Вячеслав ФРАНК: «Жаңашыл тұлғаларды іздейміз»

Вячеслав Франктың аты-жөні қоғамға бұрыннан таныс. Ақын, журналист, редактор, сценарийші. Басқасын айтпағанда, оның құрастыруымен елімізде ең алғаш рет грамматика, таблица, схемасымен қоса білім алушыларға бар артықшылығымен жол тартқан «Қазақ тілі» әмбебап оқулығының өзі неге тұрады?! Сол Вячеслав таяуда редакцияға келді. Бұл жолғы табысы – қазақша-орысша әдеби-сазды «Зерек ботақан» альманахы.

Вячеслав Франктың аты-жөні қоғамға бұрыннан таныс. Ақын, журналист, редактор, сценарийші. Басқасын айтпағанда, оның құрастыруымен елімізде ең алғаш рет грамматика, таблица, схемасымен қоса білім алушыларға бар артықшылығымен жол тартқан «Қазақ тілі» әмбебап оқулығының өзі неге тұрады?! Сол Вячеслав таяуда редакцияға келді. Бұл жолғы табысы – қазақша-орысша әдеби-сазды «Зерек ботақан» альманахы.

– Вячеслав Юрьевич,  сіздің өлеңдеріңізді, жур­на­листика­дағы қолтаңбаңызды өз орта­ңыз жақсы біледі. Одан бөлек «Қазақ тілі» оқулы­ғыңыз кезін­де түрлі ортада біраз қозғалыс туғызғанынан ха­барымыз бар. Қазақтың тіліне деген құрме­тіңіз қай арнадан бастау алды?
Мен өзім алматылықпын. Сон­­­­дағы физика-математика мек­тебін бітірген соң, ҚазМУ-дің журналистика факультетіне оқуға түстім. Марат Барман­құлов, Сағымбай Қозыбаев сынды үлкен ұстаздардан тәлім-тәрбие алдым. Жастау кезімде атақты ақын Олжас Сүлейме­новке арнап поэма да жазғаным бар. Қазақтың жаны жайсаң азаматы, этнограф-ғалым Ақселеу Сейдімбекпен әңгімеміз жарасатын. Мені қазақтың тілі ғана емес, тарихы да қызық­тырады. Өзім осында туып-өсіп,  нәпа­қам­ды айырып, қызметке аралас­қаннан кейін менің отаным – Қазақстан деп айтамын. Қазақ­тың қонақжайлығы, пейілінің тазалығы, өзге ұлттардың еш­қай­сысын өзектен теппей, бір ата­ның балаларындай бір шаңы­раққа сыйғыза білгені ерекше құрмет сезімін туғызады.  «Қазақ тілі» оқулығын құрастыруыма қазақ ұлтына бір табан болса да жақындығым әсер етті деп ойлаймын. Алла қаласа, осы кітапты 2014 жылы қайтадан жариялаймын. Одан кейінгі бір жобам «Орысша-қазақша-ағыл­шын­ша пәндік, тақырыптық сөз­дік» деп аталады. Бұл да бола­шақтың еншісіндегі кітап. Кезінде ақын Оразақын Асқардың автор­лығымен «Әріптер әлеміне саяхат» деген кітапты басып шығарға­нымды мақтан тұтамын. Бұл да менің қазақ тілінің көсегесі көге­­руіне қарлы­ғаш­тың қанатымен су тамыз­ғанын­дай көмегім шығар деп есептеймін.
– «Зерек ботақан» альманахы өмірге қалай келді?
– Соңғы кездері әріптесім, сазгер Айгүл Досмағамбетова екеуміз балаларға арналған әндер қамтыл­ған  дискілер шығаруды үрдіске ай­нал­дырдық. Біз құрастырған дис­кілердегі әндер  балабақша ертеңгі­ліктерінде, мектептердегі түрлі кон­­­церттерде шырқалып жүр. Теа­тр­­ландырылған ертегілер жа­зыл­ған дискілер де шығардық. Бұл да өз жемісін беріп келеді. Мәселен, былтыр «Тыңдаймыз, сурет саламыз, ойлауды дамытамыз» сериясы аясында қазақ ертегілерінің же­лісімен «Ботақан» дискісін шыға­рып, оны бүлдіршіндердің қолына тигіздік. Бұны айтып отырған себебім, дискілерді шығару барысында еліміздің барлық облыста­рындағы балабақшаларға, мектептерге өз аяғыммен барып, өнімде­рімізді жарнамалап әрі тәрбиеші­лермен, мұғалімдермен пікірлесіп, көптеген жайтқа қанықтым. Балаларды жылдармен бірге жинаған тәжірибесіне сүйеніп оқытатын білікті мамандарды кездестірдім. Олардың шығармашылықтарымен таныстым. Оның ішінде бастауыш мектептің музыка пәнінің мұғалім­дері, тәрбиешілер, балабақша­лар­дың музыкалық жетекшілері бар. Ақыр аяғында бұл мамандардың шығармашылықтарын топтастырып, неге бір альманах дайын­да­масқа деген ойға бекідім. Нәти­жесінде міне, қазақ және орыс тіліндегі шығарылым «Зерек бота­қан» алдыңызда тұр. Мұнда бала­ларға арналған тақпақтар, ертегі­лер, әндер мен билер, әуенді қойы­л­ымдар, жалпы балаға не керек, соның бәрі бар. Біз бұны балабақ­шалар мен мектептің 1-ші, 2-ші сыныбына арнап шығарып отырмыз. Қолымызда 2012 жылдың күздік, 2013 жылдың қыстық шы­ға­рылымдары бар. Бұйыртса, әрі қарай да жұмысымызды жалғас­тыра бермекпіз.
– Мемлекеттік тілді насихаттап, балаларға тіл үйретуде таптырмас құрал – «Зерек ботақан­ды» шығаруға мемлекет көмек­тесті ме?
– Әрбір жұмысымыз үшін мемлекеттен қаржы сұрап отырғаны­мыз жоқ. Оның үстіне өзім бас редактор қызметін атқаратын  «Өлең» әуенді-баспа орталығы» жеке­меншік мекеме болып табылады. Біз өз өнімдерімізді жазылым арқылы өткіземіз. Мұнда тек қана журнал емес, дискілер де шыға­рылады. Біз алғашында «Зерек ботақанды» департаменттерге жі­бер­генбіз. Солар таратып берді. Бірінші альманахта еліміздің үш қаласынан, екіншісінде алты қала­сынан авторлар тарттық. Ал келер жылдың көктемгі шығарылымына 9 қаладан авторлар қатыстыруды жоспарлап отырмыз. Қазіргі күні біздің альманахқа республика бойынша 9 қаладан 200-дің үстінде балабақшалар мен мектептер жазылды. Бұл жаман жетістік емес.
– Өзіңіз редакторлық жа­са­ған бұл жобаның ерекше­лігі неде?
– Тамыр-таныстарым осын­дай жобаның республика бойынша біреу ғана екенін айтады. Яғни, біз дискісімен қо­сып дайындаған «Зерек бота­қан» альманахы балабақша бүлдіршіндері мен мектептің бастауыш сынып оқушылары үшін таптырмайтын көрнекі құрал. Бұл жоба әріптесім Ай­гүл екеуміздің идеямыз арқы­лы іске асып, жарыққа шық­ты. Альманахтың музыкалық редакторы сол кісі. Біз бұл жобаны дайындау барысында шығармашылық адамдарын көбірек тартуды мақсат етіп қойдық. Балалардың тілін бі­летін, оларға не ұнайтынын білетін адамдар ғана балалар үшін ән жазып, тақпақ шыға­рып, ертегі құрай алады. Ақын Олжастың тілімен айт­қанда Алла сыйлаған қабілеті бар адамдардың жаңашылды­ғының арқасында қоғам ілгері дамиды. Қоғамды дамыту үшін алдымен балалардың ойлау жүйесін дамыту, олардың шығармашылық қырын ашу, қиялын байыту қажет. Біз сер­пілісті үнемі тоқтап, тоқырап, қартайып қалған адамдардан емес, енді ғана жетіліп, жел­кілдеп өсіп келе  жатқан жас ұрпақтан күтеміз ғой. Тоқтап, тоқыраған адамдардың қызық қуып, қымыз ішкеніне мәз болған кейпін жаңа ұрпақ айнытпай көшіріп алмаса екен дейсің. Әрине мұның бәрі адамның дүниетанымына, тәр­­биесіне байланысты дү­ниелер. Қазақ «жаста берген тәрбие, жас шыбықты игендей» деп сол үшін айтады. Ертеңгі кемел адамды жастайынан қалыптастыру керекті­гіне мән береді. Оның ар жағында білім, шығар­машы­лық қабілет бәрі бір-біріне байланысты болғандықтан, біз жаңашылдығы бар, шығар­машылық қабілеті мол ұстаз­дарды жанымызға жиғымыз келеді. Солардың еңбектерін арқау етіп, бір жағынан өзім­нің де көп жылғы редактор­лығымды пайдаланып, ары қарай да еңбек ете берсек деген мақсат біздікі.
Әңгімелескен
Айгүл СЕЙІЛОВА,
«Егемен Қазақстан».

АСТАНА.