Жерасты сулары ластанып жатыр

Көп жылдар бойы бақылаудың нәтижесінде, «Көкжиде» мен «Кеңқияқ» сияқты су көздерінде мұнай өнімдері мен ауыр металдардың қалдық­та­ры көбейіп келе жатқанын біз бұрын да айтып, Үкіметке жеткізген едік. Алайда оларға кезекті жалтарма жауап алдық. Қазір жағдай қи­ындай түскенін айтып, тағы да жазуға тура ке­ліп отыр. Мұнай-газ өндірілетін аймақтардағы көмір­сутегі шикізатын өндірудің ұлғаюымен жерүсті және жерасты суларының ластануы арта түсуде. «Көкжиде құмының» массивінде бүгінгі таң­да 80-нен артық мұнай скважиналары ор­наласқан, алдағы уақытқа тағы да 168 скважина бұрғылау жоспарланып отыр. Осының бәрі «Көкжиде құмдары» геологиялық нысан қатарында болуына және осы аймақтың жерасты сулары Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2010 жылғы 18 қарашадағы №1212 Қаулысымен республикалық және халықаралық маңызы бар мемлекеттік табиғат қорығы қорына енгізгеніне қарамастан жасалуда.

Жерасты суларының халықтың ауыз суын алатын көздері екендігін ескеріп, оларға геологиялық зерттеулер мен мониторинг жасау керек. Тек содан кейін ғана бассейндік шаруашылықтардың алуына рұқсат берген жөн. Бүгінгі таңда мониторинг жа­салған деп ауызбен ғана айтуға қанағаттанбай келесі шараларды жасауды ұсынамыз:

1. «Көкжиде» жерасты су орнының запасын сақтауды және қайта бағалауды қамтамасыз ету үшін кешенді шаралар белгілесін. Егер суды ластайтын зиянды қалдықтары көп болса, мұнай өндірушілер мен барлаушылардың жұмыстарына тыйым салынсын;

2. Горизонтальды скважиналарды қолдануға тыйым салынсын және жобалау жұмыстарын жа­с­­а­­ғанда скважиналардың жерасты суларына ба­ғыт­талмауы қадағалансын;

3. «Көкжиде құмдары» мемлекеттік табиғат қорының нысандарын бақылау бір операторға жүктелсін;

4. Қазақстанның жерасты тұщы суларының айрықша орындарындағы запастарды қайта бағалау қолға алынсын;

Мәжілістегі Қазақстанның Халықтық Комму­нис­тік партиясы мүшелерінің фракциясы мен эко­логия мәселелері жөніндегі комитеттің бір топ де­путаттары осы мәселелерді шешуді ұсынып, Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевтың атына депутаттық сауал жолдадық.

Галина БАЙМАХАНОВА,

Мәжілістің Экология мәселелері және табиғат пайдалану комитетінің хатшысы