Бүгінде «Импорттың бәрі керемет, бәрі сапалы» дейтін ұғым-түсінік санадан ысырыла бастағандай. Сондықтан өз елімізде өндірілетін, соның ішінде, әсіресе ауыл шаруашылығы саласында еңбек етіп жүрген жерлестеріміздің табиғи, құнары мол өнімдеріне деген ықыласымыз оянып келеді.

Иә, калорияға бай, отандық таза өнімнің қадірін біліп, оның мән-маңызын түсіну, соған қарай бет бұру Қазақстанда жасалған өнімдерге деген сұраныстың артуының басты алғышарты болмақ. Алайда, сұранысқа сай жауап беру, ішкі нарықты қамтамасыз ету үшін қолдағы бар ресурсты тиімді пайдалану қажет-ақ.
Халық мейлінше көбірек тұтынатын азық-түлік өнімдерінің басым бөлігі сырттан жеткізілетіні, отандық өндірушілердің импортқа өз деңгейінде бәсекелесе алмай отырғаны қынжылтпай қоймайды. Өйткені еліміздің ауыл шаруашылығы саласының әлеуеті зор, сырттан тасымалданатын өнімдерді отандық өңдеу зауыттарының да өндіре алатын қауқары бар бола тұра шетелдік өндірушілерге барынша тәуелділіктен арыла алар емеспіз. Елімізде соңғы жылдары мал шаруашылығының сапалық көрсеткіштері жақсара түсті. Мал саны да жаман емес секілді: қазір Қазақстанда 20 миллионға жуық қой-ешкі, 8 миллион 200 мың сиыр, 3 миллионға тарта жылқы бар. Десек те, мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан қолдауларды жоққа шығаратын кейбір келеңсіз жағдаяттарға жол берілуі халықты ойландырып отыр. Соның бірі – малды сыртқа мың-мыңдап тірідей сату мәселесі.
Елімізде 2019 жылы малды тірідей шетелге сату бойынша көңілсіз жағдай орын алды. Бұған көрші мемлекеттерде, әсіресе Өзбекстанда мал шаруашылығына молынан қаржылай қолдау көрсетілуі олардың бізден ірі қара мал мен уақ малдарды жаппай сатып алуына жол ашты. Қазақстан Үкіметінің қолдауымен асыл тұқымды мал басы көбейгенін, төрт түлігіміздің сапалық көрсеткіші жоғарылағанын білетін сырт елдегілер ағылып келіп, бағаны ішкі нарықтан көтеріңкілеу етіп белгілеп, мақсат-міндеттерін кедергісіз орындады.
Аталған мәселені Парламент қабырғасында қозғаған сенатор Әли Бектаевтың айтуынша, 2019 жылдың алғашқы тоғыз айында 333 мыңнан астам мал тірідей шетке сатылған (!). Ал 2018 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстаннан тыс жерге 88 мыңға жуық мал жөнелтіліпті. Аз ғана уақыттың ішіндегі айырмашылықты есептесек, 2018 жылмен салыстырғанда 2019 жылы 3,8 есе көп сатылғанын көреміз. Сыртқа кеткен ірі қараның саны 2 есе, ал уақ малдың саны 7 есеге артқан. Оның 80%-ын Өзбекстан азаматтары сатып алған. Бұл жерде тағы бір күйіндіретіні, шетке сатылған малдың 50%-ға жуығы репродуктивті аналық бас болып отырғаны. Демек, біздің еліміздің қаржысымен сапасы жақсарған, шаруаларымыздың маңдай терімен өсірілген малды шетелдіктер ет және ет өнімдерін шығару үшін ғана емес, өздерінің түліктерін асыл тұқымды ету, көбейту мақсатында да «сорып» жатыр. Ұтқан кім, ұтылған кім?.. Бұл жерде екі арадағы делдалдардың да «екі жеп биге шығып» жүргені анық.
Сондай-ақ сенатор бұл жағдайдың мал саны бойынша әлі де 1991 жылдағы көрсеткішке жете қоймаған еліміздегі мал басының өсуіне кері әсерін тигізетінін айтады. Әрине кім болсын өз малын қаншаға, кімге, қайда сататынын өзі шешеді, өз еркі. Бірақ қалай десек те мемлекеттік мүдде тасада қалмау керек. Сондықтан «өгізді де өлтірмей, арбаны да сындырмай» мәселені шешу үшін елімізде шаруаның малын шетелдіктер ұсынған бағадан артықтау пұлға өткізуге жағдай жасау маңызды. Оның жолы – өзімізде малды сойып, етін қайта өңдейтін, терең өңдейтін өндірісті барынша өрістету. Сонда шетелге тірі мал сатып, оның өңделген, түрленген өнімін өзіміз қымбатқа қайта сатып алмас едік, бұдан бөлек отандық өңдеу зауыттарының ел ішіндегі дайын ресурсын тиімді пайдаланған болар едік. Осы орайда, өңделген өнімдер сатуға мүдделілік танытпай, тек шикізат сатумен шектелу бұлжымас әдетімізге айналып кетпесе екен дейміз.
Қорыта айтқанда, 2019 жылы орын алған сыртқа тірідей көптеп мал сату ісі 2020 жылы да қайталанбаса, сол үшін Үкімет елдің осы тілегіне орай нақты шаралар қабылдаса дейміз. Әйтпесе...
Атырауда қоршаған ортаға 1 млрд теңгенің залалы келгені анықталды
Аймақтар • Бүгін, 15:57
Түркістанда құдалық өткізгендер жауапқа тартылды
Аймақтар • Бүгін, 15:52
Шымкенттен шалғай орналасқан ауруханаға КТ аппараты орнатылды
Аймақтар • Бүгін, 15:50
Алматыда қосымша жұмыс орындары ашылады
Аймақтар • Бүгін, 15:44
Әлеуметтік-еңбек саласындағы қызметтердің 91%-ы цифрландырылды
Қоғам • Бүгін, 15:36
Жаттықтырушылардың кәсіби мерекесі 7 сәуірде атап өтілуі мүмкін
Спорт • Бүгін, 15:30
«Теңізшевройлдан» экологиялық заңнаманы бұзғаны үшін айыппұл өндірілді
Аймақтар • Бүгін, 15:23
Бір тәулік ішінде қар құрсауында қалған 132 адам құтқарылды
Қоғам • Бүгін, 15:18
Қазақстанда мүгедектігі бар адамдарға көмек көрсету үшін арнайы орталықтар ашылады
Қоғам • Бүгін, 15:08
Қазақстанда көші-қон саясатының жаңа тұжырымдамасы әзірленеді
Қоғам • Бүгін, 15:01
Шымкентте 1 сәуірден бастап оқушылар мен студенттер үшін қолма-қол төлем 100 теңге болады
Аймақтар • Бүгін, 15:01
Аймақтар • Бүгін, 14:56
Вакцинациядан кейінгі иммунитет, электронды паспорт жайлы не білеміз?
Аймақтар • Бүгін, 14:56
Аймақтар • Бүгін, 14:52
Алматылық студенттің ғылыми жобасы халықаралық байқауда бағаланды
Аймақтар • Бүгін, 14:41
Алматыда халықаралық форум өтті
Аймақтар • Бүгін, 14:27
Азаматтарға арналған үкімет өзінің кадрлар резервін жасақтайды
Аймақтар • Бүгін, 14:25
Сенат Үкімет сағатының қорытындысы бойынша 20-дан астам ұсыныс дайындады
Қазақстан • Бүгін, 14:09
Мемлекеттік хатшы Жамбыл ескерткішіне гүл шоғын қойды
Фотогалерея • Бүгін, 14:05
Батыс Қазақстанда жол апатынан 4 адам қаза тапты
Аймақтар • Бүгін, 14:00
Екі қазақстандық дзюдошы әлемнің үздік ондығына енді
Спорт • Бүгін, 13:40
ШҚО ауыл шарушылығы бойынша алдыңғы қатарда
Аймақтар • Бүгін, 13:21
Шығыс Қазақстанда 2100 орындық 3 мектеп салынып жатыр
Білім • Бүгін, 12:58
Экология вице-министрі жұмыс сапарымен Қызылорда облысында болды
Экология • Бүгін, 12:49
Сайын Мұратбетковтың әңгімелері ағылшын тіліне аударылды
Әдебиет • Бүгін, 12:41
Сенаторлар көлік қауіпсіздігі деңгейін төмен деп санайды
Парламент • Бүгін, 12:40
Елорда әкімі оңалту орталықтарын кеңейту туралы айтты
Қоғам • Бүгін, 12:28
2020 жылы 13 мың этникалық қазақ көшіп келді
Қоғам • Бүгін, 12:24
«Antiparacraft-2021»: Студенттер жемқорлыққа қарсы квест өткізді
Аймақтар • Бүгін, 12:14
Алматыда армиялық қоян-қолтық ұрысынан Қарулы Күштердің чемпионаты аяқталды
Спорт • Бүгін, 12:04
Алматыдағы NIS Қамқоршылық кеңесінің отырысы өтті
Аймақтар • Бүгін, 11:57
Өнеркәсіптік саясат жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрылады
Қазақстан • Бүгін, 11:56
Ш.Қалдаяқовтың өмірі жайлы мюзиклдің премьерасы өтеді
Театр • Бүгін, 11:54
Түркия туристер үшін ПТР-анықтама талабын ұзартты
Әлем • Бүгін, 11:53
«Рақымшылық жасау туралы» заң жобасы талқыланады
Қоғам • Бүгін, 11:51
Алынған зейнетақы жинақтарынан жеке табыс салығы қалай ұсталады?
Қаржы • Бүгін, 11:39
Дәрігер болу үшін – жүректілік пен мейірім керек
Медицина • Бүгін, 11:32
Шымкентке биыл 330 млрд теңгеден астам инвестиция тарту жоспарлануда
Аймақтар • Бүгін, 11:25
«Nur Otan»-ның Партиялық бақылау комитетінің төрағасы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 11:21
Алматыда мектепке дейінгі білім берудің өзекті мәселелері бойынша кеңес өтті
Аймақтар • Бүгін, 11:19
СҚО ПД бастығы халықпен кездесті
Аймақтар • Бүгін, 11:17
Бейбіт Атамқұлов қорғаныс-өнеркәсіп кешені кәсіпорындары қауымдастығының өкілдерімен кездесті
Экономика • Бүгін, 11:11
Банк тонамақ болған күдіктілер ұсталды
Оқиға • Бүгін, 11:04
Сенаторлар көлік қауіпсіздігі деңгейін төмен деп санайды
Қазақстан • Бүгін, 11:00
Елімізде сұйытылған газдың бағасын уақытша реттеу тоқтатылады
Қазақстан • Бүгін, 10:57
Парламентаризм институтының директоры тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 10:39
Мемлекет басшысы Kaspi.kz компаниясының негізін қалаушыларды қабылдады
Президент • Бүгін, 10:36
Сирек кездеседі, бірақ жалғыз емес: Орфандық аурулар туралы не білеміз?
Медицина • Бүгін, 10:32
Шетелден келген жолаушылардан коронавирус анықталған жоқ
Коронавирус • Бүгін, 10:30
Нұрлан Нығматулин: Мәжіліс депутаттары тауар белгілері туралы халықаралық келісімді қарайды
Парламент • Бүгін, 10:21
Ана мен баланы әлеуметтік қолдауға қанша қаражат бағытталды?
Қоғам • Бүгін, 10:17
Кәсіпкерлерді сыбайлас жемқорлықтан қорғау мәселесі талқыланды
Қоғам • Бүгін, 09:58
Алматыда Крылов атындағы балалар кітапханасы жаңартылды
Аймақтар • Бүгін, 09:56
Қытайға бару үшін виза беру мүмкіндіктері талқыланды
Қазақстан • Бүгін, 09:41
Бүгін Нұр-Сұлтан және Көкшетау қаласының оқушылары қашықтан оқиды
Білім • Бүгін, 09:34
Шымкенттік ұстаз «даму» қоры арқылы оқу орталығын дамытқан
Білім • Бүгін, 09:30
Қазақстандықтар наурыз айында қанша күн демалады
Қазақстан • Бүгін, 09:28
Ахметжан Есімов БАӘ-нің әл-ауқат қорының басшылығымен кездесті
Экономика • Бүгін, 09:23
Бос жұмыс орындарының жәрмеңкесі өтті
Аймақтар • Бүгін, 09:21
Коронавирусқа тағы 51 адам шалдықты
Коронавирус • Бүгін, 09:18
Қазақстан-Қытай арасындағы консулдық консультациялардың 19-шы отырысы өтті
Саясат • Бүгін, 09:17
ҰБТ тапсыру ерекшеліктері «Ашық есік» күнінде талқыланды
Білім • Бүгін, 09:16
«Өрлеуде» инклюзивті білімге арналған курс ұйымдастырылды
Білім • Бүгін, 09:12
Астана мен Ақмола облысындағы оқушылар қашықтан оқиды
Білім • Бүгін, 09:08
Тоғызқұмалақ турнирі қаһарманға арналды
Аймақтар • Бүгін, 08:43
COVID-19: Сыры қашан ашылар?..
Коронавирус • Бүгін, 08:35
Медицина • Бүгін, 08:34
Оқу үдерісін қазақшалауға қосқан үлесі зор
Білім • Бүгін, 08:32
Жақсылық жасасаң, ауылыңа жаса
Медицина • Бүгін, 08:31
Ұқсас жаңалықтар