Мемлекет басшысы жұмыс сапары кезінде Қазақстан мен Ресей арасында қабылданған «Байқоңыр» кешеніндегі одан әрі ынтымақтастық тұжырымдамасының іске асырылу барысымен, сондай-ақ «Бәйтерек» бірлескен жобасына қатысты атқарылып жатқан жұмыстармен танысты.
– Ресеймен жасалған уағдаластықтар аясында кешенді дамытудың стратегиялық бағыттары айқындалды. Арнайы құрылған үкіметаралық комиссия мен үкіметтеріміз тиісті жұмысты үйлестіруде. Нақты шаралар қабылданып жатыр, – деді Нұрсұлтан Әбішұлы.
Осы орайда Қазақстан Президенті өңірдің экологиялық қауіпсіздігін арттырудың маңыздылығын атап өтті. Бұдан бөлек, Мемлекет басшысына Байқоңыр қаласын дамыту перспективалары мен тұрғындардың әл-ауқатын арттыруға бағытталған іс-шаралар жөнінде баяндалды.
– Қаланың болашағы зор. Қажетті инфрақұрылым дамып келеді. Қала газбен қамтамасыз етіліп, тұрғын-үй кешендері мен әлеуметтік нысандар салынатын болады. Сондай-ақ жергілікті халықты жұмыспен қамту үшін бірлескен кәсіпорындар құру қажет, – деді Мемлекет басшысы.
Мұнан кейін Елбасы түбі бір түркі жұртына ортақ тұлға, әйгілі ойшыл, ұлы қобызшы Қорқыт атаға арналған сәулет кешенін аралап көрді. Мемлекет басшысына мемориалды кешенде жүргізілген жөндеу жұмыстарының нәтижесі жөнінде баяндалды. Түркі әлемінің рухани тәлімгері Қорқыт атаның құрметіне арналған бұл кешен 1980-жылдары салынған болатын. Ал 2014 жылы Елбасының тапсырмасы бойынша қайта жаңғыртылып, оған қосымша тәу ету орталығы ашылды. Кешен халықаралық «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автодәлізінің бойында орналасқан. Бұл әсіресе ЭКСПО-2017 кезінде туристер ағымының артуына ықпал жасады. Жыл басынан бері Қорқыт ата кешеніне 10 мыңнан астам шетелдік турист келді. Мұнда салтанатты іс-шаралар өткізетін алаң жасалып, орталық аллеяда жаяу жүргіншілерге арналған қосымша жол салынған, сондай-ақ монумент маңы абаттандырылған.
Нұрсұлтан Назарбаев жаңа әкімшілік ғимаратты және «Қасиетті арқар» атты мүсінді көрді. Бұдан бөлек, Елбасы кешендегі музейде Қорқыт атаның өмірі мен мұрасына арналған сирек экспонаттармен танысты.
Елбасының Сыр өңіріне сапары одан әрі Қызылорда қаласында жалғасты. Нұрсұлтан Назарбаев Қызылорда қаласының бас жоспарымен және оны толық жоспарлау жобасымен танысты. Қазақстан Президентіне сол жағалаудағы құрылыс алаңы 1532 гектар жерді құрайтыны, соның ішінде аумағы 500 гектар жерге бірінші кезекте құрылыс жүргізілетіні жөнінде баяндалды. Сондай-ақ Мемлекет басшысы сол жағалаудағы құрылыстың эскиздері мен инвестициялық жер телімдерінің сызбасын көрді.
Сырдарияның екі бетін байланыстыратын жаңа көпірге келген Елбасы онда құрылысшылармен жүздесті. Кездесу барысында «Урбостиль» ЖШС-нің директоры Любовь Нысанбаева Мемлекет басшысын жаңа қаланың сызбалық нұсқасымен таныстырды. Облыс әкімі Қырымбек Көшербаев Сырдария өзенінің сол жағалауынан бой көтеретін қала жайлы айтып, жүргізіліп жатқан құрылыстың маңызына тоқталды. Сонымен қатар бұл жерге салынатын ғимараттардың макеті арқылы жаңа қаланың болашақ келбеті көрсетілді. Қырымбек Елеуұлы қаланың бас жоспарына сәйкес сол жағалауда жаңа қала салынатынын, оның елордаға қарап бой түзеп келе жатқанын жеткізді.
Негізінен сол жағалаудағы аумақ 15 ауданнан құралады. Атап айтқанда, тұрғындарға арналған 11 аудан, 1 индустриялық аймақ және 3 ірі парк пен бульвар қарастырылып отыр. Биылдың өзінде 5 қабатты 18 тұрғын үй мен 320 орындық балабақшаның іргетасы қаланды. Ең бастысы, бұл нысандар құрылыс компанияларының өз қаражаты есебінен салынады. Бүгінде бұрынғы Қазақ Орталық Атқару комитеті ғимаратының нұсқасы бойынша облыстық музейдің құрылысы да басталды. Оның ішінде «Рухани жаңғыру» орталығы да орналасады.
Қала әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Қызылордадағы басқа да құрылыс жұмыстарына тоқталды. Мемлекет және қоғам қайраткері Бақберген Досманбетов сол жағалаудан «Болашақ» университетінің қалашығы салынатынын айтты.
Президент Қызылорданың Астанадан үлгі алып жаңа қаланың құрылысын бастағанына ризашылығын білдіріп, сол жұмысты іске асырып жатқан құрылысшыларға алғысын жеткізді.
Бұдан соң Мемлекет басшысы Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы арқылы салынып жатқан зауыттың құрылысын көрді. Сондай-ақ Елбасы облыста іске асырылған инновациялық жобалар көрмесіне барды. Нұрсұлтан Назарбаев зауыт жұмысшыларымен, жергілікті тауар өндірушілермен және өңірде жұмыс істеп жатқан шетелдік компаниялардың өкілдерімен кездесті.
– Елімізде инвесторларды тарту үшін қолайлы жағдай жасалды. Бұл жұмысты жалғастыратын боламыз, – деді Қазақстан Президенті.
Аталған зауыттың өндірістік қуаты жылына 197 мың тонна жалпақ шыны өндіруге жетеді. Бұл өнім ішкі нарыққа, сондай-ақ, Ресей, Өзбекстан және Түркияға жеткізілетін болады. Зауыт 2018 жылы іске қосылады деп жоспарланған.
– Қызылордада бұрын-соңды мұндай жоба болған емес. Шыны шығару – индустрияның алдыңғы қатарлы өндірісі. Зауыт іске қосылған жағдайда бұл жерде бір ғана облыстың емес, бүкіл Қазақстанның сұранысына жауап беретін өнім өндіріледі, – деді Мемлекет басшысы.
«Orda Glass LTD» ЖШС-нің құрылыс жөніндегі директоры Бегалы Тоқаевтың айтуынша, қазіргі кезде зауытта АҚШ, Финляндия, Қытайдан қажетті жабдықтың 96 пайызы жеткізілді. Мамандар металл құрылғыларын құрастырып жатыр. Отандық мамандар қытайлық әріптестерімен бірге күн батареялары, смартфондар мен планшеттерге арнап өте нәзік шыны шығаратын зауыттың екінші кезеңін жалғастырмақ.
Құрылыс басында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев жергілікті бизнес қауымдастығының, ауыл шаруашылығы саласының өкілдерімен пікір алмасты. «Таң LTD» ЖШС директоры Имамзада Шағыртаев күріш өсіру ісіндегі жаңалықтармен бөлісті. Кездесуде өңірлік кәсіпкерлер палатасының директоры Ғалымбек Жақсылықов шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту, кәсіпкерлерді қолдау шараларына тоқталды. «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» бағдарламасы аясында «Бастау-Бизнес» жобасы бойынша облыста бүгінде қанатқақты режімде Арал, Қазалы, Қармақшы, Шиелі, Жаңақорған аудандарының тұрғындары оқытылуда.
Қазіргі күні Қызылордада кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы жұмыс істеп тұр. Кәсіпкерлер орталықтан әртүрлі бағыттар бойынша консалтингтік және ақпараттық қызметтер ала алады. Ал ісін енді ғана бастаған кәсіпкерлер бизнестің негізін оқып-үйренеді. Сонымен қатар мұнда менеджмент технологиялары, бухгалтерлік есеп жүргізу, қаржы және салықтық есептілік, кедендік рәсімдер туралы кеңестер алуға мүмкіндік бар.
Нұрсұлтан Назарбаев жұмыс сапары барысында «Арай» спорттық-сауықтыру кешенін аралап көрді. Кешенде аквапарк, SPA орталығы, балаларға арналған ойын павильоны, коттедж қалашығы, аттракциондарды қамтитын ашық бассейндер, фитнес орталығы, сондай-ақ 500 адамға арналған балалар орталығы бар.
Елбасы осы кешенде облыс жастарымен және балалармен кездесіп, бейресми әңгіме өткізді. Кездесуге бокстан әлем чемпионатының күміс жүлдегері Қамшыбек Қоңқабаев, ауыр атлетикадан Азия ойындарының чемпионы Әсем Садықова, каратэ-додан әлем чемпионы Мөлдір Жаңбырбай, тағы басқа спортшылар жиналды. Сонымен бірге «Нұрсұлтан» есімін иеленген үздік оқушылар да Елбасымен жүздесуге облыс аудандарынан арнайы келді.
Аралдық Нұрсұлтан Жақсыкелдиев 2-сыныпта оқиды. Ол Мемлекет басшысына:
– Мен болашақта ұшқыш болғым келеді. Сосын ұшаққа әжемді, бірге оқитын достарымды отырғызып, Астананы аралатсам деп армандаймын, – деп балалық тілегін айтты. Тәуелсіз елдің азат ойлы өренінің асқақ арманын тыңдаған Елбасы кішкентай аттасының басынан сипап, ата-анасымен бірге Астанаға қыдырып қайтуға шақырды. Облыс әкімі Қырымбек Көшербаев алдағы уақытта Нұрсұлтан мен оның жақындарының еліміздің бас қаласына барып-келуіне жағдай жасалатынын жеткізді.
Елбасымен кездесуге Мәскеуден К.Тимирязев атындағы Ресей мемлекеттік аграрлық университетінің 3-курс студенті Наргиз Кашапова да келді. Талапты жас болашақта жерге орналастыру және кадастр маманы болмақ. Ол 12 жасынан бастап балалар үйінде тәрбиеленген. Қызылордада 2015 жылы балалар үйі жабылып, «Атамекен» балалар ауылына айналғанда ол 11-сыныпты аяқтап қалған еді. Сол жылы Қызылордаға келіп емтихан қабылдаған Ресей университеттерінің сынағына қатысып, бағын сынап көрді. Барлық емтиханнан жақсы нәтиже көрсетіп, Санкт-Петербург, Мәскеу, Қазандағы жоғары оқу орындарының грантына ие болды. Әйткенмен талапкердің өз таңдауы Мәскеуге түсіпті.
– Менің Мәскеуден келгеніме бірнеше күн ғана болды. Ондағы өзім құралыптас жастардың Сізге деген сәлемін ала келдім. Мәскеудегі дос-құрбыларым Сіздің жас ұрпаққа артқан сеніміңізді ақтап, еліміздің өсіп-өркендеуіне үлес қосуға дайын, – деді Н.Кашапова. Елбасы Тәуелсіз елдің болашағы – жастардың, жас мамандардың талабына, армандарына жету жолындағы ынта-жігерлеріне ризашылығын білдірді.
Соңғы 4 жылда қызылордалық түлектер өнер мен мәдениет, білім мен ғылымның орталығы – Мәскеу мен Санкт-Петербургте Ресей үкіметінің гранты негізінде оқи бастады. Бүгінде аймақ экономикасының сұранысына сай мамандықтар бойынша Ресейдің Мәскеу ұлттық технологиялық зерттеу университетінде, Тимирязев атындағы Ресей мемлекеттік аграрлық университетінде, Санкт-Петербург мемлекеттік өндірістік технология және дизайн университетінде 500-ден астам студент оқып жатыр. Бұл түлектер аймақтың ІТ, тау-кен, металлургия, мұнай, күрделі қосылымдар, құрылыс, ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу, тағы басқа салаларда еңбек етеді. Алдағы уақытта М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің физика-математика мамандығына 20 грант бөлінбек. Оған қоса, ресейлік университеттерді бітіретін сырбойылық студенттердің ең үздіктеріне Сколково ғылым және технология институтының магистратурасына 20 грант тағайындалды.
Жоғары оқу орнын бітіргеннен кейін кәсіби мамандық алған жастарды жұмысқа орналастыру ісі қазірден бастап жүйеленуде. Оларға өндірісте, мемлекеттік органдарда жұмыс істеуге жол ашып, өз бизнесін өркендетуге ниетті жастардың талабына қолдау көрсетілетін болады.
Елбасы Аралдың Қосжар ауылынан келген Ерсұлтан Бақтыбаевты да тыңдады.
– 2005 жылы біздің ауылға келгеніңізде «Балама Сіздің атыңызды қояйын» деп қолқа салған атама «Нұрсұлтан бар ғой, балаңыз Ерсұлтан болсын» деп менің атымды өзіңіз қойған екенсіз. Мен Сіз берген есімге лайықты болып, елімнің ержүрек Ерсұлтаны болғым келеді. Сізге мың да бір рахмет! – деді ол.
Елбасы мен жастар арасында жүрек тебірентерлік әдемі әңгіме өрбіді. Мемлекет басшысының Қызылорда облысына сапары осылайша жылы да шуақты рәуіште аяқталды.
Ержан БАЙТІЛЕС,
«Егемен Қазақстан»
Қызылорда облысы
Суреттер Президенттің баспасөз
қызметінен алынды
