасатын сарп етіп келе жатқан Нұрсұлтан Назарбаевтың ушығып бара жатқан халықаралық жағдайларды сабырлы келісіммен реттеуге араағайындық жасауы тағы да біздің ел мен Елбасының дүниенің төрт құбыласын түгендеу және қантөгіссіз сақтаудағы сауапты іс болды. Елбасының ағайынды татуластыру мен басын қоса білуі парасат-пайымды жанның ғана қолынан келер іс еді.
Осы ретте, Ресей мен Украинаның шекаралас аймақтарында қарулы қақтығыстарға жол беріле басталған 2014 жылдың наурыз айынан бері Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттер арасындағы үнқатысудың қажеттілігі жайындағы тезисті алға тарта отырып, Ресей, АҚШ, Германия, Ұлыбритания сияқты және де өзге де мүдделі елдердің басшыларымен телефон арқылы байланыс жасап, ұдайы келіссөздер жүргізумен болған еді. Біздің Президентіміздің осы бітімгершілік саясатының оң ықпалы тиіп, 2014 жылдың соңында Ресей, Украина, Германия және Франция басшыларының қатысуымен «Норманд пішіміндегі» келіссөздер бастау ниеті орнығып, сол жайында түбегейлі уағдаластыққа қол жеткізілген-ді.
2014 жыл! Бұл жыл қасиетті жер бетінде «Президент Назарбаев» қызғалдағы құлпырған құтты да берекелі, абыройлы жыл болды. Қазіргі дүниенің аласапыранды кезеңдерінде де, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың көптілді, көпконфессиялы елдің ішкі тұрақтылығын сақтай отырып, «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша ілгері басып, дамып келе жатқан Тәуелсіз Қазақстанның 2014 жылғы жылнамасы да, сөз жоқ, әлемдік көне тарихтың абыройлы алтын бір парағы болып жазылып қалғаны анық еді.
Жабал ЕРҒАЛИЕВ,
жазушы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Парламент Сенатының депутаты
Жиырма бес жыл: Жеңістер мен жемістер
Әр жылды қойып, жаңарып тұрар әр айдың өзінен қайыр-жақсылық тілер халқымыз 2014 жылды да өз шаңырақтарында ақ дастарқанын жайып қойып, Елбасының теледидар арқылы жолданар құттықтауымен қарсы алған болатын. «Біз Тәуелсіздігіміздің тұғырлы, мемлекетіміздің ғұмырлы болуын қалаймыз. Сол үшін алда келе жатқан жылдан үлкен үміт, жоралы жақсылық күтеміз. Жаңа жыл Қазақстанның жаңа дәуірін жалғастырады деп кәміл сенемін. Жаңа жыл жақсылығын ала келсін! Әулеттеріңіз әрдайым қуанышқа бөлене берсін! 2014 жыл елімізді әлемнің төріне шығаратын құтты жыл болсын!», – деген Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың өз отандастарына арнаған осы бір бата-тілегі қабыл да болған еді.
Біз ел Тәуелсіздігінің әр жылын айтпағанның өзінде, тәуелсіздігіміздің бар тарихын, оның әр күнін Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың есімімен әрдайым байланыстыра сөйлейміз. Өйткені, «Тәуелсіз Қазақ елінің тарихы сол елдің екі тізгін, бір шылбырын өз қолында ұстаған Нұрсұлтан Назарбаевтың тағдыры, бұған керісінше, Елбасының тағдыры Қазақ елінің тағдыры мен тарихы болып қалыптасты. Бұл қос тағдыр – тұтас бір халықтың тағдыры», – деп әуелгі бір айтқан ойымызды тағы да бір қайталап, тағы да бір жаңғырта отырып, 2014 жылды да Мемлекет басшысы Тәуелсіз Қазақстанның одан әрі өсіп-өркендеу мен кемелденуінің бір кезеңіне айналдырды. Қазақ елінің әлеуметтік-экономикалық дамуының жаңа кезеңі басталды. Қазақ елінің әлемдік абыройы мен беделі одан әрі асқақтай түсті.
Тұрлаусыз дүниенің әлемдік саясаты күн сайын құбылып тұрған кезең еді бұл. Әсіресе, кешегі кеңестік бір жүйеден шыққан Украина мен Ресей арасындағы қарым-қатынастың ушыға түсуі мен әлемнің дамыған елдерінің Ресейге қарсы экономикалық санкциялар қабылдауы әлемдік саясатқа да, әлемдік экономикаға да өзінің әсерін тигізбей қалмады. Әлем бойынша басты-басты қуат көздерінің рыноктағы бағалары құлдырап төмен түсіп кетті де, бұл әлемдік қаржы және экономикалық дағдарыстың одан әрі тереңдей түсуіне ықпал етті.
Сол жағдай әлемдік экономиканың құрамдас бір бөлігі Қазақстанның да жағдайына өз салқынын тигізбей қалмады. 2014 жылдың бас кезінде ұлттық валютамыз – теңгенің бағамы өзгеріске ұшырады. Алайда, Қазақстанның әлемдік дағдарысқа қарсы күні бұрын ойластырылып қойған және де соған орай жасаған батыл қадамдарының нәтижесінде еліміздің экономикасын қорғау мен қолдау дәйекті жүргізілді. Өйткені, Елбасы ХХI ғасырда жалпы адамзат баласы тап болатын он түрлі басты қатерлерді талай жыл бұрын сан мәрте айта отырып, Қазақстанның осы бір әлемдік дағдарыстың кез келген жағдайында дамуының жолдарын күні бұрын тереңінен ойластырып қойғаны да бар еді.
17 қаңтар күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына арнаған өзінің «Қазақстан жолы-2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Жолдауы арқылы барлық қазақстандықтарды ел бірлігін сақтай отырып, бір мақсат, бір мүдде – Тәуелсіздік мүддесі үшін ынтымақтаса еңбек етуге шақырды. Елбасы бұдан бір жыл бұрын, 2013 жылы «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауын жариялап, Қазақстанның 2050 жылға дейінгі дамуының жаңа саяси бағдарын да анықтап берген-ді. Мемлекет басшысы Қазақстанды ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосу және «Мәңгілік Қазақстан» жобасын ұсынып, біз қадам жасайтын жаңа дәуірдің кемел келбеті мен басты мақсатын алға тартқан болатын.
«Қазақстан-2050» Стратегиясы – еліміздің әлеуметтік экономикалық дамуының барлық саласын қамтитын және олардың үздіксіз өсуін қамтамасыз ететін жаңғырудың жаңа бір жолы еді. Сөйтіп, Елбасы әлемде тереңдей бастаған «санкциялық соғыс» жағдайындағы Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін тағы бір нығайта отырып, сенімді түрде ілгерілеудің қазақстандықтардың әлеуметтік қорғалуының нақты міндеттерін белгіледі.
Еліміздің алдында тұрған ел экономикасын қорғау мен одан әрі дамытудың аса жауапты әрі күрделі міндеттерін орындау үшін 2 сәуірде Үкіметті ауыстыру қадамы жасалды. Бұл «Қазақстан-2050» Стратегиясын ойдағыдай жүзеге асырудың амалдары мен жолдарын тиянақтап, реттеу үшін қажет қадам еді. Сондай-ақ, Нұрсұлтан Назарбаев Кәрім Мәсімов Үкіметіне алдына түрлі шешімдер қабылдаудың біраз жүгін министрліктер мен өңірлерге беру арқылы құрамы жағынан шағын Үкімет құруды тапсырды. Соған сәйкес, тамыз айында Үкіметте өзгерістер мен қайта құру жүргізіліп, сол тұстағы 17 министрлік пен 9 агенттік және 54 комитет ықшамдалып, барлық агенттіктер мен жекелеген министрліктер таратылды, енді бірқатар министрлік біріктіріліп, 12 министрлік пен 30 комитет қана қалдырылды. Мәдениет және спорт, Энергетика, Ұлттық экономика, Инвестиция мен даму сияқты жаңа министрліктер құрылды.
Тәуелсіздіктің алғашқы кезеңдерінен бастап, Қазақстан Президенті ел экономикасын дамытуды жақсартып, елімізге озық үлгідегі жаңа технологиялар әкелу үшін шетелдік инвесторларға барынша қолайлы жағдайлар жасап келсе, енді мына дағдарысты жағдайда сол дағдарысқа қарсы шараларды жүзеге асыру үшін тағы да бір тың қадамдар керек еді. Әлемдік дағдарыс дендеп тұрған заманда Қазақстанның инвестициялық ахуалын одан әрі жақсарту мәселесі күн тәртібіне шықты да, Елбасы әлеуетті де, дәулетті инвесторлар үшін ауқымды жеңілдіктер жасау жөнінде аса маңызды тың қадамдарға барды. Еліміздің болашағы үшін инвесторларды корпоративті табыс салығы мен жер салығын төлеуден 10 жыл бойы, мүлік салығын төлеуден 8 жыл мерзімге босатуды тапсырды.
Осы арада Елбасы әлемдік дағдарыс жағдайында отандық экономикаға барынша қолдау көрсете бастағандығын атап өтуге тиістіміз. Ел бойынша шағын және орта бизнеске қолдау көрсету мақсатында Президент Үкіметке ұзақ мерзімді несиелендіру мүмкіндіктерін арттыруды, 2014-2015 жылдары Ұлттық қордан 1 триллион теңге бөлуді тапсырды. Сондай-ақ, қыркүйек айында мүлік пен капиталды жария ету басталды. Мұндай шараның Қазақстанда осымен үшінші рет жүргізілуі еді. Негізгі мақсат «көлеңкелі экономикадағы» қаржыны заңды айналымға шығару болса, бұл шара әлі де жалғасып жатыр.
Елбасы өзінің Қазақстан халқына 2014 жылғы 17 қаңтардағы Жолдауында Үкімет пен «Самұрық-Қазына» қорының алдына жеке секторға мемлекеттің үлесі бар кәсіпорындарды беруді тапсырып, бұл міндет 2014-2016 жылдарға арналған жекешелендірудің кешенді жоспары бойынша жүзеге асырылуға тиісті болды. Бұл маңызды істің ашықтығын қамтамасыз етуге де мән берілді. Мемлекеттің меншігіндегі нысандарды сатуды Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті тек бірыңғай электрондық сауда жүйесі арқылы жүзеге асыратын болды. Мемлекет басшысының тапсырмасы осы болатын.
Қазақстанның ішкі және сыртқы саясаттағы тұрақтылығы мен сенімділігінің арқасында халықаралық қаржы институттары да еліміздің экономикасына қолдау көрсетуден бас тартқан емес. 2014 жылы Қазақстан, атап айтқанда, Дүниежүзілік банкпен – 2,5 миллиард, Азия даму банкімен – 1,6 миллиард, Ислам даму банкімен – 1,1 миллиард, Еуропа қайта құру және даму банкімен 550 миллион доллар мөлшеріндегі ынтымақтастық жөніндегі келісімдерге келді. Бұл мемлекеттік үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын одан әрі табысты жүргізуге оң ықпал жасады.
Қазақстанның көлік-логистика саласын дамыту мәселелеріне айрықша мән бере отырып, Нұрсұлтан Әбішұлы еліміздің іргелес және Еуропа мен Таяу Шығыс мемлекеттеріне құрлық, теңіз арқылы шығуды қамтамасыз етудің тарихи маңызын әркез өз назарынан тыс қалдырып көрген емес. Соның бір жарқын мысалындай, 2014 жылы «Өзен – Берекет – Горган» халықаралық темір жол құрылысы аяқталып, «Жезқазған – Бейнеу» желісі Орталық Қазақстанды Ақтау теңіз порты арқылы Түрікменстанмен, одан әрі Парсы шығанағымен жалғастырды. Сондай-ақ, ұзындығы 1200 километр болатын «Арқалық – Шұбаркөл» және «Жезқазған – Бейнеу» темір жол желілері де іске қосылып, «Арқалық – Шұбаркөл» магистралі арқылы Қазақстанның орталығынан Ресейге, одан әрі Батыс Еуропа елдеріне шығу мүмкіндігі қамтамасыз етілді.
2014 жылғы 29 мамыр, Астана! Әлем назары тағы да Қазақ елінде болды сол күні. Елордамызда Қазақстан, Ресей, Беларусь мемлекеттерінің басшылары 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енетін Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) құру шартына қол қойып, бұл тарихи құжатты бекітті. Бұл Қазақ елінің, оның Көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жеңісі еді! Бұлай деуімізге Мемлекет басшысының сол күні отандық және шетелдік телеарналарға берген сұхбатын негіз етіп отырмыз.
«Бұл менің осыдан 20 жыл бұрын Мәскеу мемлекеттік университетінің қабырғасында айтқан идеям болатын. Шекаралар ашық, адамдар алаңсыз қозғала алады, пойыздар да, жүктер де ешқандай тексерусіз қозғала береді. Яғни, кеңістік үш мемлекеттің көлеміне ұлғаяды, экономика күшейеді және осының бәрі біздің игілігімізге қызмет етеді. Бұл маңызды оқиға болды», – деп атап өтті Нұрсұлтан Назарбаев. Және де 2014 жылғы тәуелсіз еліміздің тарихындағы тағы бір елеулі оқиға – Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі туралы шешімнің қабылдануы. Бұл орайда Мемлекет басшысының Бельгияға қыркүйек айындағы ресми сапары кезінде Қазақстан Республикасы мен Еуропалық одақ арасындағы Кеңейтілген серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісім табысты болып, Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі мәселесі жөніндегі келіссөздер түбегейлі аяқталғандығы – тәуелсіз ел тарихының жарқын беттерінің бірі.
Осы бір тарихи сәтті Елбасы өзінің туған халқына: «Бұл маңызды оқиға, оған қол жеткізу үшін 15 жыл жұмыс істедік, барлық 160 мемлекетпен келіссөз жүргізу оңайға соққан жоқ. Мен оған тікелей араласып, АҚШ, Ресей және Үндістан президенттерімен, барлық мемлекеттермен, Еуроодақпен сөйлестім. Қазір біз қорытушы кезеңде тұрмыз», – деп қуана жеткізді. Нұрсұлтан Әбішұлының қазақстандық телеарналар арқылы айтқан бұл хабары ел мерейін асқақтатып әкетіп еді.
Бүкіл әлем жаңа сындармен және қатерлермен бетпе-бет келіп отырған жағдайда 2014 жылғы 11 қараша күні Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Нұр Отан» партиясы Саяси кеңесінің отырысында Қазақстан халқына «Нұрлы жол –болашаққа бастар жол» атты Жолдауын жариялаған болатын. «Қазақстанның «Нұрлы жол» Жаңа экономикалық саясаты туралы жариялаймын, – деді Елбасы өзінің сөзінде. – Мен 2015 жылға арналған халыққа жаңа Жолдауымды осыған арнаймын. Ол контрциклды сипатқа ие болады және біздің экономикамыздағы құрылымдық реформаларды жалғастыруға бағытталады.
Елбасының осы Жолдауындағы: «Қадірлі халқым! Біз жалпыұлттық идеямыз – Мәңгілік Елді басты бағдар етіп, тәуелсіздігіміздің даму даңғылын Нұрлы жолға айналдырдық. Қажырлы еңбекті қажет ететін, келешегі кемел Нұрлы жолда бірлігімізді бекемдеп, аянбай тер төгуіміз керек. Mәңгілік Ел – елдің біріктіруші күші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол – «Қазақстан-2050» Стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі – Мәңгілік Ел! Ол – барша Қазақстан қоғамының осындай ұлы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр. Отанды сүю – бабалардан мирас болған ұлы мұраны қадірлеу, оны көздің қарашығындай сақтау, өз үлесіңді қосып, дамыту және кейінгі ұрпаққа аманат етіп, табыстау деген сөз. Барша қазақстандықтардың жұмысының түпкі мәні – осы! – деп барша қазақстандықтарды елдің бірлігі мен тұтастығын сақтап, нығайтуға шақырды. Елбасының осы бір ауыз сөзі бүгінге де, келер ұрпақ үшін де мәңгілік аманат болып қала берері анық.
Сондай-ақ, Саяси кеңес отырысының қорытындысы бойынша, «Нұр Отан» партиясының 2015-2025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламасының қабылдануы да жылдың елеулі оқиғасы болды. Қорыта айтқанда, Елбасының Дағдарысқа қарсы бағдарламасы Қазақстанның күрделі кезеңдердегі Жаңа экономикалық саясатын тұжырымдап берді. Әсіресе, инфрақұрылымдық дамуға айрықша мән бере отырып, Нұрсұлтан Назарбаевтың жеті басымдық қатарында: көлік-логистикалық, индустриялық-инновациялық, энергетикалық, тұрғын үй, тұрғын үй-коммуналдық, әлеуметтік инфрақұрылымдарды, сондай-ақ, шағын және орта бизнесті қолдау қажеттігін айтуы Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына қосылу жолындағы істерге серпін беріп отырғандығын уақыттың өзі растап, қуаттағанының белгісі еді.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ядролық қарусыз әлем құрудың бас архитекторы екендігін дүние мойындағалы қашан! Тәуелсіздік алмай тұрып, яғни 1991 жылдың 29 тамызында қазақ жерінде қырық жыл бойы қырғын салған Семей ядролық сынақ полигонын жауып, жалпы адамзатты жойқын қатерден құтқаруға тұңғыш болып жол салған, тұңғыш болып тұтас әлемді ядролық қарусыз бейбіт өмір сүруге шақырған Нұрсұлтан Назарбаев жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау жөніндегі жаһандық қозғалыс мәселелері бойынша күні бүгінге дейін көшбасшы болып келеді.
Соның бір айқын көрінісіндей, наурыз айында Нидерландтың Гаага қаласында өткен Ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммитке қатысқан Елбасы Біріккен Ұлттар Ұйымы жанынан ядролық қарудан бас тартқан мемлекеттерге, сондай-ақ, өңірлік ядросыз аймақтар туралы келісімдерге қол қойған барлық елдерге ядролық державалардың кепілдігін сақтау жөніндегі Халықаралық мониторинг бюросын құру туралы ұсынысы саммитке қатысушылардың бәрінің де зор қызығушылығын туғызып еді. Сол жолы Қазақстан Президентіне бұрын-соңды ешбір мемлекеттің басшысына көрсетілмеген айрықша бір құрмет көрсетіліп еді. Адам баласын толғандыратын осы бір жүрекжарды оқиға туралы кезінде мына бір ойымызды: «2014 жылдың наурыз айының 24 жұлдызы! Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа Еуропаның Гаага қаласында қырмызы қызғалдақтың «Президент Назарбаев» деп аталатын жаңа түрі таныстырылды. Бұл жаһандық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қосып келе жатқан тарихи зор үлесі үшін Елбасына барлық әлемнің сыйлаған алғыс гүлі ғой деп ойладым. Қырдың топырағынан нәр алды дейтін сол қырмызы қызғалдақтың нәзіктігіндей адам үміті де Нұрсұлтан Назарбаевтың есімімен бүр жарды», – деп осы «Егемен Қазақстан» газетінің (5 шілде, 2014 жыл) бетінде жазған да, айтқан да болатынбыз.
Кешегіні бүгінмен байланыстыра сөйлер болсақ, әлемнің қазақтың бір перзенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа деген осы бір ыстық ықыласының Елбасының таяудағы Жапония сапары кезінде тағы да жүрек тебірентті. Күншығыс елінің халқы үшін хризантема гүлі аса қасиетті саналады. Жапондықтар хризантеманы бақыт гүлі деп қастер тұтады. Жапонияның гербінде де осы гүл бейнеленіп, хризантема Күншығыс елінің және оның императорының көрінісі ретінде танылады. Сондықтан да жапондықтар жыл сайын бақыт гүлі – хризантеманың жаңа түрін ойлап табуға, оның одан әрі көрікті бола түсуіне айрықша мән береді екен. Соңғы бес жылдан бері 50 мың гүлдің ішінен өзінің әдемілігімен ерекше көрінер бақыт гүлінің жаңа түрінің ендігі атауы – Президент Назарбаев».
Мұндай құрмет бұған дейін бірде-бір әлемдік саясаткерге көрсетілмеген еді. Ежелден өз хризантемаларын бақыт пен ақылдылықтың белгісі деп танитын және де нені болсын әбден ойлап барып жасайтын жапондықтар Нұрсұлтан Назарбаевты бейбітсүйгіш Президент ретінде танитындықтарын ғана білдіріп қоймай, Елбасының бойындағы кемеңгерлік пен даналыққа әбден көңілдері де толып, риза болғандарынан жасап отырған ізгі бір сый-құрметтері деп таныдық та, әр қазақстандық үйімізде отырып, қуана қол соқтық.
Әдеттегідей бұл жолы да әлемдік саясаттағы Қазақстанның және оның Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың абыройы тағы да асқақтай түсті. Жалпы, Елбасы адамзатты толғандырып отырған жаһандық мәселелерді шешуге белсене араласып қана қоймай, сол түйткілді де тығырыққа тірелген жайлардан жол тауып шығудың нақтылы бір жолдарын ұсынып, батыл қадам жасай білер парасаттылығымен де әлемді тәнті етіп келеді.
Елбасы жайлы ойлар мен пікірлер кітабымда «Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың адамзаттың бүгінгі және ертеңгі тіршілігіне қатысты кез келген мәселені бүркемелемей, жағдайға нақтылы әрі ашық баға беріп отыруы әлемдік саясаттың тамыр бүлкілін бірқалыпты ұстап тұруға әсер етіп келеді», деп және де «Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың адамзаттың жаңа дәуірінің, яғни ХХІ ғасырдың саяси дүниесі мен келбетін түбірінен өзгеріп сала беруіне өз үлесін барынша қоса да білген және қосып та келе жатқан сарабдал саясаткерлігін әлем толығымен мойындады», деп айтқан бір пікірімізді тағы да қайталай отырып, біз, яғни, Қазақ елі Нұрсұлтан Назарбаевтың бір ұлттың не болмаса бір мемлекеттің мүддесі аясында ғана шектеліп қалмай, жалпы адамзаттың мүддесін ойлай келген ниетімен даралана білдік. Және де әлем алдындағы зор абыройы мен беделінің арқасында Елбасы Қазақстанды әлемдік саясаттағы еш таласы жоқ халықаралық абыройлы әрі жауапты да сенімді серіктес дәрежесіне жеткізді.
Осы айтып отырған жайларымызды 2014 жылдың еншісінде қалған әлемдік тарихтың қазақстандық беттерінен танып алуға әбден болар еді. Бұл жылы Елбасы жаһандық дағдарыстан барлық дүние мемлекеттерінің бірлесіп, бірге күш салып шығу жағдайын ойластыруды қамдады. Әлқисса, әуелі Швейцарияда өткен Дүниежүзілік экономикалық және де содан кейін Біріккен Араб Әмірліктерінде болған Дүниежүзілік Х ислам экономикалық форумдарында, VІІ Астана экономикалық форумы мен тағы да Қазақстанның Астанасында өткізілген Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы ІІ конференция сынды ірі халықаралық сипаттағы ірі форумдардың мінберлерінен Нұрсұлтан Назарбаевтың үні асқақ естілді.
Қашан болсын, кез келген мәселені тереңінен зерделей білер Елбасы халықаралық осы жиындарда да әлем мемлекеттерінің басшылары мен саясатшыларын ақыл мен парасатқа, сабырға шақырса, қаржыгерлер мен экономистерді дағдарыстан шығудың тиімді жолдарын іздеуге шақырды. Сол себептен де, 2014 жылы дағдарысқа қарсы дүниежүзілік форумдардың екеуінің бірдей әр кездері Астанада өтуі біздің Елбасының жалпы адамзатты толғандырып, кез келген, тіпті дамыған деген мемлекеттердің өздерін қос бүйірлерінен қыса бастаған дағдарыстан тезірек шығудың бүгінгі өркениет алдындағы жауапкершілікті тереңінен сезіне білгендігі дер едік. Және де дағдарысы бір жағынан, санкциялық әрекеттері екінші жағынан ала бастаған әлемдік дамудың күрделі кезеңінде Қазақстан Республикасының сыртқы саясаттағы беделі де, белсенділігі де арта түскен-ді. Қазақ елінің қос қапталында жатқан Ресей мен Қытай сияқты ежелгі мүдделес көршілермен де, сондай-ақ, АҚШ, Еуропалық одақ сияқты дүние жайын бақылап та, реттеп те отыратын ықпалдылармен де қарым-қатынас жасаудың көпвекторлылығы Елбасының түн ұйқысын төрт бөліп, тереңінен зерделей отырып атқарған қажырлы қызметінің, әлемдік абыройы және де барша қазақстандықтардың ынтымағы мен ел бірлігінің арқасында сақталып қалды, әлі де солай!
ХХI ғасырдың әлемдік саясатынан Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған және де табан тірей отырып жүзеге асырып та келе жатқан, енді толық мойындалып та болған еуразиялық интеграцияны одан әрі тереңдетуге біздің Елбасындай ешбір мемлекеттің басшысының жаны шырылдаған жоқ. Бұл – тарихи ақиқат! Кешегі кеңестік жүйенің бір шаңырағының астында болған бүгінгі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің бір-бірлерімен өзара тиімді қарым-қатынас жасау мәселесіне арналып қазан айында Минск қаласында ТМД мемлекеттері басшыларының кеңесі мен Еуразиялық экономикалық қоғамдастық мемлекетаралық кеңесінің отырыстары, желтоқсан айында Мәскеу қаласында Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы кеңесінің кезекті сессиясы өтіп, бұл алқалы жиындардың да тақырып арқауы Қазақстан ұсыныстары мен бастамалары болды.
Қазақ елінің батысындағы Атырау қаласында қыркүйек айында көмірсутегі саласындағы инновациялық технологияларды бірлесе қолдану туралы Қазақстан мен Ресейдің ХІ өңіраралық ынтымақтастық форумы еуразиялық интеграцияның жаңа бағытпен дами түсуіне өз әсерін тигізсе, Елбасының қыркүйек айындағы Бельгияға ресми сапары Қазақстан Республикасы мен Еуропалық одақ арасындағы ынтымақтастықтың жаңа көкжиегін ашты.
Қашан болсын әлемнің тыныштығы мен жалпы адамзат баласының бір-бірімен бейбітқатар өмір сүруіне өзінің бар саналы ғұмыры мен ақыл, парасатын сарп етіп келе жатқан Нұрсұлтан Назарбаевтың ушығып бара жатқан халықаралық жағдайларды сабырлы келісіммен реттеуге араағайындық жасауы тағы да біздің ел мен Елбасының дүниенің төрт құбыласын түгендеу және қантөгіссіз сақтаудағы сауапты іс болды. Елбасының ағайынды татуластыру мен басын қоса білуі парасат-пайымды жанның ғана қолынан келер іс еді.
Осы ретте, Ресей мен Украинаның шекаралас аймақтарында қарулы қақтығыстарға жол беріле басталған 2014 жылдың наурыз айынан бері Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттер арасындағы үнқатысудың қажеттілігі жайындағы тезисті алға тарта отырып, Ресей, АҚШ, Германия, Ұлыбритания сияқты және де өзге де мүдделі елдердің басшыларымен телефон арқылы байланыс жасап, ұдайы келіссөздер жүргізумен болған еді. Біздің Президентіміздің осы бітімгершілік саясатының оң ықпалы тиіп, 2014 жылдың соңында Ресей, Украина, Германия және Франция басшыларының қатысуымен «Норманд пішіміндегі» келіссөздер бастау ниеті орнығып, сол жайында түбегейлі уағдаластыққа қол жеткізілген-ді.
2014 жыл! Бұл жыл қасиетті жер бетінде «Президент Назарбаев» қызғалдағы құлпырған құтты да берекелі, абыройлы жыл болды. Қазіргі дүниенің аласапыранды кезеңдерінде де, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың көптілді, көпконфессиялы елдің ішкі тұрақтылығын сақтай отырып, «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша ілгері басып, дамып келе жатқан Тәуелсіз Қазақстанның 2014 жылғы жылнамасы да, сөз жоқ, әлемдік көне тарихтың абыройлы алтын бір парағы болып жазылып қалғаны анық еді.
Жабал ЕРҒАЛИЕВ,
жазушы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Парламент Сенатының депутаты
Соңғы жаңалықтар
Астанада жексенбі күні бірнеше көше жабылады
Елорда • Бүгін, 13:00
Жамбыл облысында мүлкін жасырған әкеден алимент өндірілді
Оқиға • Бүгін, 12:55
Қостанай облысында өрттен бес бала көз жұмды
Оқиға • Бүгін, 12:35
Елорда жәрмеңкесінде төрт өңір өз өнімдерін ұсынады
Елорда • Бүгін, 12:15
Президент Түрікменстанда халықаралық форумға қатысады
Президент • Бүгін, 11:50
Тағы бір елмен тікелей әуе рейсі ашылады
Қазақстан • Бүгін, 11:43
