Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы басқармасының мәліметінше, өңір тұрғындарының жылу маусымындағы көмірге деген сұранысы шамамен 428 мың тоннаны құрайды. Бұл күндері көмірді тасымалдаумен 300-ге жуық шағын және орта кәсіпкерлік орындар айналысуда.
Ал облыс орталығында «Элит KZ», «А-Вест Павлодар» және «Север-Энергоугольснаб» ЖШС жеткізілген көмірді сатуда. Бірақ жанар-жағармай отынының баға тұрақсыздығына орай, көмір бағасы да өзгеріп тұруы мүмкін.
– Көмірдің бағасын кеніштер бекітеді. Қазір әкімдіктермен көмір жеткізу бойынша келісімшарттар жасалды. Мысалы, «Майкөбен-Вест» ЖШС биыл көмірдің 1 тоннасын 6500 теңгеге өткізбекші. Көмір қоры еркін саудада жеткілікті, – дейді басқарма маманы Талғат Еспұлов.
Көмір жеткізумен және сатумен айналысатын «Элит KZ» ЖШС-нің директоры Дастан Дәулетбаевтың айтуынша, қазір кәсіпорын қорындағы көмір жеткілікті. Қарағандыдағы Шұбаркөл көмірінің тоннасы – 17 мың теңге, Майкөбе көмірі – 12 мың теңге. Өңір тұрғындары Семейдің Қаражыра көмір кенішінің де көмірін тұтынады. Шектеу жоқ. Тұрғындарға сапалы көмір таңдауға мүмкіндік бар.
Өңірдегі көмір сату қорларында қазір 18 мың тонна көмір бар, оның 14,2 мың тоннасы – қоңыр көмір, 3,8 мың тоннасы – тас көмір. Ауылдардың алыс-жақындығына қарай, көмірдің түрі сапасына сай бір тоннасы 6800-17 мың теңге аралығында тұрады. Облыс әкімдігінің қалалар мен аудандардағы дайындау-үлестіру пункттерінің көмір қорлары туралы 19 қазандағы ақпаратына сәйкес, көмір бағасы тұрақты.
Көмір саудалайтын серіктестіктердің тиісті сертификаттары бар, салық, эмиссия сынды міндетті төлемдерді жасайды. Аталған сауда орындары көмірді әкімдік ұсынған баға бойынша сатады.
Облыс әкімі Болат Бақауов әкімдікте өткен аппараттық жиында көмір бағасын тұрақты ұстауды тапсырды. Коммуналдық-тұрмыстық сала мен ауыл, қала тұрғындарын көмірмен қамтамасыз ету үшін әкімдік арнайы Жол картасын бекітті. Бұл мәселеге жауаптылар мен негізгі шаралар белгіленді.
Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының мәліметінше, өңірдегі әлеуметтік сала нысандарының қазандықтарына алдағы қысқа 141 мың тонна көмір сатып алу үшін 1,4 млрд теңге қарастырылған. Электр стансалары да жөндеуден өткізілуде. Өңірде көмір тапшылығы жоқ.
Ал өңірдегі «Богатырь Көмір», ЖШС «Майкөбен-Вест», «Шығыс» көмір кеніштері бұл күндері энергетикалық және коммуналдық-тұрмыстық көмір көлемін арттыру үшін қарқынды жұмыс істеуде. Былтыр серіктестік 40 миллион 900 мың тонна көмір өндірсе, оның 30 миллион 700 тоннасын қазақстандықтар тұтынып, 10 миллион 200 мың тоннасы Ресейге жөнелтілген.
Ал «Еуроазиаттық энергетикалық корпорация» АҚ-қа қарасты «Шығыс» кенішіне елімізде өндірілетін энергетикалық көмірдің 20 пайызы тиесілі. Кәсіпорын биыл да 18 миллион тонна көмір өндірмек. Көмір қазу жұмыстары өнімділігі жоғары заманауи машиналар арқылы жүргізіледі.
Баянауылдың түбіндегі Майкөбе кенішінің көмірі қоңыр түсті, лигнит деп аталады. Екібастұздың көмірінен айырмасы бар. Қоңыр көмір тез жанады, күлі аз. Бірақ тас көмірге қарағанда қызуы төмен. Негізінен тұрғын үйлерде пешке жағылатын көмір, – дейді мамандар. Күн сайын 150-200 жүк көлігіне көмір тиеледі. Алдағы жылдары кеніштен өндірілетін көмірдің өндіріс көлемін 4,3 миллион тоннаға жеткізу жоспарланып отыр.
Бұл өңірдегі көмір кеніштері кез келген сұранысты өтеуге әзір деген сөз.
Фарида БЫҚАЙ,
«Егемен Қазақстан»
