Бір мамандық – үш біліктілік
«Білім туралы» заңдағы өзгерістер мен толықтырулар Елбасының экономиканы білікті кадрлармен қамтамасыз ету және халықаралық талаптарға сай кәсіптік білім беру бағдарламаларын жаңартуға байланысты жүктеген міндеттерін жүзеге асыруға бағытталған. Атап айтқанда Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан жаңа жаһандық нақты
ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты Жолдауында баршаға арналған тегін техникалық және кәсіптік білім жүйесін жетілдіруді тапсырған болатын.
Аталған міндеттер енді «Білім туралы» заңға енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларда көрініс тауып отыр. Заң жобасына байланысты баяндама жасаған Мәжіліс депутаты Бақытгүл Хаменованың айтуынша, аталған өзгертулер мен толықтырулар техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындары қызметінің басты төрт бағытын реттеуге негізделген.
– «Баршаға арналған тегін техникалық және кәсіптік білім» жобасының негізгі мақсаты жұмыссыз жүрген, оқу орындарына түсе алмаған, өзін-өзі жұмыспен қамтыған, аз қамтылған отбасынан шыққан жастардың жұмысшы мамандығын тегін алуына мүмкіндік жасауға бағытталған. Барлық мамандықтар бойынша жауапты министрлік оқу бағдарламаларын қайта қарастырып, жаңа модульдік оқу бағдарламаларын әзірледі. Модульдік оқу бағдарламаларының ерекшелігі – бір мамандық аясында бір біліктіліктің орнына үш біліктілікке дейін алуы. Заң жобасында аталған модульдік оқу бағдарламаларын заңнамалық түрде бекітіп, оқу үрдісіне енгізу көзделуде. Бұл енгізілген жаңашылдық жалпы жұмысшы мамандықтарының беделін арттырады деген ойдамыз, – деді Б.Хаменова.
Сонымен қатар заң жобасында бүгінге дейін ешқандай заңда немесе құқықтық актілерде көрсетілмей келген «тәлімгер» ұғымы және оның еңбек ақысын төлеу туралы нормалары қамтылған. Бұдан былай Еңбек кодексіне «тәлімгер», «өндірістік оқыту», «кәсіптік практика» ұғымдары енгізілмек. Демек, елімізде дуалды оқыту жүйесі қолға алынғанымен, тек теориялық білім берумен шектеліп, оқушылар мен студенттерді тәжірибеден өткізуі қиын болған оқу орындарының маңызды мәселесі шешілгелі отыр. Яғни, кәсіпорындағы білікті маманға жас маманды оқытып, үйретіп, еңбекке баулығандығы үшін ақы төленбек. Бұл қаражат жергілікті әкімдіктердің есебінен өтеледі.
Ал осы құжат аясында колледж түлектерінің кәсіби даярлық деңгейін бағалау және біліктілікті беру процедурасын қорытынды аттестаттаудан алып тастап, оны бәсекелестік ортаға беру ұсынылған.
Б.Хаменова заң жобасы шеңберінде келешекте мемлекеттік білім беру тапсырыстарын жүзеге асыруда өңірлік кәсіпкерлер палаталарымен бірге басқа да мүдделі кәсіпорындар мен ұйымдардың ұсыныстары есепке алынатындығын атап өтті.
Қаржы және қауіпсіздікті қамтыған жобалар
Жалпы отырыста депутаттар «Қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс туралы» заңның жобасын да бірінші оқылымда мақұлдады. Осы мәселе бойынша баяндама жасаған Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бейбіт Атамқұлов заң жобасы қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс саласындағы мемлекеттік саясатты жүйелі негізде жүргізуге мүмкіндік беретіндігін атап өтті.
– Бірінші, мемлекеттік саясаттың, сондай-ақ қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі міндеттері бекітіледі. Екінші, құқық қолдану тәжірибесінде пайдаланылатын, алайда заңнамалық тұрғыдан бекітілмеген қорғаныс өнеркәсібі, қорғаныс өнеркәсібі кешенінің ұйымдары, әскери-техникалық ынтымақтастық, пайдаланылмайтын мүлік сияқты жаңа ұғымдарды айқындау ескерілген. Сондай ол қару-жарақ, әскери техника және қару-жарақ пен әскери техника айналымы деген ұғымдар біріздендірілгенін атап өткен жөн, – деді Б.Атамқұлов.
Жиында, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тәуекелдік (венчурлік) қаржыландыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңның жобасы екінші оқылымда мақұлданды.
Бұл құжат бойынша ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органның «Астана Хаб» халықаралық технологиялық паркінің қызмет ету қағидаларын әзірлеу мен бекіту және оның қызметін үйлестіру жөніндегі функциялары айқындалады және «Астана Хаб» халықаралық технологиялық паркіне қатысушыларға визалық қолдау мен жұмыс істеуіне қолдау көрсету тәртібі белгіленеді.
Жалпы, заң жобасының басты мақсаты – венчурлік қаржыландыру саласында қоғамдық қарым-қатынасты құқықтық реттеуді жетілдіру, венчурлік жеке нарыққа қолдау көрсету. Сонымен бірге венчурлік қаржыландыруды дамыту үшін құқықтық база құру, инновациялық саланы мемлекеттік қолдау жүйесін жетілдіру, венчурлік қаржыландыруды жүзеге асыруда қазақстандық жаңа келісімді құрылымдарды енгізу арқылы жеке капиталға жайлы жағдай жасау.
Бұл заң жобасын қарау барысында Мәжіліс Төрағасы Нұрлан Нығматулин құжаттың маңыздылығына тоқталып өтті.
– Бүгін біз еліміздің экономикалық дамуы үшін маңызды заң жобасын мақұлдадық. Осы заң жобасын қабылдау Үкіметке венчурлік қаржыландыру бойынша тиісті жұмыстарды жасау үшін жол ашатын болады. Оның барлығы еліміздің инновациялық дамуына жаңа серпін беретіні сөзсіз, – деді Мәжіліс Төрағасы.
Жалпы отырыс барысында «Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қытай Халық Республикасының Үкіметі арасындағы Қорғас өзенінде «Шүкірбұлақ (Алмалы)» бірлескен сел ұстайтын бөгетін салудағы ынтымақтастық туралы келісімді ратификациялау туралы», «Газ және газбен жабдықтау туралы» Қазақстан Республикасының заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы», «Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы», «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы», «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жоғары оқу орындарының академиялық және басқару дербестігін кеңейту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобалары да толықтай мақұлданды.
Отырыс қорытындысында Мәжіліс Төрағасы Нұрлан Нығматулин тікелей депутаттарымыздың өздері бастамашы болған төрт заң жобасы көптеген әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталып отырғандығын атап өтті.
– Бұл депутаттық корпус үшін үлкен нәтиже екені сөзсіз, – дей келіп, заң жобаларын жетілдіруге қатысқан барлық әріптестеріне және жұмыс тобының мүшелеріне алғысын білдірді. Заң жобалары одан әрі Сенат қарауына жолданды.
Жалпы отырыс Мәжіліс депутаттарының орталық атқарушы органдарға жолданған сауалдарымен түйінделді.
Серік ӘБДІБЕК,
«Егемен Қазақстан»
