Жуалы өңірін бүгінде генералдар елі деп те атайды. Отанына адал қызмет етудің үлгісін көрсеткен ішкі істер саласындағы Тәттібай Дүйсебаев пен Есен Демесінов, әділет саласындағы Тілепалды Ыбыраев пен Ғабит Миразов, еліміздің Қарулы Күштері саласындағы Алексей Тромбачев, Владимир Трегубкенко, Халық Қаһарманы Бақытжан Ертаев, ұлттық қауіпсіздік саласындағы Сейітхан Қойбақов сияқты генералдардың есімі бүгінде құрметпен аталады.
Жуалы ауданы білім бәсекесінде де айтарлықтай жетістіктерге жетіп отыр. Аудан әкімдігінің мәліметінше, өңірде бүгінде орташа білім сапасы 99,7 процентті құраған. Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласында «...аса білімдар адамдар ғана, білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жете алады», деген болатын. Үстіміздегі жылы ауданда екі күнге белгіленген ұлттық бірыңғай тестілеуге мектеп бітіріп отырған 731 түлектің 645-і қатысуға өтініш білдірген. Нәтижесінде Ы.Алтынсарин атындағы орта мектептің оқушысы Аружан Илия 133 балл жинап, үлкен көрсеткішке ие болды. Алғашқы күнгі сынақ қорытындысында ауданның орташа білім сапасы 103,4 процентті құраған. Ал екінші күнгі тестілеу нәтижесі де ойдағыдай өтті. Нәтижесінде Д.Қонаев атындағы мектеп-гимназияның екі оқушысы Қасымжан Парымбек пен Дина Апрел және С.Бәйтіков атындағы орта мектептің түлегі Дана Зауытбек 134 балл иеленген. Ұлттық бірыңғай тестілеу кезінде ауданның білім сапасы 98 процентті құраған. Ал екі кезеңнің қорытындысы бойынша көрсеткіш 99,7 процент болған. Осылайша Жуалы ауданы жыл сайын облыста жоғары көрсеткішке жетіп келеді.
Жалпы, Жуалы – өңірдегі аграрлы аудандардың бірі. Биылғы жылы ауданда соңғы қырық жылда болмаған өнім алынған. Кезінде Қошқарата ауылының даңқын асырған ақ бидайдың өнімі биыл да жоспардан көп орындалған. Қошқарата ауылында 8964 гектар егістік жер бар болса, соның 1250 гектарына күздік бидай, 1350 гектарына арпа, 2250 гектарына мақсары себілген. Бүгінгі таңда 1500 гектар жер ораққа түсіп, гектарынан орташа есеппен 32-37 центнер бидай, 27-32 центнер арпа алынуда.
Қошқарата ауылдық округінде 103 шаруа қожалығы жұмыс істейді. Ал Халипа Қанаданова жетекшілік ететін «Рауан» шаруа қожалығы 2014 жылы ашылған екен. Иелігінде 35 гектар жері бар. Негізінен аталған қожалық ауыл шаруашылығы өнімдерін сатумен айналысып, аудан экономикасының өсуіне үлес қосып отыр. Мәселен, мұнда өткен жылы гектарынан алынған орташа өнім 12-15 центнерден айналса, қазір гектарынан 35-40 центнерден айналып отыр. Ал «Қызыл жұлдыз» шаруа қожалығының жетекшісі Нүридин Ортаевтың айтуынша, биылғы жылдың өнімі үшін өткен жылы Алматыдан 100 тонна элита тұқымын әкеліп, ауданға таратыпты. Нәтижесінде мол өнім беріп, аудан экономикасын дамытқан.
Сонымен қатар Жуалы ауданын биыл орақ кезеңінде де табысты болды деуге негіз бар. Яғни, рекордтық өнім алынған. «Алатау» шаруа қожалығы биылғы жылдың өнімі үшін 150 гектарға бидай, 90 гектарға арпа, 50 гектарға мақсары, 20 гектарға картоп еккен. Шаруа қожалығының жетекшісі Нұрмағанбет Исақов орташа есептегенде гектарынан 25 центнерден өнім алғанын айтады. Ал Алатау ауылының егіс алқабынан орташа есеппен 50 центнерге дейін өнім алу жоспарда бар екен. Бұл жұмыстың нәтижесін аудан әкімі Бақтияр Көпбосынов жоғары бағалайтынын, өйткені рекордтық өнім алынып жатқанын айтып отыр.
Ауданда сүт бағытында құрылған «Ақсай-2016» ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативінің қатары Қайрат, Диқан және басқа да көршілес ауылдық округтерінен 131 адамға толығып, мал басы өсуде. Аудан бойынша 80 азамат сүт бағытында, ал кейін қосылған 51 азамат ет бағытында жұмыс істеп жатыр. «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ есебінен берілген барлығы 468 миллион теңгеге мүйізді ірі қара сатып алынып, кооператив өзін лайықты деңгейде көрсетіп отыр. Мәселен, кооператив мүшелері Бекзат Әбеев, Бибігүл Сариева мемлекеттен 5 миллион теңгеден алса, Гауһар Байтасова 4,5 миллион теңге алып, тірліктерін дұрыс жолға қоя білген. Қалған кооператив мүшелері 2 және 3 миллион теңгеден несие алған.
Бүгінде облыс аудандарында бірінші болып Жуалы жерінде «Нұр Отан» партиясының «Қазақстан кітапханалары – заманауи білім орталықтары» бастамашылық жобасы аясында «Кворкинг» орталығы ашылды. Орталық екі бөлмеден тұрады. Бірінші бөлме еуропалық стильде жабдықталса, екінші бөлме ұлттық нақышта жасақталған. «Мынадай керемет жобаға бастамашылық танытқан «Нұр Отан» партиясына алғысымыз шексіз. Оның үстіне, облыс аудандары ішінде бірінші болып біздің ауданда ашылып отыр. Біз партияның бұл бастамасын қолдаймыз. Мүмкіндігінше қолдау да жасаймыз. Ыңғайы келсе, мұндай орталықтарды аудандағы үлкен ауылдарда да ашуға қолдау көрсетуге дайынбыз», дейді аудан әкімі Бақтияр Көпбосынов.
Жуалы ауданының Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласынан туындайтын міндеттерді жүзеге асыруда атқарып келе жатқан жұмысы аз емес. Екі айға жуық уақыт бұрын Теріс ауылының шығысында орналасқан Жылқышы төбедегі көне қала жұртының орны қазылған болатын. Осы аралықта археологтар топыраққа көміліп жатқан қаланың қабырғаларын тапты. Тарихшылар мұны біздің дәуірімізге дейінгі І және ІІ ғасырларда өмір сүрген Қаңлы мемлекетінің астанасына жатқызып отыр. Бұл пікірді жуырда ғана қазба орнында болған ғалым Карл Байпақов та құптады.
Сонымен қатар бүгінде Қазақстан Республикасының географиялық мәдени киелі орындарының картасы жасалып, оған ауданнан Момыш бұлағы енді. Ендігі жерде аудан халқы Бақалы ауылының сол жағындағы көне қаланың да енетіндігіне сенімді. Ал ұлы жолдың бойындағы «Шөккен түйе» алдағы уақыттарда рекордтар кітабына енуі мүмкін. Аудан әкімі Бақтияр Көпбосыновтың идеясынан туындаған «Дала кемесі», яғни ұлы жолдың бойында шөккен түйенің бейнесі көпшілікті таңырқатқаны рас.
Жуалы ауданы Ұлы Жібек жолының бойында орналасқандықтан, үлкен күре жолдың бойынан аудан орталығына кіреберісте осындай демалыс аймағы салынған болатын. Бүгінде мұнда келіп, шөккен түйенің бейнесін қызықтаушылар көп. Аудан басшысының бұл идеясы Теріс ауылының бойынан қазылып жатқан ортағасырлық көне қала жұртымен де ғажап үйлесім тауып тұр.
Хамит ЕСАМАН,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы