Руханият • 24 Сәуір, 2019

Birlikke bastar is qaıyrly

1244 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Bar ómirin adam quqyǵy úshin kúreske arnaǵan Nelson Mandela: «Eger siz bir adammen ol túsinetin tilde sóılesseńiz, onyń oıymen bólisesiz. Al eger siz onyń tilinde sóılesseńiz, onda júregine jol tabasyz» depti. Bul ómirlik tájirıbeden alynǵan aqıqat. Biraq bul jalǵyz tilge ǵana qatysty oı emes. Onyń máni áldeqaıda tereńde jatqany ómir qaıshylyǵyn kórsetedi. Jáne mundaı jaǵdaıda ár adam jalpyǵa tán tilmen emes, naqty nátıje shyǵar izgilikti ispen júrekke jol salsa eken deıdi.

Birlikke bastar  is qaıyrly

Árıne ár adam qoǵam, dúnıe nemese ózge bireý týraly ne oılamaıdy. Túrtki bolsa sol oıyndaǵysyn jasyrmaıdy. Odan biraq, qoǵamǵa qaıyr joq. Birde bir dáý jıp kóligi úıdiń kireberisinen qol arbamen túsetin joldy bógep, tura qaldy. Al sol kireberisten shyǵyp, qol arbaǵa salǵan sábıimen bir áıel túsip kele jatqan. Biraq oǵan aýlaǵa shyǵýyna jolyn kómkergen dáý kólik kedergi keltirdi. Kólikten orta boıly jýan áıel tústi. Sosyn qol arba súıregen jas áıel oǵan daýsyn kótere: – Kólikti nege bul jerge qoıasyń, bizdiń júrer joldy bógediń ǵoı. Nemene, basqa jerde oryn joq pa? Sál ári qoısań qaıter edi, – dedi. Oǵan tańǵalǵandaı burala qaraǵan jýan áıel: – Esh kedergi emes, al kedergi bolsa qol arbany kóterip, sen de ári óte sal. Túgiń ketpeıdi, – dep ol da ile qatqyl jaýap qaıtardy.

– Ne dep tursyń? Bul jol qol arba úshin ádeıi jasalyndy ǵoı. Sábıimdi ári-beri alyp ótýim úshin osy jolmen júrýim qajet. Al qol arbany kóterer bolsam, baspaldaqpen-aq túspeımin be? – dep jas áıel ashýlana sóıledi. 

Onyń bul sózine myrs etken egde áıel: – Seniń jolyńa eshkim de kedergi bolyp turǵan joq. Tek sen meniń osyndaı kólik mingenimdi qyzǵanyshtan kóre almaı tursyń. Sol úshin túkke turǵysyz iske baılanyp tursyń. Biraq men bul kóligimdi adal eńbegime satyp alǵam. Saǵan da sóıtip jumys istep, satyp alýǵa bolady, – dedi. Sol kezde jas áıel qaltasyndaǵy uıaly telefonyn sýyryp alyp, jıptiń nómirin sýretke túsirdi de: – Sen ákimshilik quqyq buzýshylyq jasadyń, men muny tıisti jerge jiberemin, – dedi. Ony estigen kólik júrgizýshisi mysqyldaı kúlip: – Qaıda jiberseń, sonda jiber. Maǵan odan eshteńe bolmaıdy. Men kimmin, sen kimsiń, áýeli soǵan qarasańshy. Ózińe problema jasap qaıtesiń, – dep munyń ózin músirkegendeı keıipte kete bardy.

Jas áıel kólik ıesine sózin ótkize almaǵanyna namystan jarylardaı boldy. Ortaq tártip aldymen osy jerde turatyn ózderi úshin qajet ekeni munyń sanasynda saırap tursa da, ony jetkize almady. Barlyǵynyń teń quqyly ómir súre alýy osyndaı keleńsizdikterdi boldyrmaýdan bastalatynyna yqpal eterlikteı talap etýge óktem oıy boı bermedi. Mundaı jaıt adamdar arasynda kúnde kezdesetin shyǵar. Baı men kedeıdiń arasy qanshalyqty alshaq bolsa da, bizdiń zańymyz boıynsha qoǵamdyq oryndaǵy tártip bárine birdeı. Aramyzda baı men kedeı de, aram men ádil adam da, buzaqy da, bári qatar júredi. Sondyqtan qoǵamdyq orynda zań, tártip te teń saqtalýy kerek-aq. Alaıda qaǵazda jazylǵan túsinikti zań kóptiń júregine jete bermeıdi. Óıtkeni onyń oryndalýyna adamdardyń izgilikti isi áldeqaıda áser ete alatynyna eshkim kóndigisi kelmeıdi.

Birde aıaǵyn syltı basatyn qartań adam jumys ornyna ulynyń kóligimen bara jatqan. Kenet olardyń aldyndaǵy qara tústi «mercedes» kóligi jol jıegine toqtady da, jolaýshy jaǵynan bireý sol jerge aýzy býylǵan selofan dorbany tastaı saldy. Onyń qoqys ekeni daýsyz bolatyn. «Mercedes» lezde qaıtadan júrip ketti. Qartań adam ulyna sál kidir dedi de, ózi túsip biri úlkendeý, biri shaǵyn eki dorbaǵa býylǵan qoqysty alyp, kóliginiń júk salǵyshyna saldy. Sosyn qara tústi kólik ketken baǵytpen kóshe boılaı kele jatqanda álgi «mercedestiń» toqtap turǵany da kózderine ottaı basyldy. Balasyna ony nusqap, janyna aıalda dedi. «Mercedestiń» ıesi kólik janynda shylym shegip tur eken, jolaýshysy jaǵalaı ornalasqan keńselerdiń birine kirip ketse kerek. Bular týra qasyna kep tura qaldy. Sosyn qartań er adam onyń kózinshe júk salǵyshtaǵy pakette býýly jatqan qoqysty aldy da: – Keshirersiz, mynaý sizden túsip qalǵan kerek nárse emes pe edi? Qoqys bolsa kóshemiz de úıimiz ǵoı, tórimizde shashylyp jatpasyn dep jınap alǵanym. Buny endi qoqys jáshigine tastaıyn, orny sol jer emes pe? – dep betine tikteı qarady da, jaýap kútpesten polıetılen qos dorbany eki qoldaı ustap, ári ketti. Dál sol mańaıda qar astynan shyqqan qoqystardy sypyryp, kóshe tazalaýshylar da jantalasyp jatyr edi. Al aq jaǵaly álgi er adam ózi qoqys salǵan dáý qyzyl paketti birden tanyǵan bolatyn. Biraq aýzyna sóz túspedi. Shylymyn ári shegerin de, shekpesin de bilmeı sostıyp turǵan boıy qala berdi. Alaıda onyń ana aqsańdaı basyp, óziniń tastaǵan qoqysyn alyp bara jatqan qartań adamǵa ańtaryla qaraǵan kúıinen, sanasyn san soqtyrar nebir oılardyń sharlap alǵany anyq edi. Endeshe Abaı atamyz: «Aqylmen oılap bilgen sóz, Boıǵa juqpas, syrǵanar. Yntaly júrek sezgen sóz, Bar tamyrda qýalar», degen sekildi júrekke jetpeı, birlik bolmaıdy.