Біз бұл сауалды ең алдымен Ақтөбе облыстық сыртқы қатынастар және туризм басқармасының басшысы Ермек Кенжеханұлына қойған едік. Оның айтуынша тек 2017 жылдың ІІІ тоқсанында қонақүйлер мен хостелдерге 80мыңға жуық қала қонақтары тіркелген. Мұның өзі алдыңғы 2016 жылдың сәйкес, тиісті кезеңімен салыстырғанда 22 пайызға жоғары дейді ол.
Әрине, қонақтың келгені жақсы. «Қонақ өзінің ырысымен келеді» демей ме дана халқымыз! Әйтсе де бұған дейін жасалған зерттеулер мен талдаулар өңірге аяқ басқандардың дені көбіне іскерлік жағдайларға байланысты келетінін көрсетеді. Оның есесіне өңірдегі тарихи-мәдени мұралармен, табиғи ландшафты нысандар мен археологиялық сәулет ескерткіштерімен, сондай-ақ тарихи тұлғалар және халқымыз бастан кешкен қиян-кескі оқиғаларға байланысты жасақталған киелі орындармен танысуға ниет білдірген саяхатшылардың барынша аз екені байқалады.
Шынтуайтына келгенде өңірде отандық және шетелдік туристердің назарын аударып, қызығушылығын туғыза алатын мұндай туристік нысандарға лайықты орындар жеткілікті. Соның бірқатарына тоқтала кетер болсақ, өңір аумағындағы «Айдарлы аша» геоморфологиялық-геологиялық құйма тасы оған барғандардың бәрін таң қалдырумен келеді. Бұдан І ғасыр бұрын сол дәуірдің ғалымдары осы тұстағы өзеннен құйма тасқа айналған моллюскалардың қабыршақтарын тапқан. Бұл көрініс мұнда ерте замандарда теңіз болғанын айғақтайды. Табиғаттың құдіретінде шек бар ма? Күндердің бір күнінде топырақтың қырық қабат қыртысы қопарылып, жердің бетіне көтерілген. Осы қыртыстарда ең ежелгі өсімдіктер мен жануарлардың сұлбалары табылған.
Немесе ғылыми-астрофизикалық айналымға Ырғыз – Жаманшин деген атаумен енгізілген алып аспан денесі құлаған жерді алайықшы. Миллиондаған жылдар бұрын бүгінгі Ырғыз даласына алып жұлдыз тастың қалдығы ағып түскен аумақтың диаметрі 13 километрді құрайды. Бүгінгі күні оның тереңдігі шамамен 300 метр екені белгілі. Кейіннен метеориттің жерге құлауы салдарынан қара түсті құмырсқа пішіндес, салмағы темірден жеңіл, ағаштан ауыр көздің жауын алатындай ұсақ тас бөлшектер түзілген. Ғалымдардың тұжырымдауынша бұлардың химиялық құрамы жөнінен жер бетіндегі әрі жер астындағы заттардың бірде біріне ұқсамайды. Сөйтіп әлемде мүлдем кездеспейтін дүниелер қазір жабайы туристердің тонауына түсіп жатыр деп қынжылады есімі Ақтөбе аймағына кеңінен танымал өлкетанушы Бекарыстан Мырзабай.
Ырғыз – Торғай резерваты аумағынан табылып, кейін яғни 1725 жылы Мәскеудегі палеонтология музейіне қойылған алып аңның қаңқасы, Көрісай – Мөрсай аңғарындағы тереңігі 150 метрлік құландар мекені, Мәртөктегі ең көне өсімдік –папоротник тоғайлары туристердің арнайы іздеп жүріп көретін нысандары қатарынан орын ала алады. Сонымен бірге Қобыланды батыр, Абат-Байтақ, және Есет батыр кесенелері, Әбілқайыр хан қаза болған жердегі Хан моласы секілді тарихи тұлғалардың ескерткіш-кесенелері де ешкімді енжар-селсоқ қалдыра алмайды.
Өңірде тиісті жергілікті өкілетті органдар, соның ішінде туризм басқармасы тарапынан осындай киелі де қастерлі нысандарды насихаттау мен дәріптеу, оның ішкі құпиялары мен тылсым сырларын ашып көрсету жұмыстары кемшін соғып жүргендей көрінеді. Сондай-ақ туристерге қызмет көрсету сапасы мен мәдениетінің төмендігі де өңірге келетін туристер легін төмендетпесе, өсіре алмасы анық. Туристердің қатарын толықтыра түсуде жол бойында көрсетілетін қызметтер де елеулі рөл атқармақ. Өкінішке қарай қазіргі күні оның жай-күйі де сын көтермейді.
Дегенмен, тұтастай алғанда биыл өңірде туристік инфрақұрылымдарды дамытуға күрт бетбұрыс жасалғаны үлкен сенім туғызады. Соған сәйкес жалпы құны 50 миллиард 100 миллион теңге тұратын 30 инвестициялық жоба жүзеге асырылмақ. Атап айтқанда, бұлардың басым бөлігін жол бойында қызмет көрсететін құрылымдар, сапасы жоғары қызмет көрсетуге бағытталған бес жұлдызды қонақүйлер және аквопарк кешені құрайды. Бұған қоса Мәртөк ауданы аумағындағы маралдың мүйізінен алынатын панто препаратымен емдейтін шипажай емхана мен демалыс орнының есігі де биылғы жылы туристер үшін айқара ашылмақ.
Қысқасы, бүгінде Ақтөбе аймағында ішкі және сыртқы туризмді дамыту ісінде сең қозғалды деуге болады. Оның түпкі нәтижесіне алдағы уақыттың өзі төреші бола алады демекпіз.
Темір Құсайын,
«Егемен Қазақстан»
АҚТӨБЕ
