Аймақтағы зиялы қауым өкілдері мен мемлекеттік қызметкерлер бас қосқан жиында облыс әкімі Нұрлан Ноғаев Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы аясында қолға алынып жатқан жұмыстарды баяндады. «Латын әліпбиіне көшу – қазақ тілінің халықаралық деңгейде танылуына жол ашады. Мемлекет басшысы айтқандай, біздің рухани негізіміз болып отырған қазақ тілінің халықаралық мәртебесін көтеру – әлемдік өркениетке жетуіміздің айқын жолы», деді аймақ басшысы.
Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамдық бірлестігінің Атырау облыстық филиалының төрағасы Әбілхан Төлеуішов «Қазақ тілінің жаңа әліпбиге көшуі – тәуелсіз мемлекет пен қазақ қоғамының жеке дара ісі мен таңдауы. Бұған қазақ қоғамы іштей дайын отыр. Жаңа әліпбиге көшу – үлкен ұлттық нартәуекел. Уақытты созбай парламенттік тыңдауда ұсынылған жаңа әліпбиді жан-жақты талқылап, әрбір әріпті, әр таңба мен белгіні терең талдауымыз қажет. Себебі, тіл және жаңа әліпби мәселесінде ешқандай қателік болмауы тиіс. Әліпбиді өзгерту – өз ерекшелігімізді сақтап қалу, әлемдік интеграция, ақпарат алу мүмкіндіктерін дамытуға жағдай жасайды», деді. Ал филология ғылымдарының кандидаты Жұмазия Абдрахманова «Тіпті өз мемлекеттік әліпбиі бар елдер де шет тілдерін үйренгенде, ғылым мен техника, медицина салаларын игергенде латын әрпін үйренуді және қолдануды қажет етеді, – деген ойымен бөлісті.
– Осы жағынан алғанда оны халықаралық әліпби десе де болады. Әлемдегі халқы ең көп Қытай мен қарыштап дамыған Жапония өз оқушыларына бейімделген латын әрпін үйретеді екен. Ғаламтор мен халықаралық жеделхат әрпі де латынша. Біздің еліміз де латын қарпін қолданудың аздаған жылдар болса да тарихи тәжірибесінен өткені тарихтан мәлім. Латынға көшудің тағы бір ұтымды жері бүкіл төрткүл дүниеге тарыдай шашылған қазақтардың бір жазуды қолдану мүмкіндігі. Ортақ жазу арқылы шетелдік қазақтар өз ұлтының тілінде, өз Отанынан күнделікті ақпаратты және латын қарпімен жазылған әдеби және басқа да туындылармен танысуға мүмкіндік алар еді. Осының арқасында әлемдегі қазақтар ана тіліндегі ортақ кеңістікке ие болады. Бұл қазақ тілін білетін және оны білгісі келетін қазақ ұлтының өкілі үшін әлемнің қай бұрышында жүрсе де, қазіргі ақпараттық технологиялардың арқасында оңай әрі тиімді іске асатын мүмкіндік болады».
«Тхоньил» этномәдени бірлестігінің төрайымы Людмила Ли «Қазақ тілі әліпбиін латынға көшіру – графиканы ғана емес, тұтас қоғамдық сананы, мәдениетті қайта жаңғырту. Бұл – заман талабынан туған бастама. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, бір адамның ана бір қиындықсыз 3-5 тілді меңгеруге мүмкіндігі жетеді. Ол үшін ниет керек. Демек, латын графикасының нақты үлгісін жасар кезде, тілдің тазалығы, әріптердің дұрыс дыбысталуына назар аудару маңызды деп ойлаймын», деді.
«Менің байқағаным – жастардың латын әліпбиіне деген көзқарасы мүлдем бөлек. Осыдан бес-алты жыл бұрын балалардың латын әрпімен жазатынын көріп, алғашында таңғалғанмын. Кейін жастардың легіне ілесіп, оларға латынша жауап беруге машықтана бастадым. Бір қызығы, сабақты нашар оқитын оқушының өзі құрбыларына жазған хабарламаларын латын алфавитімен жазып отырады. Бұл балалардың жаңалықты тез қабылдайтынын білдіреді», дейді Атырау өңірлік «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесінің бас менеджері Орынтай Биманова.
Бақытгүл БАБАШ,
«Егемен Қазақстан»
АТЫРАУ
