Руханият • 28 Қазан, 2019

Түменбасы тұғырында тұр

817 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Талай танымал тұлғалар тоқтап өткен Қызылкөпір елді мекенінде жоңғарларға қарсы шешуші шайқастарда асқан ерлігімен ерекшеленген түменбасы Тілеуке батырдың 325 жылдығына орай ескерткіш ашылды.

Түменбасы тұғырында тұр

Сіргелі Тілеуке (Қара­батыр) батыр 1694 жылы Қа­ра­таудың күнгей бет­кейіндегі Қостұрадан бас­тау ала­­тын Бөген өзенінің бо­йын­да дүниеге келген. Ба­тыр туралы дерек көп. Бас­тауы Бұқар жыраудың жырларынан табылады. Одан беріде Қазақстанның халық жазушысы, Мемлекеттік сый­лықтың лауреаты Қабдеш Жұмаділовтің «Дарабоз» тари­хи романында көрініс береді. Аталған автордың «Абы­лай ханның соңғы батыры» атты повесінде де Сір­гелі Тілеуке батыр жайында біршама айтылады.

Міне, осы баһадүрге кін­дігінен тараған ұр­пақ­та­ры Қызылкөпір ел­ді ме­кені жанынан алып ес­керт­кіш тұрғызыпты. Сөз реті келгенде айта кетейік, ес­керткіштің тұғыры – 10 метр. Ал ескерткіштің өзі 5 метр­ді құрайды. Сонадайдан айбарланып көрінетін еңселі ескерткіш кімнің бойына бол­сын жауынгерлік рух сый­лайды.

Ескерткіштің ашылуына орай мемлекет және қо­ғам қайраткері Орынбай Рах­манбердиев кіріспе сөз сөйлеп, салтанатты жиын­ды ашық деп жариялады. Оңтүстік Қазақстан облы­сының құрметті азаматы, Сіргелі Тілеуке батырдың ұр­пағы Анарбек Орман баян­дама жасады. Облыстық мәслихаттың хатшысы Қай­рат Балабиев құттықтау сөз сөйлеп, облыс әкімінің сә­лемін жеткізді.

Дүбірлі жиынға респуб­ли­камыздың түкпір-түк­пірінен қонақтар көп жиналды. Солардың арасында Қазақстанның халық жа­зушысы, Мемлекеттік сый­лықтың лауреаты, қазақ әде­биетінің көрнекті өкілі Қаб­деш Жұмаділов, тарих ғылымдарының докторы, про­фессор Талас Омарбеков, тағы басқалардың рухани са­бақтастық, жастарды отан­сүй­гіштікке тәрбиелеу, тарих тереңінен тағылым тарту, ба­балар аманатына адал болу ту­ра­лы толғамдары жинал­ған­­дарға үлкен ой салғаны анық.

Ескерткіштің ашылу салтанатынан соң тойшыл қауым дала сахнасы алдына жиналды. Мұнда Сіргелі Тілеуке батырдың жауынгерлік жо­рық жолдарынан театр­лан­дырылған көрініс қойы­лып, соңы концертке ұласты. Жал­пы, бұл күні Желтимес жазығы дүбірге бөленіп жат­ты. Қазақтың ұлттық спорт түрлерінен жарыстар ұйым­дастырылды.

Жағалай тігілген ақшаң­қан киіз үйлердегі дастарқан басында батыр баба рухына Құран бағыштап, бата жасаған жұртшылық салтанатты сәттің жан тебі­рен­терлік тұстары мол бол­ғанын айтып тарасты...

 Сабырбек ОЛЖАБАЙ

 Түркістан облысы