Соның бәрін көретін көзі, ұғатын жаны, сараптап қабылдайтын пайымы бар қоғам болмаса не жаңғырады, шулап жүріп нені жаңғырта аламыз?!. Бұл бағдар, бұл бағыт құр науқанға, дабыралы мерекеге көнбейді. Бұл әріден ойлап, беріде жұмыс істеп, нәтижесін болашақтан күтетін үлкен сана төңкерісі.
Жасыратыны жоқ, заман ырқына қарай адам өзгерді. Қарым-қатынас, көзқарас, тəртіп, талғам... бəрі басқаша қазір. Жəне жақсы жаққа қарай емес, керісінше кетіп бара жатқандай. Елбасының көксегені – осы жағдайды оңалту, сол арқылы ортамызға рухты оралту. Ар-ождан қадалары дұрыс қағылған жəне шайқалмастай нық тұрған қоғамда ғана мамыражай өмір орнамақ. Өкінішке қарай, сол қадаларымыз құлаудың алдында тұрған сияқты көрінеді маған.
Не істеу керек?
Ең бірінші, мектептегі тəрбие жұмысын қадағалау керек. Қадағалайтындардың өздері дұрыс адамдар, яғни ұлттық тəрбиенің уызына жарып өскен, өзінің адами-имани қасиеттері сыннан өтіп тұрған, түсінігі бар адамдар болуы керек. Қағаздың бетімен емес, адал ниетімен жұмыс істей алатын кадрлар майданға шығуы керек.
Иə, бұл – майдан.
Шынайылық пен жасандылық, ұлтжандылық пен қансыздық бетпе-бет келген рухани майдан.
Біраз жыл мектеп басқарып, ұлттық тəрбие маңыздарын ұл мен қыздың санасына сыналап сіңіру мақсатын алдыма қойып еңбек еттім. Ұжымды да соған жұмылдырдым. Халық жоғы табылғандай қуанды, мықтап қолдады. Нəтижелерді сараптауға көмектесіп, осы мектепте оқып жүрген балаларының бойы мен ойындағы өзгерістерді талай ата-аналар жиналыстарында əңгімелеп беріп жүрді. Студент болғандар кейін «Сендерді қалай тəрбиелеп тастаған» деп қатарластарымыз таң қалады деп күліп айтып кетіп жүрді. Сондағы менің əсіресе қадағалайтыным – адамгершілік, пейіл тəрбиесі еді. Халық даналығының бастауынан бас алдырмай «суғарып» отыру. Шешен де, уағызшы да, «көрнекі құрал» да болуға тура келді. Бірақ, сананы қалыптастыруда да, мақсатқа жетуде де ең негізгі қару − тəрбие екендігіне көзім жетті. «Майдан» дейтін себебім, өзінен басқаша ойлап, қағазды басқаша жазғанды кем яки дұрыс емес адамға санайтын «шолақбелсенділермен» арпалысуға да тура келіп жатты осы жолда...
Екіншіден, тəрбие – өте күрделі, көзге көрінер-көрінбестей мысқалдап сіңірілетін ұзақ мерзімді жоба.
Оған дейінгі «сірісі қисық басылып кеткен» мынау қисық қалыптағы ересектерді қайтеміз, ал?
Міне, осы жерде заңның көмегі керек. Мемлекеттік мекемеде істейтін адамдардан талап етілетін арнайы адамгершілік кодексі болуы керек. Қоғамдық кеңестердің аясы кеңейтіліп, қоғамның өз ықпалы, талап-тəртібі қалыпқа келетіндей тетіктер ойластырылуы қажет.
Адам қарауға ұялатындай бюрократ, өркөкірек, зиянкес мамандарды тезге салып, бағалап отыратындай күнге жетуіміз керек. Біз кешегі өткен ағалардың ізгілігін неге жоқтаймыз? Себебі бүгінгі күн сол ізгілікке зармыз. Абзалдықты пір тұтқан азаматтарымыз саусақпен санарлық қана. Бара-бара олар да болмай қала ма деген де қаупім бар. Себебі сондай адамдар көбіне көре алмаушылықтың, қысастықтың құрбаны болып кетуде.
Қысқасы, рухани жаңғыру сыртқы көрініспен емес, ішкі мазмұнмен бағаланады. Ішіне үңіліп көрейікші қоғамымыздың да, өзіміздің де.
Дариға МҰШТАНОВА,
Қазақстан Республикасы білім беру саласының құрметті қызметкері,
айтыс ардагері
Орал
