Барлық қажетті медициналық, профилактикалық және ұйымдастыру шаралары қабылданып жатыр.
Әлеуметтік әл-ауқат басқармасының ведомстволық бағынысты ұйымдар – халықты жұмыспен қамту орталығы мен Басқарманың аудандық бөлімдері штаттық режимде жұмысын жалғастырып отыр.
Арнаулы әлеуметтік қызметтер ұсынатын орталықтар бойынша айтар болсақ, стационар жағдайындағы орталықтарда карантин жарияланды, жартылай стационар жағдайында – қызмет алушылар демалысқа таратып жіберілді.
Стационар жағдайында (1407 адам):
- «№ 1 арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» - І, ІІ топтағы психоневрологиялық ауытқуы бар мүгедектер – 686 адам;
- «№ 2 арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» - психоневрологиялық ауытқуы бар 3 жастан 18 жасқа дейін бала-мүгедектер – 128 адам
- «№ 3 арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» - І, ІІ топтағы мүгедектер және қарттар – 284 адам;
- 2 үкіметтік емес ұйым (психоневрологиялық ауытқуы бар 18 жастан асқан мүгедектер) – 40 адам.
- «Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған Дағдарыс орталығы» - 33 адам.
- «Әлеуметтік тұрғын үй дирекциясы» - жалғаз басты тұратын зеәнеткерлер мен қарттар – 51 адам;
- «Алматы қалалық әлеуметтік бейімдеу орталығы» - 185 адам.
Жартылай стационар жағдайында (927 адам):
- «Алматы қаласы психоневрологиялық ауытқуы бар бала-мүгедектерге арналған күндізгі болу орталығы» и 4 қосымша бөлімшесі - психоневрологиялық ауытқуы бар 1,5 жастан 18 жасқа дейін бала-мүгедектер – 202 адам.
- «Әуезов ауданының мүгедектерді оңалту және бейімдеу орталығы,» - бала-мүгедектер, І, ІІ топтағы психоневрологиялық ауытқуы бар мүгедектер – 57 адам;
- «Алмалы ауданының мүгедектерді оңалту және бейімдеу орталығы» - бала-мүгедектер, І, ІІ топтағы психоневрологиялық ауытқуы бар мүгедектер – 68 адам;
- 10 үкіметтік емес ұйым (психоневрологиялық ауытқуы бар 3 жастан асқан балаларға - 481 адам және 18 жастан асқан – 119 адам) – барлығы 600 адам.
Қашықтықтан орындалатын жұмысқа көшкен жағдайда жұмыс істеу тәртібі жұмыс уақытының есебі бойынша ҚР Еңбек кодексінің 138-бабына сәйкес анықталады. Жалақы толық көлемде төлене отырып, жұмыс уақыты жұмыс берушінің актісімен реттеледі. Бұл ретте, Еңбек кодексі жұмыс берушіні қашықтан жұмыс атқару үшін жағдай жасауды міндеттейді.
Анықтама ретінде:
138-бап. Қашықтықтан жұмыс істеу
- Қашықтықтан жұмыс істеу жұмыс процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, еңбек процесін жұмыс беруші орналасқан жерден тысқары жерде жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады.
- Жұмыс беруші жұмыскерге коммуникация құралдарын (байланыс құралдарын) береді және оларды орнату мен оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды көтереді. Жұмыскер меншікті коммуникация құралдарын тұрақты негізде пайдаланған жағдайда, жұмыс беруші өтемақы төлейді, оның мөлшері мен төлеу тәртібі жұмыскермен келісім бойынша белгіленеді.
Тараптардың келісімі бойынша қашықтықтан жұмыс істейтін жұмыскерге жұмыс беруші үшін жұмысты орындауға байланысты өзге де шығыстар (электр энергиясының, судың құны және және басқа да шығыстар) өтелуі мүмкін.
- Қашықтықтан жұмыс істейтін жұмыскерлер үшін жұмыс уақытының тіркелген есебі белгіленеді, оны бақылау ерекшеліктері еңбек шартында айқындалады.
Қашықтықтан жұмыс істеу мүмкін емес ұйымдарда жұмыс беруші- Еңбек кодексінің 70-бабына сәйкес толық емес режим жұмыс күнін енгізуге құқылы, онда еңбек ақы нақты жұмыс істеген уақыты бойынша төленеді.
Анықтама ретінде:
70-бап. Толық емес жұмыс уақыты
- Еңбек шартын жасасқан кезде, сондай-ақ еңбек қатынастары процесінде жұмыскер мен жұмыс беруші арасында жазбаша келісім бойынша толық емес жұмыс уақыты белгіленуі мүмкін.
Осы Кодексте белгіленген қалыпты ұзақтықтан аз уақыт, оның ішінде:
1) толық емес жұмыс күні, яғни күнделікті жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын азайту;
2) толық емес жұмыс аптасы, яғни жұмыс аптасындағы жұмыс күндерінің санын қысқарту;
3) күнделікті жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын бір мезгілде азайту және жұмыс аптасындағы жұмыс күндерінің санын қысқарту толық емес жұмыс уақыты болып есептеледі.
- Толық емес жұмыс уақыты жағдайларында жұмыс істеу жұмыскер үшін осы Кодексте, еңбек, ұжымдық шарттарда, келісімдерде белгіленген жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының ұзақтығын, еңбек өтілін есептеуде және еңбек саласындағы басқа да құқықтарын шектеуге әкеп соқтырмайды.
- Жұмыс беруші жүкті әйелдің, үш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар ата-ананың біреуінің (бала асырап алушының) жазбаша өтініші бойынша толық емес жұмыс уақытын белгілейді.
Егер мұндай режим мүмкін емес және жұмыс берушілер өз қызметін тоқтатуға мәжбүр болса, мұнда Еңбек кодексінің 112-бабы басшылыққа алынады - бос тұрып қалу уақытына ақы төлеу. Бұл жағдайда жұмыс беруші қызметкерлердің жалақысы ең төменгі жалақы мөлшерінен (42 500 теңге) кем болмайтын мөлшерде белгілейді.
Дегенмен, егер еңбек немесе ұжымдық шартта жазылған өзге талаптар болса, онда төлеу сол талапқа сәйкес жүргізіледі, бірақ жалақының ең төменгі мөлшерінен төмен (42 500 теңге) болмауы тиіс.
Анықтама ретінде:
112-бап. Бос тұрып қалу уақытына ақы төлеу
- Жұмыс берушіге және жұмыскерге байланысты емес себептер бойынша бос тұрып қалу уақытын ресімдеу тәртібі және бос тұрып қалу уақытына ақы төлеу талаптары еңбек, ұжымдық шарттарда айқындалады және жалақының ең төмен мөлшерінен кем болмайтын мөлшерде, ал жұмыс берушінің кінәсінен болғанда – жұмыскердің орташа жалақысының кемінде елу пайызы мөлшерінде белгіленеді.
- Жұмыскердің кінәсінен жол берілген бос тұрып қалу уақытына ақы төленбеуге тиіс.
Төтенше жағдайларда жұмыс беруші штат санын қысқартуы мүмкін. Бұл жағдайда жұмыс беруші Еңбек кодексінің 131 бабына сәйкес бір ай бұрын жұмысшыны хабардар етуі керек және жұмысшының орташа жалақысы мөлшерінде өтемақы төлеуі қажет.
Анықтама ретінде:
131-бап. Жұмысынан айырылуына байланысты берілетін өтемақы төлемдері
- Жұмыс беруші мынадай жағдайларда:
1) жұмыс беруші заңды тұлға таратылған не жұмыс беруші жеке тұлға қызметін тоқтатқан жағдайда, жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде;
2) жұмыскерлердің саны немесе штаты қысқартылған жағдайда, жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде;
3) жұмыс беруші еңбек шартының талаптарын орындамаған жағдайда жұмыскердің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде бір айдағы орташа жалақы мөлшерінде жұмысынан айырылуына байланысты өтемақы төлемдерін жүргізеді.
- Жұмыс беруші жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына әкеп соққан өндіріс, орындалатын жұмыстар және көрсетілетін қызметтер көлемі азайған жағдайда, жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде екі айдағы орташа жалақы мөлшерінде жұмысынан айырылуына байланысты өтемақы төлемдерін жүргізеді.
- Еңбек, ұжымдық шарттарда немесе жұмыс берушінің актісінде жұмысынан айырылуына байланысты өтемақы төлемінің неғұрлым жоғары мөлшері көзделуі мүмкін.
52-бап. Еңбек шартын жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзу негіздері
Жұмыскермен еңбек шарты жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыскерлер саны немесе штаты қысқартылған жағдайда үзу мүмкін.
53-бап. Еңбек шартын жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзу тәртібі
Егер еңбек, ұжымдық шарттарда хабардар етудің неғұрлым ұзақ мерзімі көзделмесе, жұмыс беруші осы Кодекстің 52-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша еңбек шартын бұзу кезінде еңбек шартын бұзу туралы жұмыскерді кемінде бір ай бұрын жазбаша хабардар етуге міндетті. Еңбек шартын жұмыскердің жазбаша келісімімен бұзу хабардар ету мерзімі өткенге дейін жүргізілуі мүмкін.
Еңбек шарты осы Кодекстің 52-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша бұзылған кезде, егер еңбек, ұжымдық шарттарда хабардар етудің неғұрлым ұзақ мерзімі көзделмесе, жұмыс беруші он бес жұмыс күні бұрын еңбек шартын бұзу туралы жұмыскерлерді жазбаша хабардар етуге міндетті. Хабардар ету мерзімі тараптардың келісімі бойынша жұмыс істелмеген уақытқа пропорционалды түрде жалақы төлеумен ауыстырылуы мүмкін. Хабарламада жұмыс беруші еңбек шартын бұзу үшін негіз болған себептерді көрсетуге міндетті.
Осыған байланысты, біз жергілікті атқарушы орган ретінде қаладағы кәсіпорындардың жұмыс жағдайын, қызметкерлерді босатуын, жұмыс берушілермен жұмысшылардың Еңбек кодексін сақтауын күнделікті мониторинг жүргізетін боламыз.
Сондай-ақ, атап өту керек, жұмыстан босатылған жағдайда, жұмыстан босатылу себептеріне қарамастан, 6 ай ішінде азаматтардың жұмысынан айырылуына байланысты әлеуметтік төлемді рәсімдеуге құқығы бар (мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан). Төлем бұрын алған жалақысының 40% мөлшерінде жүргізіледі. Ол үшін қаланың Жұмыспен қамту орталығында жұмыссыз ретінде тіркелу қажет, оны қашықтықтан ждасауға болады, одан әрі әлеуметтік төлем жұмысшының қатысуынсыз тағайындалады.
Халықты жұмыспен қамтамасыз ету үшін «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы жұмыс істейді, бағдарлама бойынша 15 мыңға жуық адамды қамту жоспарлануда (9 млрд. теңге бөлінді), 37,5 мың жұмыс орнын ашу жоспарланған, оның ішінде 28 мың – тұрақты.
Одан басқа, көпбалалы, аз қамтылған отбасыларды қолдау үшін белгілі шаралар қабылданған, мысалы микрокредиттеу жылдық мөлшері 6-дан 4%-ға төмендетілді, мерзімі 5-тен 7 жылға ұлғайды.
Өз бизнесін ашу үшін қайтарымсыз гранттар беріледі. Жұмыссыз көпбалалы, аз қамтылған отбасыларға міндетті кәсіпкерлік негіздері бойынша курстарды (Бизнес бастау) өтпей-ақ өтеусіз гранттар берілетін болады. Биылғы жылы жоспарлап отырған гранттар санын 3 мыңға дейін көбейттік (100-ден 3000 адамға дейін, 200 АЕК – 530 мың тг.). Сондай-ақ қоғамдық жұмыстар (3-тен 6 мың адам), жастар тәжірибесіне (с 582 дейін 1082 адам) жоспарды көбейтіп жатырмыз.
Біз халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу іс-шараларын қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ қызметкерлердің босатуын бақылауда ұстауға және оларды жұмысқа орналастыру бойынша уақтылы шаралар қабылдауға барлық құралдары пайдаланатын боламыз.
