Мұнда қазір экструдерленген, түйіршіктелген және нығыздалған жем қоспалары, салқындай сығылған өсімдік майы шығарылатын цехтар қалыпты жұмыс істеп тұр. Комбинат аудандағы «Север-Агро Н» асыл тұқымды мал шаруашылығы, «Терра» бордақылау алаңы және «Ак-Бидай-Агро» агрофирмасы секілді бірқатар ірі ауыл шаруашылығы нысандарымен бірге облыстағы «Астық индустриясы» ірі агрохолдингі құрамына кіреді. «Терра» бордақылау алаңында қазір 8 мың ірі қара жемделеді. Ешқандай қоспасыз табиғи жем берілетін малдан алынатын ет сапасы да жоғары. Компания облыстағы ет кластерінің қалыптасуына үлес қосып отыр. «Север-Агро Н» шаруашылығы 3500 ет бағытындағы және 2800 сүт бағытындағы асыл тұқымды мал өсіреді. Шаруашылық селекциялық жұмыстар жүргізіп, мал тұқымының өнімді болуына және жергілкті табиғат жағдайына бейімделуін жүзеге асырады. Ал «Ак-Бидай-Агро» агрофирмасы 3-4 ауданда 85 мың гектар алқапқа бұршақ, майлы және жемазықтық дақылдар өсірумен айналысады. Олардың ішкі және сыртқы нарықта жоғары сұранысқа ие өнімі жергілікті жерде, оның ішінде Қарабалықта да өңделеді. Мұндай ірі шаруашылықтар Елбасы Жолдауында айтылған цифрландыру ісінің толық қайтарымы барлығына, еңбекті жеңілдететініне, шығынды азайтатынына көз жеткізгендіктен, қазірдің өзінде озық технологияларды өндіріске енгізуге кірісіп кеткен.
– Цифрландыру бағдарламасы бойынша мал шаруашылығында жаңалықтар енгізуді қолға алдық. Керек-жарағын Қытайдан алдырып, бақташы алдындағы малды чиптеуді бастаймыз. Асыл тұқымды малдың ұрланбауын және ол бір жерде жайылмай тұрып қалмауын компьютерден қадағалап отыратын боламыз. Сондай-ақ бордақылау алаңы да озық технология бойынша жабдықталатын болады. Бордақылау алаңындағы мал тәулігіне 700 грамм салмақ қосады. Қолдағы малдың 20 пайызы осы бордақылау алаңында тұрады, қажетті салмақ алынғаннан кейін оларды ауыстырып отырамыз, осылай үдеріс жалғаса беретін болады, – деді бас директор Дәулет Ахметқалиев.
Қарабалық ауданындағы Тоғызақ елді мекенінде «СеверАгроПродукт» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі қарақұмық өңдейтін зауыттың іргетасын қалап жатыр. Кәсіпорын зауыт құрылысына жұмсалатын 670 миллион теңге инвестициялық қаржыны өздері салып отыр. Зауыт жылына 12 400 тонна қарақұмық жармасын өндіретін болады. Негізі мұндай озық технологиямен жұмыс істейтін қарақұмық жармасы зауыты Қостанай қаласында да бар. Бірақ нарықты зерттеген кәсіпкерлер Қарабалықтан тағы да зауыт салуды қажет деп білді.
– Себебі біз өндіретін қарақұмық жармасы экспортқа бағытталады. Күнделікті пайдаланып жүрген термоөңдеуден өткен қоңыр түсті қарақұмық жармасын негізінен өзіміздің елде және ТМД елдерінде пайдаланады. Ал бүкіл әлем, әсіресе Корея, Жапония, Еуропа елдері жасыл түсті қарақұмық жармасын сұратады. Біздің зауыт осы жарманы да өндіретін технологиямен жұмыс істемек, – дейді кәсіпорын директорының орынбасары Хамит Дихаев.
Зауыт 2019 жылдың алғашқы тоқсанында іске қосылатын болады. Мұнда 28 қарабалықтық жұмыс орнын тауып, айына 70 мың теңге жалақы алатын күн де алыс емес. Сонымен қатар зауыттан жылына бюджет қоржынына 25 миллион теңге салық түсері тағы бар.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына «Президенттің әлеуметтік бес бастамасы» атты Үндеуін де қарабалықтықтар қуанышпен қарсы алды. Өткен жылы Тоғызақ селосына көгілдір отын келген болатын. Мұнда тұратын 356 түтіннен әзірше 50 үй ғана газ құбырына қосылыпты. «ҚазТрансГазАймақ» акционерлік қоғамы Қарабалық филиалының директоры Сергей Кожевниковтың айтуынша, көктем шыға тұрғындар көгілдір отынды үйіне кіргізе бастайтын болады, бірте-бірте ауылдың үйлері мен кәсіпорын, қоғамдық ғимараттар – барлығы да құбырға жалғанады. Қазірдің өзінде 152 үйдің құжаттары дайын тұр.
– Газ ең тиімді, арзан және экологиялық жағынан да тиімді отын. Сондықтан тұрғындар үйлерін де, осындағы кәсіпорындарды да, элеваторды да газ құбырына жалғау керек. Ауылға келіп тұрған игілікті орнымен пайдалануымыз қажет, – дейді облыс әкімі Архимед Мұхамбетов.
Қарабалық кентіндегі «Трапеза» наубайханасы шағын және орта бизнестің өңірлерде дамып отырғанына куә. Бұл кәсіпорын жылына 1600 тоннадан астам нан өнімдерін өндіреді. Ол Қарабалық және қатар жатқан Федоров аудандарын нанмен қамтамасыз етеді, оның сыртында тұтынушыға ондаған аталыммен нан және кондитер бұйымдарын, тұшпара секілді жартылай дайын тағам түрлерін де ұсынып отыр. Жергілікті нарықты толық игерген.
– Біз мына іргеміздегі Ресейдің Челябі облысы аудандарына да өнім шығаруға қуатымыз жетеді. Пештердің барлығы озық технологиямен жұмыс істейді. Өнім сапасына байланысты тиісті сертификаттарды да алдық. Бірақ кәсіпорын экспортқа өнім шығарушылар тізіміне тіркелуі керек екен, ол біраз жұмыстарды қажет ететін күрделі үдеріс. Алдағы уақытта оған да қол жеткіземіз деп ойлаймын, – дейді кәсіпорын жетекшісі Владимир Кригер.
Өңдеу кәсіпорындары мен шағын және орта бизнес жергілікті жерде дамығанда ауылдағылар жұмыссыз қалмайды, шет аймақтардың әлеуметтік жағдайы да жақсара түседі. Қарабалық – ауыл шаруашылығы дамуының жақсы үлгісі.
Нәзира ЖӘРІМБЕТ,
«Егемен Қазақстан»
Қостанай облысы,
Қарабалық ауданы
