Сонау сексенінші жылдардың орта шенінде еліміздің мәдени-рухани өміріне мол үлес қосқан өнерлі отбасылар көп-ақ еді. Жасы жер ортасынан асқан отағасынан бастап аяғын апыл-тапыл басқан балдырғандарға дейін қосыла шырқап, тал бойларындағы тамаша өнерлерін ортаға салып ұлттық өнердің үрдісін бекем жалғастырып жататын. Неге екенін кім білсін, соңғы кезде осы бір әдемі үрдіс сиреп қалған тәрізді. Әйтпесе заманында республика көлемінде Дәрібаев, Алтаев, Байырбековтер тәрізді отбасылық ансамбльдердің әдемі өнері әлі күнге дейін өнерқұмар қауымның жадында.
Ежелден ән-жырдың алтын бесігі атанған Көкше өңірінде де бағалы бастама жалғасын тауып, ел ішін әуелеген ән мен күмбірлеген күй кернеп жататын. Әсіресе облыс орталығындағы Нұрмышевтар, Хущевтар, Айыртау ауданындағы Сырымбет елді мекенінде тұратын Мұқышевтар, Ленинград ауданындағы Хасеновтер және де тіл ұшына ілікпей жатқан өзге де өнерлі отбасылық ансамбльдер қандай еді, шіркін. Халық шығармашылығы орталығы өнерлі отбасылардың шығармашылық өсу деңгейі, таланты мен тағылымы туралы арнайы плакаттар шығарып, жинақтар дайындап, жергілікті баспасөзде өзгеге үлгі етіп дәріптеліп жатушы еді.
– Заманында бұл тараптан қолдау жақсы болды, – дейді әнші Қайранас Мұқышев, – ән ұшып, өлең қонған өлкеден болғандықтан ба екен, әлде ата-бабамыздан қанда бар қасиет бе әйтеуір біздің отбасында барлығы өнерге жақын болды. Перзенттерімнің кейбірі ән шырқаса, кішкентай балапандарымның бәрі дерлік би билейтін. Үйдің іші кешкілік өз алдымызға бір өнер ошағы тәрізді болушы едік. Балалар бірін-бірі көріп өседі емес пе? Барлығы да домбыра тартты, сан түрлі музыкалық аспаптарда ойнады.
Сағыныштың самалы есіп тұрған осы бір ауыз сөзден кейін облыс өңіріндегі отбасылық ансамбльдерді індеттік. Біреуін таптық. Қияндағы Ерейментау ауданынан. Бағзыдан келе жатқан бағалы үрдісті жалғап ат тұяғы жететін жердегі дүйім елге өміршең өнерімен танылған Барлыбаевтар отбасы бірінен-бірі өткен өнерпаз болып шықты. Мұндайда атам қазақ «ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» демей ме. Көрген, ілген. Бір-бірімен жалғаса жарысқан. Сол қызығушылықтың арқасында ұлы өнердің кішкентай талшықтары сабақталған. Шаңырақ иесі Сапар Ибрагимұлы өзінің негізгі шаруасынан басқа аудандағы «Балдәурен» вокалдық тобының жетекшісі екен. Отбасылық ансамбль аудандық, облыстық байқауларды былай қойғанда республикада топ жарыпты. Сапардың өзі «сегіз қырлы, бір сырлы» азамат. Өз жанынан ән де шығарады. Қос қызғалдағы Алина мен Каринасы ауданда өтетін мәдени көпшілік шаралардан қалған емес. Біреуі тамылжытып ән салса, енді біреуі нәшіне келтіре би билейді. Ал отағасының зайыбы Елена Александровна болса шұғылалы бидің шуағын төккен мың бұралған биші. Аудандағы «Ханис» би тобының жетекшісі. Өз отбасының ғана емес, талабы мен ынтасы бар, биге құмар балаларды баулып жүр.
Зайыры отбасының босағасының берік болуына өнердің де ықпалы зор болуы керек. Әйтпесе қазіргі күні бүгін үйлене салып, ертең ажырасып жататындардың көп кездесетін бір сылтауы бар. Ол «мінезіміз жараспады».
Демек, отбасылық ансамбль жалғыз өнерге ғана емес, бірлікке, отбасындағы ынтымаққа да қалтқысыз қызмет етеді екен. Тек сол ықпалы зор отбасылық ансамбльдердің дәл қазір орны ойсырап тұр.
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Егемен Қазақстан»
Ақмола облысы
