– Асылбек Еркімбайұлы, Қыздар университетінің басқа жоғары оқу орындарынан айырмашылығы көп. Соңғы жылдары университетте түбегейлі өзгерістер жүргенін көріп отырмыз.
– Мемлекеттің саяси-экономикалық тұрғыдағы оң өзгерістері университеттің дамуына айрықша серпін беріп жатқанын аңғару қиын емес. Соңғы жылдары университеттің оқу үдерістерін автоматтандыру, материалдық-техникалық базасын күшейту, студенттерді жатақханамен қамтамасыз етіп, абаттандыруда ауқымды жұмыстар жүзеге асырылды. 2013 жылы 450 орынды 9 қабатты жатақхана, оның төменгі қабатында медициналық және психологиялық орталығы бар тамаша кешеннің жобасы жасалынып, 2015 жылы студенттердің талабына сай ғимараты бой түзеді. Одан кейін университеттің өз қаржысына «Аққу» бассейіні салынып, біржарым жылдың ішінде 1100 студент жүзуді үйренді.
Әрине, бірінші кезекте – білім сапасы. Білім мен ғылым интеграциясы, дуалды білім беру, үштілділік, қос дипломды білім беру, маман құзыреттілігін арттыру, инновациялық технологияларды молынан енгізу сияқты мәселелер білім сапасына оң ықпал ететіні сөзсіз. Уақыт талабы қажет ететін ұлттық кодтан ауытқымай отырып, ұрпағымызды өркениеттің көшіне қосу үшін бізге осы заманға лайық педагог мамандар даярлау жұмысы жүктелген.
– Биыл да Қыздар университеті 1 мың маман даярлады. Олардың әрқайсысы мыңдаған шәкіртке ұстаз болады. Ендігі мақсат рухани құндылықтарды бағдар ете отырып, ұлтты тәрбиелеу болып отыр...
– Сұрағыңызды түсіндім. Елбасымыз 2009 жылы университетімізге келгенде «Бір қызды тәрбиелеу – бір ұлтты тәрбиелеумен тең» деп айтқанын білесіздер. Бұл мәселеге қатысты бізде арнайы бағдаламалар бар. Мысалы, «Қазақ аруы» бағдарламасын алайық. Қазіргі заманның адам тәрбиелейтін маманы – шәкіртіне үлгі болатындай жан-жақты дамыған рухани тұлға болуы керектігін айтып жүрміз. Ол мұғалім өнерден де құралақан емес. Асүйде – шебер, қолына ине-жіп алса – ісмер және өзін де күтіп-баптауды біледі.
Оның бер жағында университеттің «Қыз Жібек» клубы да қоғамда үлкен қозғалыс туғызды. Клуб мүшелері айналамызда болып жатқан өзгерістерді талқылап отырады. «Қыз Жібектің» қыздары бірінші болып дәріске ұлттық нақыштағы киімдермен келіп, бұл үрдістің елде таралуына үлес қосты. Осыдан кейін оқытушылардың өзі де бұл бастамаға ілесті. Бұлар бұрымды қыздарды сәнге айналдырды.
– Ал енді адам тәрбиелейтін маманға осы заманда кім үлгі бола алады?
– Студенттерімізге кім үлгі бола алады, қандай жандардың тағылымына еліктеу керек деген сұрақты біз де өзімізге қоямыз. Қоғам қайраткерлері мен көрнекті педагогтар, белгілі ғалымдар мен ақын-жазушылар, іскер тұлғалар мен өнер адамдарымен тағылымды кездесулер жоспарлы түрде өткізіледі. Университетте академик, қоғам қайраткері Рәбиға Сыздықова атындағы дәрісхана аштық. Білім іздеп келген қыздар ғибратты ана болумен бірге, ғылым жолында да үздіксіз ізденіп, осындай дәрежеге жетуге болады дегендей тұрғыда бастама көтергенбіз. Көрнекті ғалым Қазына Аймағамбетқызы атындағы дәрісхана мен ол кісінің атында гүлзар ашылды. Осындай әр факультетте өнегелі адамдардың атындағы заманауи кабинеттер бар.
– Ал енді қыздар универсиетінің студенттері 100 пайыз жатақханамен қамтамасыз етілгені рас па? Тіпті ақылы бөлімде оқитын қыздар да...
– Онда былай деп айтайын. Егер университетте 5 мыңға жуық студент оқитын болса, оның 3 мыңы жатақханада тұрады. Алдымен шалғай өңірлерден келген, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылар мен жетім балаларға жатақхана бөлінеді.
– Білім министрлігінің педагогикалық жоғары оқу орындарындағы білім сапасын арттыруға қатысты талаптарын орындау қаншалықты күрделі?
– Бәріміз де біліп отырмыз. Дамыған елдермен тереземіз тең болу үшін, өзімізді танытып, тәжірибе алмасу бірінші кезекте – тіл тұр. Үштілділік қоғамда бірақ пікірталас тудырса да, көп тіл білген маманның аты озған заман.
Сондықтан да үш тілді педагогтар даярлауға үлкен мән беріп отырмыз. Университетте қазір бірнеше мамандық бойынша ағылшын тілінде білім алатын топтар бар. Көптілділікті дамыту орталығы арқылы бірнеше тілді қатар меңгеру жұмыстары жүріп жатыр. Оның үстіне жастарымыз да тіл үйренуге бейім. Нәтижесі де жаман емес. Бірнеше тілде еркін сөйлей алатын студентер қатары толығып келеді. Оған қоса халықаралық университеттердің озық тәжірибелерді игеру мақсатында шетелдік ғылыми тағылымдамалар, академиялық ұтқырлық бойынша студенттер алмасу да оң нәтиже беруде.
Қазір біз Лондон Менеджмент және ғылымдар академиясы мен АҚШ-тағы Миссисипи университетімен қос дипломды білім беру бағдарламасын табысты жүзеге асырып жатқанымызды айта аламыз.
Сол сияқты жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді ұйымдастыру аясында 23 мамандық бойынша магистранттар даярланып, олар жыл сайын Ресей, Түркия, Қытай, Өзбестан, Польша, Германия, Ұлыбритания, Сингапур, Франция елдерінде қысқа мерзімді тағлымдамадан өтіп тұрады.
– Дүние жүзінде тек қана қыздар оқитын қандай университеттер бар? Олармен байланыс орнатылған ба?
– Мұндай университет төрт мемлекетте бар. Қырғызстандағы Қыздар педагогикалық универсиеті жабылып қалды. Өзбекстанда Қыздар университеті, Лондондағы Кембридж университетінде қыздар колледжі бар. Кореяда бар. Бұлардың барлығымен байланыс бар. Әсіресе, Кореядағы қыздар университетінің негізгі бағыт-бағдары, үрдісі, мәдениеті туралы айта кеткенім жөн. Корей еліндегі бұл университетті бітіруші қыздар білімі мен тәрбиесі, салт-дәстүр мен этикет талаптарын терең меңгергендіктен, зиялы қауым осы университет түлектерімен бас қосуға ұмтылады екен. Осыған орай, біз орта білім беретін мұғалімдер даярлайтындықтан, жаңартылған білім беру мазмұнын игеруге бағытталған пәндер оқу бағдарламаларына енгізіліп жатыр.
– Ал енді атажұртқа оралып жатқан арулар бар. Үш тілді бағдарламаларды меңгеру оралман студенттерге қиындықтар туғызбай ма? Өйткені Қыздар универсиетінде Қазақстанда білім аламыз деп келген бойжеткендер саны бір қауым.
– Биыл университетімізде алты жылдан бері өтіп келе жатқан Ы.Алтынсарин пәндік олимпиадасы халықаралық деңгейге көшті. Мектеп бітірушілерге тегін білім гранттарын ұтып алуға мүмкіндік беретін байқау 17 наурызда 5 мемлекетте, яғни Өзбекстан, Қырғызстан, Моңғолия, Қытай мен Ресейде өтті. Оған 3,5 мың қыз қатысып, оның 600-і жақсы балл жинап, 10 пайызды жеңілдік алды. 24 мектеп түлегі университетте ректорлық грантпен тегін білім алатын болды.
Керісінше, сырттан келіп жатқан сту-
денттеріміз бірнеше тілге жетік. Моңғолиядан келген студенттер орыс тіліне жетік. Қытайдан келген қыздар ағылшын тілін жақсы меңгерген.
– Мемлекетіміз ғылыми ізденістер жолында жүрген жастарға қолдау көрсетуді күн тәртібіне шығарып отыр ғой?..
– Ғылыми ізденістерге ден қойған, бакалавриаттар, магистранттар мен докторанттар бірінші кезекте университет тағайындаған ынталандыру сыйлықтарын иемденіп, жұмыстарын жалғастырып отыр. Республикалық және халықаралық ғылыми жобалар жарыстарына қатысып жүрген студенттеріміз бар. Жүлделі орындардан көрініп жүрген жастарымызды одан әрі ынталандыру үшін ректордың Алғыс хаты мен қаржылай сыйлықтар тағайындалып жатады.
Сол сияқты республикалық іргелі ғылыми жобалар байқауына гранттық қаржыландыруды жеңіп алған ғалымдарымыз да бар. Мысалы, техника ғылымдарының докторы, профессор Әжімұқан Жамаловтың «Автономды тұтынушылар үшін микрогидроэлектрстансалар жасау» деп аталатын жобасы «Астана ЭКСПО-2017» ҰК» АҚ ұйымдастырған энергетика саласындағы «Энергетика чемпиондары» республикалық байқауында үздік 10 жобаның қатарынан табылды. Аталған жоба ЭКСПО-2017 көрмесіне қатысуда. Оған қоса Еуропалық одақтың «Эразмус+» бағдарламасына қатысып жүрген оқытушыларымыз да жетерлік.
– Енді өзі сұлу, өзі білімді дегендей, халықаралық спорт додаларында топ жарып жүрген спортшы қыздарыңыз бар ма?
– Кезінде Лондон Олимпиадасынан алтын жүлдемен оралған Майя Манеза, біздің университтеттің студенті болды. Биыл сәуірде І ұлттық футзалдан студенттік лигада біздің құрама команда 3-орын алды. Ал маусым айында Сингапурде (ММА) әуесқойлар арасында аралас жекпе-жектен өткен Азия чемпионатында 2-курс студенті Аян Тұрсын күміс медальмен оралды. Одан кейін іле-шала маусымда бокстан өткен республикалық чемпионатта Меруерт Тұрсынқызы 1-орын алып келді. Спортта топ жарған талантты қыздарымыз көп.
– Жыл сайын өндірдей жас мұғалімдер диплом алып, маман атанып жатыр. Енді солардың ауылдық жерлердегі мектептерге бет бұрғандары қанша?
– Университеттен кейін түлектеріміздің 80 пайызы өз мамандағы бойынша жұмысқа орналасады. Ауылдық жерлерге барады. Өз ауылдарына оралады.
Бұрын «ЖенПИ»-ді бітіргендер қала мектептерінде сабақ бере алмайды деген түсінік болды. Өйткені біздің студенттеріміздің 90 пайызы – ауылдан білім іздеп келген жастар. Түлектеріміз университеттер мен колледждерде, Алматы мен Астанадағы, облыс орталықтарындағы Назарбаев зияткерлік мектептерінде, мақтаулы орта білім беру мекемелерінде дәріс береді. Халықаралық университеттерде білім беріп жүрген шәкірттеріміз бар.
– Осы күйеу таңдау мамандық таңдаудан да маңыздырақ қой. Бұрын Кеңес өкіметі кезінде «ЖенПИ» қыздары мен Ауыл шаурашылығы, Мал дәрігерлік институттардың студенттері бірігіп, түрлі мәдени шаралар ұйымдастырушы еді. Осы үрдіс қазір бар ма?
– Жақсы әйел азаматты өсіретіндігі туралы тәмсіл бұрыннан бар ғой. «Алматыда көшесі бар Гогольдің...» деп жыр жазған Ғафу Қайырбеков ағамыздан бастап, қазіргі елге танымал бірқатар тұлғалардың жары осы университеттің түлектері екен. Қазір де басқа университеттермен қоян-қолтық араласып, түрлі кештер ұйымдастырып жатамыз. Университетіміздің мерейтойына орай өткен балға Радиоэлектроника мен байланыс әскери-инженерлік институтымен бірге басқа университеттің студенттері де қатысты. Қысқасы, күйеу балаларымыз көп.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен,
Айнаш ЕСАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
АЛМАТЫ
