Фото: Серік МАЙЕМЕРОВ
Е.Тоғжанов 2017 жылдың қорытындысында облыс бойынша әлеуметтік-экономикалық дамудың барлық макрокөрсеткіштерінің оң динамикасына қол жеткізілгенін, оның өңірлік экономика өсімін 100% деңгейінде қамтамасыз етуге мүмкіндік бергендігін айтып, басты бағыттарды тізіп шықты.
Мұнай-газ өндіруші және сервистік компаниялардың тұрақты қызметтерінің нәтижесінде өнеркәсіптік өндіріс көлемі жыл басындағы 96,9%-дан 100,1%-ға дейін өсті. Негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі 82,2%-дан 101%-ға дейін өссе, құрылыс жұмыстарының көлемі 98,8%-дан 100,1%-ға дейін артты. Сондай-ақ 2016 жылға қарағанда 17,6% өсіммен 833 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, орта және шағын бизнес субъектілерінің саны 3 мың бірлікке артып, 47 мыңға жетті. 2017 жылы Президент Әкімшілігі тұңғыш рет өңірлер арасында өткізген бизнесті жүргізу жеңілдігі рейтингінің қорытындысы бойынша біздің облысымыз 12-ші орыннан 2-ші орынға шықты. Ауыл шаруашылығы секторында 14 млрд теңгенің өнімі өндіріліп, саланың нақты көлем индексі 108,2% құрады, бұл республика өңірлері арасында даму қарқыны бойынша бірінші көрсеткіш. Жыл басынан бері 31 мыңға жуық жаңа жұмыс орындары құрылды. Нәтижесінде жалпы жұмыссыздық деңгейі 5,0%-дан 4,9%-ға, жастар арасындағы жұмыссыздық 5,1%-дан 3,5%-ға дейін төмендеді, деді аймақ басшысы. Өңір үшін мұнай-газ секторы басым бағыт болғанмен, көліктік логистика, туризм, агроөнеркәсіптік кешен, құрылыс пен әлеуметтік салалар да барынша өзекті, халықтың тұрмыс-тіршілігі үшін қажетті. Сондықтан өңдеу секторын дамыту негізгі міндет болып саналады. Бұл бағытта өсім химия өнеркәсібінде, минералды өнімдер, пластмасса және тоқыма өнімдері, тазартылған өнімдер, машина жасау және металлургия салаларында байқалған. Ал Индустрияландыру картасы аясында облыста 45 жоба жүзеге асырылып, 395 млрд теңге инвестицияланса, 4 мыңнан астам жұмыс орны ашылған. Сондай-ақ биыл 12 млрд теңгеге 5 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда, ол 223 жұмыс орнын құруға мүмкіндік бермек. Облыста кәсіпкерлікті дамытуда және инвесторлар тартуда «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймағының маңызы зор. Жаңа өндірістерді орналастыру үшін қажетті жағдайлар жасалған АЭА аумағы бойынша республикада үшінші орында.
Инфрақұрылым құру үшін салынған 7 млрд теңге көлеміндегі бюджеттік қаражатқа 19 жоба іске асырылды, 95 млрд теңге инвестиция тартылып, 260 млрд теңгеге өнім өндірілген, бюджетке 23 млрд теңге мөлшерінде салық төленіп, 1 323 жұмыс орны құрылған.
Маңғыстауда агроөнеркәсіп саласы соны серпілісті, тың бастамаларды, қарқынды қолдауды күткеніне көп болды. Е.Тоғжанов осы салаға тоқталып, ауылшаруашылық өнімдерін өңдеу және сақтауды, тамшылатып суару технологиясын қолдану арқылы жылыжай желілерін дамытуды, мал және егін шаруашылығы өнімдерін өткізуді ұйымдастыру, шағын несиелер беру және шөп қорын жасақтау қажеттігін ұсынды. Ауылдық жерде шағын және орта бизнесті дамыту, еңбек нарығын трансформациялау мақсатында ішкі резервтер есебінен «Даму» қорымен бірлесіп іске қосылған қаржыландыру көлемі 2,7 млрд теңге болатын «Нұр капитал» жобасы ауыл кәсіпкерлеріне 1% мөлшерлемемен несие береді. Облыста баға тұрақтылығын сақтау, жөн-жосықсыз делдалдық сатып алуға жол бермеу үшін аудандар және Жаңаөзен қаласы әкімдеріне әрбір тауар өндіруші өз тауарын тікелей өткізу үшін қолданыстағы базарларда коммуналдық сауда орындарын ашу жөнінде тапсырма берілді.
Маңғыстауда көлік инфрақұрылымының дамуына «Нұрлы жол» бағдарламасы оң серпін бергендігі, өңірде жаңа көліктік-логистикалық жүйе құрылғандығы, оның ірі инфрақұрылымдық жобалардың іске асуы есебінен мүмкін болғандығы айтылды.
Биыл «Бейнеу – Шетпе», «Шетпе – Жетібай – Ақтау» автомобиль жолдарының құрылысы аяқталып, «Құрық – Құрық порты», «Бейнеу – Ақжігіт – Өзбекстан шекарасы», «Жетібай – Жаңаөзен», «Ата жолы» жолдарының құрылысы жалғасады. Сондай-ақ «Жаңаөзен – Кендірлі – Түрікменстан шекарасы» және «Құрық – Жетібай» жолдарының құрылысы жоспарланған.
Ауыз суы тапшы өңірдегі барлық ауылдар сумен қамтылған. Енді тұрғындарды орталықтандырылған ауызсумен қамту басым бағыт болып тұр. Қазіргі таңда бұл мәселедегі көрсеткіш 64%-ды құрап отыр. Биыл бөлінген қаржыға Бейнеу ауданы Боранқұл, Сарға, Мұнайлы ауданы Басқұдық, Маңғыстау-4, Қарақия ауданы Бостан, Маңғыстау ауданы Жармыш, Жыңғылды ауылдарында ауылішілік су құбырының құрылысы аяқталып, Бейнеу ауданы Бейнеу, Есет, Төлеп, Қарақия ауданы Жетібай, Сенек, Кұланды, Мұнайлы ауданы Маңғыстау-3 және Маңғыстау-5, Түпқараған ауданы Ақшұқыр, Сайын, Таушық ауылдарын сумен қамту нысандарының құрылысы басталмақ. Нәтижесінде жыл соңында орталықтандырылған ауыз сумен қамту көрсеткішін 69%-ға жеткізу көзделген. Әйтсе де бұл шаруалар су тапшылығын түбегейлі шешпейтіні белгілі. Сол себепті сумен қамтудың қосымша көлемін арттыру мәселесі күн тәртібіне шығып, былтыр «Каспий» су тұшыту зауытын жаңғырту жұмыстарының 1-кезеңі аяқталды. Бүгінгі таңда тәулігіне 30 мың текше метр су шығаратын зауыт Ақтау қаласы, Мұнайлы ауданы және Құрық ауылын сумен толықтай қамтып отыр. Енді зауыттың қуаттылығын тәулігіне 40 мың текше метрге дейін жеткізу үшін 2-кезеңнің жұмыстары жүргізілуде, бұл жоба жүзеге асқанда «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында игерілетін 11 мың жаңа жер учаскелері сумен қамтылады.
Өңірдегі тұрғын үй құрылысы мәселесіне тоқталған әкім экологиялық ахуалды, сондай-ақ денсаулық сақтау, мәдениет, білім беру салалары туралы да айтып өтті. Тұрғын үй құрылыстарын жүргізу қарқыны үдеп, қоныс той тойлаушылар саны артқан және бұл қуаныш алдағы жылдары да жалғасады деп күтілуде. Ал денсаулық сақтау саласына қатысты цифрландыру арқылы медициналық көмектің қолжетімділігін арттыру, аурулардың алдын алу, саламатты өмір салтын насихаттау басты назарда.
Облыстың барлық денсаулық сақтау ұйымдары биыл әр тұрғынның жеке электронды денсаулық паспортын жасақтауды аяқтауы қажет. Халыққа сапалы медициналық көмек көрсету үшін барлық медициналық мекемелер бірінші жартыжылдықта компьютерлермен және қажетті ақпараттық жүйелермен 100% қамтылады, деген өңір басшысы биыл облыста мұзайдыны, бокс орталығы, Бейнеу, Атамекен, Бостан, Мұнайшы, Сенек, Маңғыстау-5 ауылдарында спорт залы құрылысы басталатындығын, облыс бойынша 25 ашық спорт алаңдары салынатындығын, ал мәдениет саласында Шетпе және Құрық ауылдарында орталық кітапхана, Жармыш, Атамекен, Рахат, Маңғыстау ауылдарында клубтар салу жоспарланғанын жеткізді. Өзіндік әлеуеті бар туризм саласында әкім өткен жылы облысқа алыс-жақын шетелдерден 169 мың турист келді, 2016 жылмен салыстырғанда 14%-ға немесе 20 мың адамға артық деген дерек келтірді.
«Тұрғындарды жергілікті маңыздағы мәселелерді шешуге тарту мақсатында, биылдан бастап халық саны 2 мыңнан асатын елді мекенде 4-ші деңгейлі бюджет енгізілді. Біздің облысымызда дербес бюджет 61 елді мекеннің 31-інде енгізіліп, оларға 7 кіріс және 19 шығыс түрлері бойынша өкілеттік берілді. Ауылдарды аралаған кезде ауыл әкімдерінің біліктілік деңгейі әлі де болса жеткіліксіз екенін байқадым. Әр әкім өзі басқарып отырған аудан-қаланың даму әлеуетін, еңбек ресурстарын белгілей отырып, даму стратегиясын жасақтауы керек. Осы орайда әкімдердің біліктілік деңгейін көтеру үшін оларды қайта оқытудан өткізуіміз керек», деді облыс басшысы.
Гүлайым ШЫНТЕМІРҚЫЗЫ,
«Егемен Қазақстан»
Маңғыстау облысы
