Қаланың бас құжаты

Бейсенбі, 30 мамыр 2013 2:05

Ел аумағының даму перспективаларын өңірлік үдерістерге сәйкестендіруге мүмкіндіктер берері анық

Қызылжар өңірінде Өңірлік даму министрлігі, «Қазақ құрылыс және сәулет ғылыми-зерттеу және жобалау институты» АҚ Астанадағы филиалы, жергілікті құрылымдық бөлімшелер, үкіметтік емес ұйымдар өкілдерінің, мәслихат депутаттарының қатысуымен Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы талқыланды.

Бейсенбі, 30 мамыр 2013 2:05

Ел аумағының даму перспективаларын өңірлік үдерістерге сәйкестендіруге мүмкіндіктер берері анық

Қызылжар өңірінде Өңірлік даму министрлігі, «Қазақ құрылыс және сәулет ғылыми-зерттеу және жобалау институты» АҚ Астанадағы филиалы, жергілікті құрылымдық бөлімшелер, үкіметтік емес ұйымдар өкілдерінің, мәслихат депутаттарының қатысуымен Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы талқыланды.

Келелі жиынды аймақ бас­шысының орынбасары Владимир Балахонцев ашып, талқылаудың Солтүстік Қазақ­стан облысынан мәре алуының мәнін атап өтті. Ұзақ жылдарға арналған сызба жобасымен арнайы мамандар айналысып, өңір ерекшеліктері жете ескерілген. Бірінші ке­зекте астықты өлкенің мине­ралды-шикізаттық ба­за ре­тіндегі даму әлеуетінің жіті қарас­тырылғаны құптарлық. Жерасты қазба байлықтарынан қорғасынның 65, цирконийдің 36, уранның 19 пайызы осында шоғырланған. Агроөнеркәсіп кешені шеңберінде ірі фермерлік шаруашылықтар ұйымдастыру, астық экс­пор­тының көлемін ұл­ғай­ту жолдары қарастырылған. Оңтүстік Қазақстан облысындағы Асар ауылындағыдай агро­қалашықтар бой көтеретін болады. Тамақ өнеркәсібін және ауыр өнеркәсіпті жолға қою шаралары алға тартылды.
Қазақ құрылыс және сәулет ғылыми-зерттеу жә­не жобалау институты Ас­тана филиалының директоры Тұрлыбек Мұсабаев, Өңірлік даму министрлігі сәулет, қала құрылысы және құрылыс департаментінің бастығы Салауат Дембай еліміздің аумағын ұтымды ұйымдастырудың кешенді жобасы жайлы жан-жақты әңгімеледі. 2010 жылы бекітіл­ген бас жоба халықтың өмір сапасын жақсарту, әлемдік экономикалық үдерістерді кіріктіру, жаһандану жағдай­ларында Қазақстан аумағын тұрақты кеңістікке айналдыру мақсаттарын көздейді. Мемлекеттік қала құрылысы саясатының барлық аспек­тілерін қосатын кешенді қала құрылысының құжаты ұзақ мерзімді даму болжамын ұйымдастыруға, аумақтық бәсекелі артықшылықтарды, ішкі ресурстарды тиімді пайдалана отырып өркен­детуге, қоршаған ортаны, сәулеттік, тарихи-мәдени мұ­раларды сақтауға, халықты қоныстандыру және елді мекендер арасындағы ілкімділік жүйесін жетілдіруге зор мүм­­кіндіктер береді. Кеңес кезінде қалыптасқан қала құрылысы жүйесінің түбе­гейлі қоғамдық-саяси, эко­номикалық құрылымдық өзгерістерге ұшырағаны бай­қалады. Ол уақытта қала құ­ры­лы­сы интеграциялық мәніне орай халықты қоныстандыру, қонысаралық инфрақұрылым жүйесін құру мен дамыту міндеттерін бір­шама атқарғанымен, бірқатар мәселелер ескерілмей қал­ды. Атап айтар болсақ, эко­логиялық тепе-теңдіккке үлкен нұқсан келтірілді. Адамдарды қоныстандыру, елді мекендерді салу табиғи-климаттық жағ­дайы қолайсыз, ауыз су жоқ өңір­лерде жүр­гізілді. Соның салдарынан жетекші салаға толық тәуелді монофункционалды аумақтар қалыптасты. Егемендік алғаннан кейін Президент жаңа мақсаттар мен басымдықтарды белгілеп, ұзақ мерзімді даму стратегияларын жариялады. Астананы жаңа қонысқа көшіру жүзеге асырылды. Әкімшілік-аумақтық бірліктер ірілендірілді. Рес­публикалық маңызы бар автожолдар қалпына кел­тірілді. Ұлттық ауқымдағы инфрақұрылымдық және индустриялық-инновациялық жобалар енгізілді. Алайда, республиканың аумағын игеруде және оның ресурс­тарын пайдалануда айтарлықтай теңсіздіктер әлі де байқалады. Еліміздің бірқатар өңірлері экологиялық жо­ғары лас­та­нуымен, санитарлық-эпи­­­­демиологиялық жай-күйінің тө­мен­дігімен, су ресурстарының сар­қы­­луымен, экологиялық инфра­құрылымның жеткіліксіз дамуымен, сейсмологиялық қа­уіптілігімен ерек­шеленеді. Осыған орай елдің тұрақты дамуына бағытталған қала құрылысын жаңғырту, құ­рылыс саясатын қалып­тастыру жолдары қарастырылып, Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы, оны іске асырудың тұжырымдамалық әдіс-тә­сілдері әзірленді. Ғылыми негізделген сызбаның ұтым­ды тұстары көп. Аумақ ке­ңістігінде өндірістік күштерді орналастыру бас схемада қабылданған шешімдерге сәйкес жүзеге асатыны қадап айтылған. Халықтың өмір сүру ортасы мен тіршілік қызметі стратегиялық кеңістіктің жос­парлау үдерістеріне ыңғай­ластырылған.
Басқосуда ел аумағын дамытудың алдағы міндеттері атап көрсетілді. Әсіресе, халық­тың толқымалы миграция аймағынан тыс кө­беюдің тиімді нүктелерін қалыптастыру арқылы үлкен қалалардағы өсу үдерісін реттеу, өңірлік сәйкессіздіктерді, экологиялық проблемаларды шешу, аграрлық өндірісті ұйымдастырудың жаңа технологияларын енгізу, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, шекаралас жерлерде қоныстандыру жүйесін жолға қою жайы кеңінен сөз болды. Басқа облыстардың бас схемасын талқылау барысында Қызылжар өңірінің тәжірибесі ескерілетіні де айтылды.

Өмір ЕСҚАЛИ,
«Егемен Қазақстан».