– Қазір қаланың ауа бас­сейні ахуалының көрсеткіші тұр­ғындардың тіршілік әрекеті үшін экологиялық тұрғыдан қо­лайлы саналады. Респуб­ли­калық бекітілген нормативтік құжат­тар бойынша АЛИ мәні 5 бірлік­тен аз. Бұл атмосфера ауасының ластануының төменгі деңгейіне, яғни І топқа жатады, – дейді табиғат пайдалануды реттеу саласындағы мемлекеттік қызметтер бөлімінің басшысы Әбдіманап Жұмаділдаев. 

Сонымен қатар «Қазгид­ромет» РМК қаладағы атмос­фералық ауа мен жерүсті сула­рының сапасына мониторинг жүр­гізеді екен. Нұр-Сұлтан ауасы­ның ластануына негізінен ста­ционарлық және жылжыма­лы ластаушылар әсер етеді.  Ауа­ның ластануының 95 пайызы осы екеуінің «үлесінде». Ста­цио­нар­лық деп отырғанымыз үйлер мен өндірістердің мұржалары.

Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігі тарапынан қоршаған ортаны қорғау бо­йынша қандай шаралар атқарылуда? Алда қандай шаралар жоспарланған? Бұл туралы Ә.Жұмаділдаев:

– Жылжымалы және стационарлық ластаушылардың әсерін төмендету үшін тиісті жұмыстар атқарылды және алдағы уақытта да атқарыла бере­ді. Мәселен, әкімдік қаладағы эко­ло­гиялық жағдайды жақсартуға ба­ғыт­талған 8 блоктан және 132 іс-шарадан тұратын «2018-2020 жыл­­дарға арналған Нұр-Сұлтан қала­сының қоршаған ортасын са­уық­­­тыру кешенді іс-шаралар жос­пары»  бекітілген. Осы кешенді жос­­пардың аясында коммуналдық ұйымдардың автокөліктері газ моторлы отынға ауыс­тырылады. Қазір қала көшелерінде жүрген 1500 автобустың 738-і «евро-5» стандартына жатады. Қалған 762 автобусты  газға ауыстыру қолға алынып жатыр. 560 таксиді газ-моторлы отынға ауыстыру туралы меморандум бар. Қазір қалада 158 экотакси газ-моторлы отынмен жүреді, – деді.

Жолдар жүйесін дамытудың да экологияға әсері бар екен. Автокөлік қозғалысының қарқынын азайту ар­қылы атмосфераға таралатын улы газ­ды азайтуға болады. Қалада 34 шақырымдық велосипедшілер жолы салынып жатқанын да айта кетейік.  Жобаның екінші кезеңінде 127 шақырым веложол салынбақ. Өткен қыста Yutong  фирмасының электравтобустары қанатқақты режімде елордалық жолаушыларды таси бастады. Қазіргі таңда климаттық жағдайды және техникалық параметрлерді ескере отырып, электравтобустарды қолдану тиімділігі зерттелуде.

–  «ӨКМ Операторы» ЖШС электромобильдер үшін елордада 50 электр зарядтау стансасын орнатты. Алдағы уақытта сұранысқа орай та­ғы да салынуы мүмкін. Жолдардың бойына жасыл желектер отырғызу экологиялық және архитектуралық тұрғыда міндетті болып саналады. 2015 жылы қала бойынша 19 202 ағаш, 2016 жылы – 29 838 ағаш, 2017 жылы – 30 737, былтыр 37 176 ағаш отырғызылды. Атмосферадағы  улы газдың үлесін азайту үшін осы тектес жұмыстар атқарылып жатыр, – дейді Ә.Жұмаділдаев.

Қалалық экология басқармасының хабарлауынша,  елордада  қалдық­тарды бөлек жинау, органикалық түр­лерін қайта өңдеу және жоюды ұйымдастыру бойынша қанатқақты жобаны жүзеге асыру жөніндегі жол картасы бар екен. 

– «Құрғақ» фракцияны бөлек жинау үшін 6 276 сары еуроконтейнер мен қалдық шығаратын 25 Ивеко көлігі сатып алынды. Халықаралық сарапшылармен кеңесе отырып, «Компост Системс» аустриялық технологиясы бойынша техникалық топырақ алатын жабық компостау әдісін қолға алдық. Шамамен 30 күн ішінде органикалық қалдықтарды жедел компостау, яғни тыңайтқыш ретінде топыраққа сіңіру қарастырылған. Бұл қалдықтарды 40 пайызға дейін азайтуға мүмкіндік береді, – деп хабарлады тиісті басқарма өкілі. 

Оның айтуынша, Назарбаев Уни­­­­­верситеті мамандарымен бірге қа­ла аумағындағы қалдықтардың құ­рамы зерттеліп,  25-30 пайызын өң­­­деуге болатыны, 46 пайызы ор­га­никалық фракцияға жататыны анық­талыпты.  

Кейінгі жылдары қыс мезгілінде ауаны торлап, қолқаны қапқан кө­мір­дің түтінінен құтылудың жолдары қарастырылуда. Мәселен, қаладағы жеке меншік тұрғын үй алаптарын та­биғи газға көшірудің және газ тара­ту бекеттерін салудың жоспары жасал­ған. Былтыр қаланы газдандыру жұмы­сы­на 24 миллион теңгеден астам қа­ражат қарастырылыпты. Сөйтіп Тұран даңғылының бойында газданды­ру бекеті салынып, оған Назарбаев Уни­верситеті мен Ғарыш орталығы, Қор­ға­ныс министрлігінің академиясы қосылған.

«Сарыарқа» магистральды газ құбыры келгеннен кейін көмірді көгілдір отынмен алмастыру қарқын­ды түрде жүретіні, көгілдір отын бас қаланың эколо­гиялық ахуалын айтарлықтай жақсар­татыны сөзсіз. Айталық, ауаға таралатын улы заттардың көлемі 70-80 пайыз­ға дейін төмендеуге тиіс. 

Жалпы, қаланың қоршаған орта­сы­ның жақсаруы бірінші кезекте хал­қы­ның экологиялық мәдениетімен байла­нысты екені анық. Бұл үшін адамдар өз төңірегін таза ұстап, Экологиялық ко­декс талаптарын бұлжытпай орындап, экологиялық таза көлік түрлерін таң­дап, велосипедпен немесе жаяу көбірек жүруі керек.