Орталық Азия елдерінің арасында тұңғыш ел басқарған ханым Роза Отынбаеваны да саммит спикерлерінің қатарынан кездестірдік. Біздікі осындай халықаралық деңгейдегі іс-шараларды өткізуге төселіп алған алматылықтар туралы бір жылы сөз естіп қалу. Үзіліс кезінде аз ғана уақытқа аялдатып, бірнеше сауал қойып үлгердік.
– Роза ханым, Алматыға қош келдіңіз.
– Алматы – маған жақын қала. Бішкектен бөліп-жарып қарағым келмейді. Біздерді Алатау ғана бөліп тұр ғой. Бұл шаһардың экономикалық та, саяси да әлеуеті мықты. Халықаралық жиындар да жиі өтеді. Кешелі бері БҰҰ-ның жаңа ғимаратында халықаралық маңызы бар мәселелер талқыланып жатыр. Алматының күні ертең де Орталық Азия ғана емес, тұтас Азиядағы саяси-мәдени орталық болып қала беретініне сенемін. Мұнда келген сайын өз үйімізге келгендей көңіл күйді бастан кешемін. Мұны сөзбен түсіндіру қиын. БҰҰ-ның жаңа ғимараты тек қазақтардың ғана емес, Орталық Азия халықтарының ортақ үйіне айналатынына сенемін. Бізден кейінгі толқын бұл шаңыраққа өзіміздің БҰҰ деп қарайтын күн алыс емес. Қазіргі әлемде оқшау өмір сүру мүмкін болмай барады. Бірігіп шешер мәселелер қордаланып қалды. Бізге жиірек кездесіп тұру керек. Қазір жастар біздің көзқараспен өмір сүрмейді. Олар тазалықты және ашықтықты қалайды. Сондықтан да мұндай басқосулар тәжірибе алмасу үшін де өте-мөте керек.
– Кеше осы ғимаратта сарапшылар Орталық Азия, гендерлік саясат мәселелерін талқылады. Бүгінгі мәселе басқа тақырыпты қаузаса да сіз осы мәселеге ерекше тоқталып өттіңіз. Мұның себебі не?
– Орталық Азия халықтарының менталитеті де ортақ. Оны сізге таратып айтудың қажеті жоқ. Алыстағы Жапонияны Азия халықтарының бәрі өзіне жақын тартатынын білемін. Ал сол Жапонияның әйелдері 1890 жылға дейін ерекшелене қоймаған. Мемлекеттік саясат та оған ден қоя қоймады. Арадағы 30 жыл Жапонияны түбегейлі өзгертті. Гендерлік саясат, гендерлік экономика да ерлердің отбасындағы, қоғамдағы құқына нұқсан келтірмей, әйелдердің мәртебесін көтеретінін Жапония тәжірибесінен білдім.
Қырғыз әйелдері жайлы мигрант әйелдер деген түсінік қалыптасқан. Мемлекеттің экономикалық сектордағы қырғыз әйелдерінің үлесі соңғы он шақты жылда азайғаны байқалады. Менің еліме әйелдерді мемлекеттік сектордың барлық саласына тартатын, қызықтыратын бағдарлама керек. Қырғыз әйелдерінің арасында энергетиктер де, биологтар да жетеді.
Мен БҰҰ жанындағы әйелдердің мәселесімен айналысатын ұйымдарға қырғыз әйелдерінің көптеп тартылуын қалаймын! Әйелдердің мүмкіндігін жан-жақты қолдану қырғыз экономикасына тың күш алып келетініне сенемін. Міне, кешелі бері Алматыда өтіп жатқан жиында халықаралық деңгейдегі мәселелерге үн қоса алдым. Мұндай жиындардың қалаларыңызда өтуі сіздерге де өте қажет. Алматының осындай бастамалардың ұйытқысы болып отырғанына біз де қуаныштымыз.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Гүлбаршын АЙТЖАНБАЙҚЫЗЫ,
«Еgemen Qazaqstan»
АЛМАТЫ
