Спикердің айтуынша, ең алдымен шекаралас Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан және Қытай нарықтарында сауда жасау қажет. Бұл елдермен трансшекаралық ынтымақтастық үшін барлық құқықтық жағдайлар жасалған.
«2022 жылға қарай Қазақстанның шикізаттық емес экспортының көлемі 1,5 есеге артады. Өткен жылдың қорытындысы бойынша Ресеймен сауда айналымының үлесі Қазақстандағы жалпы сауданың 19,5 пайызын, яғни 18,5 млрд АҚШ долларын, Қытаймен – 12,3 пайызын, яғни 11,7 млрд долларды құраса, Өзбекстанмен 40 пайызға өсіп, 2,9 млрд долларға, Қырғызстанмен 1 пайызға өсіп, 900,5 млн долларға, Түрікменстанмен 0,1 пайызға өсіп, 98,1 млн долларға жетті», деді вице-министр.
Қазақстан Ресей Федерациясының бірқатар өңірі үшін басты сауда әріптесі болып табылады. Біздің елдің 7 облысы мен Ресейдің шекаралас 11 өңірі арасындағы сауда айналымы өткен жылғы сыртқы сауда айналымның 10 пайызын құрады. Екі елдің шекаралас өңірлеріндегі сауда көлемі 2018 жылы 1,5 пайызға өсті.
Атап өтерлік бір қуанышты жағдай, Ресейге шығаратын өңделген өнімдеріміз экспортының 18 пайызға өскені болды. Шикізаттық емес экспорттың арту қарқынын көрсететін бұл дерек Қазақстан тауарларының көрші елдерде бәсекеге қабілетті екендігін білдіреді.
Бүгінде Сауда және интеграция министрлігі шикізаттық емес экспортты жандандыру мақсатында жеткізілетін тауарлар мен қызметтердің түрлерін кеңейту бойынша жұмыстар жүргізуде. Нәтижесінде, Қазақстанның экспортқа шығару үшін әлеуеті бар тауарлар түрлерін айқындады. Сауда және интеграция вице-министрі Қазақстан көрші мемлекеттерге қандай тауарларды саудалай алатынын тізіп берді. «Мәселен, біз Ресейге бағытталған экспортты 87 тауарлық позицияға дейін арттыра аламыз. Қазақстандық нарықтан Ресейге металл, химия өнеркәсібінің тауарлары, азық-түлік, уран мен басқа да тауарлар тартымды. Біз оларға 245,6 млн доллардың тауарын тасымалдай аламыз. Сол секілді, Қытайға құны 1,6 млрд долларлық 60 тауар түрін жіберерлік әлеует бар. Атап айтқанда, ол жаққа темір мен болаттың илемделген түрін, жартылай фабрикаттар мен уран, күкірт, бидай, май өнімдерін, кондитерлік өнімдерді шығара аламыз. Одан бөлек, Қытайға біздің елден бұрын апарылмаған оксид, цемент, металдың бөлек түрлері секілді тең тауардың 30 түрін саудалауға мүмкіндік бар», деді вице-министр. Оның айтуынша, қазақстандық кәсіпкерлер Түрікменстанға құны 123 млн долларға тең тауардың 40 түрін, Өзбекстанға 210 млн долларлық 70 тауар түрін шығара алады.
Осы ретте вице-министр Ресей нарығына тауар шығаратын отандық компаниялардың жекелеген проблемаларына да тоқталып өтті.
«Өздеріңіз білетіндей, Ресей үлкен мемлекет болғандықтан, онда сапалы тауар шығаратын компаниялардың саны өте көп. Сондықтан сапалы тауарлармен біріншіден бәсекелестікке түсу керек. Одан бөлек, басқа мемлекеттерден импортталатын тауарлар да бар. Олармен да бәсеке қызу болуы тиіс. Үшіншіден, оларды ұтқаннан кейін ғана кедергілер пайда болуы мүмкін. Мәселен, Ресей нарығына тауар шығаратын қазақстандық «Зенченко» компаниясы ол елдің сауда сөрелерінде тек 2-3 пайыздық мүмкіндік берілетінін айтқан еді. Бұл бойынша біз Ұлттық экономика министрлігімен жұмыс жүргіздік. Мәселе тексеріліп жатыр», деді ол.
Вице-министрдің айтуына қарағанда, қазақстандық билік отандық компаниялар бетпе-бет келген мәселелерді шешуге тырысады. «Көптеген компания бізге проблемаларын айтпайды. Өйткені олар келесі жолы РФ базарларында тауарымыздың жолы жабыла ма деп қорқады. Жалпы, Сауда және интеграция министрлігі қазақстандық тауарлардың шетелде өткізілуіне мүдделі. Біз кәсіпкерлеріміздің мүддесін қорғап, барлық түйінді мәселелерді шешкіміз келеді. Алайда ол проблемалар туралы қорықпай айту керек. Мәселеге кезіктің бе, сабырлы түрде сұрақтарды пысықтап, ортаға салу қажет. Сонда ғана бізде әріптестерімізге қарсы нақты аргументтермен шыға алар едік. Бәлкім, бір жерде техникалық қателік болуы мүмкін, бір жерде тіпті түсініспеушілік туындаған болар. Сол себепті біздің тауарды көрші елдердің нарықтары қолдан кіргізбей отыр деуге болмайды. Әрбір жағдайды жеке-жеке қарастырған абзал», деді вице-министр.
