Бұрынғы Уругвай
Жазбамыздың кіріспе сөзінде Уругвай футболдан әлем чемпионатын бастап бергенін айтып қалдық қой. Халықаралық футбол федерациясының алғашқы басшыларының бірі, әлемдік доп додасын ұйымдастыру идеясының авторы Жюль Оимэ 1929 жылы бірінші әлем чемпионаты Уругвайда өтетінін айтқанымен, оған қандай құрамаларды қатыстыратынын білмей басы қатқан еді. Тіпті Еуропаның алпауыт құрамаларының талайы футболшыларды апарып-әкелуге қаржы тапшы деген себепті көлденең тартып, қатысудан бас тарта бастады.
Чемпионат басталуға екі ай қалғанда да футболы қатты дамыған қарт құрлықтан бірде-бір команда Атлант мұхитын кесіп, алғашқы чемпионатқа барғысы келген жоқ. Бұл жағдай уругвайлықтардың тіпті көңілдеріне тигені анық. Өйткені Уругвай 1924 және 1928 жылдары мұхит кешіп, Париж бен Амстердамда өткен Олимпия ойындарына баруға тәуекел етті. Еуропалықтарға неге олай жасамасқа?
Ақыры уругвайлықтар командалардың бүкіл жатын орнын, ішіп-жемін ғана емес, күллі келу-кету жол қаражатын да өз мойнына алатынын айтқан соң ғана тиын санап қалған еуропалықтар көнген сыңай танытты. Бірақ 1930 жылдың 29 маусымы күні Уругвайды бетке алған кемеге Римэ тек төрт құраманың – Франция, Румыния, Югославия және Бельгия футболшыларын ғана отырғыза алды. Бұлар сол кезде Еуропаның орташа деңгейдегі командалары еді. Оларға Солтүстік Американың 7 өкілі қосылды. Сөйтіп алғашқы біріншілікке 13 команда қатысты.
13 команда қатысқан тұңғыш әлем чемпионатында құрамалар 18 ойын өткізді. Қақпаға 70 доп соғылып (орта есеппен әр ойынға 3,89 голдан келеді), төрт пенальти белгіленді. Оның үшеуі соғылған жоқ. Тұңғыш чемпионаттың финалына жарыс қожайындары Уругвай мен Аргентина құрамалары шықты. Тартысты өткен ойында Уругвай құрамасы қарсыластарын 4:2 есебімен жеңіп, футболдан алғашқы әлем чемпионы атағын жеңіп алды. Ал 1950 жылы Бразилияда өткен доп додасында Уругвай араға 20 жыл салып екінші рет бас бәйгеге қол жеткізді. Сол жылдан бері уругвайлықтар әлем чемпионатында топ жара алмай келеді. Қазірге дейінгі ең үздік нәтижесі – төртінші орын. 1954, 1970 және 2010 жылдарғы әлем чемпионаттарында жартылай финалда жеңіліп, төртінші орынды қанағат тұтқан.
Уругвай құрамасы екі әлем чемпионатына қатысудан бас тартып (1934, 1938), алты рет әлем біріншілігінің іріктеу кезеңінен өте алмаған. Соңғы рет төрт жылдықтың басты додасына 2014 жылы (Бразилия) қатысып, 1/8 финалда Колумбия құрамасынан (0:2) жеңілген. Хамес Родригестің екі голы уругвайлықтарды үйлеріне ерте қайтарған-тын.
Бүгінгі Уругвай
Уругвай құрамасы биылғы әлем чемпионатына Оңтүстік Америка аймағынан іріктеу кезеңіне қатысып, 10 құраманың ішінде Бразилиядан кейінгі екінші орынды иеленді. Сөйтіп Ресейдегі чемпионатқа тікелей жолдама алды. Құраманың қазіргі жұлдыздары – Луис Суарес («Барселона») пен Эдинсон Кавани (ПСЖ). Суарес бүгінге дейін құрама сапында 97 матч өткізіп, 50 гол салған. Ал Кавани 100 ойында 42 доп енгізген.
Қазіргі таңда Уругвайды білікті бапкер Оскар Табарес жаттықтырады. 71 жастағы маманмен Уругвай құрамасы үшінші мәрте әлем чемпионатына қатыс-
қалы тұр. Оскар Табарес ең алғаш Уругвай құрамасымен бірге 2010 және 2014 жылдарғы әлем біріншіліктеріне қатысқан еді. Екеуінде де финалға жете алмаған. Ал биыл финалға дейін жетуді армандайды. Сондай-ақ Оскардың қол астында Уругвай 2011 жылы Америка кубогын иемденген.
Футбол мамандары қазіргі Уругвай құрамасын «А» тобының сөзсіз үздігі деп санайды. Оскар Табарес шәкірттері чемпионаттағы алғашқы ойынын 15 маусым күні Мысыр құрамасына қарсы өткізеді. Ал екінші матчында Азия өкілі – Сауд Арабиясымен кездессе, соңғы турда алаң қожайындарымен ойнайды. Былайша айтқанда, уругвайлықтардың бір аяғы турнирдің плей-офф кезеңінде тұр деп есептей беруге болады. Егер Уругвай 1/8 финалға шығатын болса, онда оны Еуропаның азулы құрамалары Испания немесе Португалия күтіп тұрады. Бәлкім, Оңтүстік Америкадан келген құрама әлем чемпионатындағы жорығын 1/8 финалда аяқтауы мүмкін. Бұл, әрине тек болжам ғана. Барлығын Ресейдегі жасыл алаң анықтап беретін болады.
Әли БИТӨРЕ,
«Егемен Қазақстан»
