Иә, өте дұрыс. Егемендік алғанымызға 28 жыл болды, содан бері Қазақстанда өмір сүретін барлық ұлттарға мемлекеттік тілді меңгеруге толықтай жағдай жасалып келеді. Бұл – бір, екіншіден, демографиялық тұрғыдан қазақ ұлты ең жоғарғы пайызды көрсетіп отыр (мәліметтерге сүйенсек, қазіргі таңда қазақ халқының үлесі 40 пайыздан 75 пайызға жетті), үшіншіден, қазақ тілінде сөйлеушілер саны артты (2009 жылғы халық санағында 1 350 мың славян халқының өкілі «Мен мемлекеттік тілді білемін» - деп мәлімдеді, ал 10 пайыздан астам түркітектес ағайын түгелге жуық қазақ тілін біледі). Көрші өзбек, қырғыз, т.б. түркітектес мемлекеттер тәуелсіздік алған кезеңде-ақ халқының пайызы көп болғандықтан өз тілдерінің мәртебесін жоғалтпай, бірден еркін қолданысқа ендірді, ал біздің үлес пайызымыз да өз деңгейіне толықтай жетті. Сондықтан да қазақ тілінің ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі нақты келді деп есептеймін.
Алты алашқа аты жайылып, ескі мен жаңа заманның алтын көпірі болған атақты Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының «Түрік тілінің ішіндегі гауһары – қазақ тілі» деген қасиетті сөзі бар. Осындай гауһар тілімізді өз дәрежесінде пайдалана алмауымызға кезіндегі кеңес өкіметінің солақай саясаты әсер етсе, ал дәл қазір қоғамның барлық саласында қазақ тілінің мәртебесі жоғары болуы қажет. Жалпы кез келген елде тілдік ахуал өзгерген жағдайда тіл саясаты да жаңа талаптармен толығып отырады және барлық елдерде мемлекеттік тілді білу заң арқылы міндеттелген. Ал біздегі Тіл туралы заңда «Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттiк тiлдi меңгеру – Қазақстан Республикасының әрбiр азаматының парызы» («Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы заң», 4-бап) деп қана көрсетілген. Яғни, мемлекеттік тілді меңгеру тек «парыз» ғана. Менің ойымша, Президент Жолдауындағы қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлін күшейту үшін «Тіл туралы» заңға өзгерістер енгізіп, мемлекеттік тілге қатысты жауапкершілік белгіленуі керек. Әлемде жеті түркі мемлекеті бар десек, соның алтауы өз тілінде ел басқарып, бір-бірімен қарым-қатынасты тек өз тілінде жасауда.
Кез келген қазақ, қазақстандық бір-бірімен тек мемлекеттік тілде сөйлесетін уақыты келді. Тәуелсіздік қазаққа не берді десек, санымыз өсті, санамыз өркендеді, рухымыз жанданды. Рухымызбен бірге тіліміздің тұғыры да биіктеуі шарт.
Оразкүл АСАНҒАЗЫ,
қоғам қайраткері
