Тамылжыған табиғат аясындағы Зеренді диқандары өткен жылы табысты жұмыс істеді. Агротехникалық шараларды уақтылы әрі тыңғылықты атқарулары арқылы 299,1 мың тонна астық жинап алған болатын. Дер шағында, ынтымақпен атқарылған істің нәтижесінде тұқым мен мал азығына қажетті ішкі қажеттілік толық қамтамасыз етілді. Биыл ешқайдан тұқым іздемейтін болды. Өздерінің қамбаларында толып тұр. Бір айта кетерлігі, соңғы төрт жылда аудан диқандарының маңдай тері өтеліп келеді. Осы жылдары орта есеппен егіс алқабының әр гектарынан 18,6 центнерден астық жинап келеді. Ауа райы құбылмалы солтүстік өңірде бұл тәп-тәуір көрсеткіш.
– Биыл ылғал мол болатын сыңайлы, – дейді «Құлан» шаруа қожалығының басшысы Құлан Болатов, – су тышқандары ұяларын әдеттегідей томарға емес, жапырыла құлаған бұтаның етегіне салыпты. Рас, бұрынғыдай егістік алқаптарына қар тоқтатуды ойдағыдай атқара алмай келеміз. Есесіне, жомарт табиғат өзі қарайласқандай. Өткен жылы отбасымызбен мың гектар алқапқа егін егіп, ойдағыдай өнім алдық. Биылғы көктемде қалай болар екен деген тәрізді алаңдаушылық бар еді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың мәлімдемесінен кейін бойымызға күш-қуат құйылып, құлшынысымыз артып сала берді. Мемлекет басшасының айтуына қарағанда, көктемгі егіс науқаны үшін қосымша 100 млрд теңге қаржы бөлінеді екен. Оның үстіне Үкіметке жанармайдың нарықтық бағасын 15 пайызға арзандатып, 165 теңгеге дейін төмендету міндетін жүктеді. Шын мәнінде, бұл біз сияқты ауыл шаруашылығының шағын құрылымдары үшін өте көп көмек.
Биыл Көкшетауға көктем кеш келді. Даладағы қасат қардың мұрты бұзылған жоқ. Бірақ жауапты науқанға жауапкершілікпен дайындалуды мақсат қылған зеренділік диқандар қазір техникаларын қамдап жатыр. Аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы Серік Шайкөзовтың айтуына қарағанда, биыл аудан диқандары 177,4 мың гектар алқапқа дәнді дақылдар отырғызбақ. Оның 59,5 мың гектары арпа, 4 мың гектары сұлы, одан өзге бұршақ тұқымдас дақылдар да бар. 1,7 мың гектар алқапқа картоп, 0,39 мың гектар алқапқа көкөніс отырғызылмақ.
Қазіргі заманда ауыл шаруашылығы өндірісін әртараптандыру ұсынылуда. Бұл – заман талабы. Диқандар да бір дақылмен шектеліп қалмай, зығыр, рапс, жасымық, соя, күнбағыс тәрізді дақылдарды көптеп өсіруді ойластырып отыр. Бұл өнімдерге сұраныс та аз емес. Ауданда төрт түлік малдың басы жыл сайын өсіп келеді. Міне, осы орайда ауылдық округ әкімдері ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілермен бірлесе отырып, азықтық дақылдарды көбейту үшін егістік алқаптардың құрылымын електен өткізіп, қайта қарағандары жөн.
Өтпелі кезеңде біржылдық және көпжылдық екпе шөп егу ұмыт қалған болатын. Мал азығы үшін аса қажетті осы бір іс соңғы жылдары айтарлықтай жанданып келе жатыр екен.
– Ауданда біржылдық және көпжылдық екпе шөптің 375 тонна тұқымы бар, – дейді Серік Шайкөзов, – үстіміздегі жылы 15 мың гектар жерге мал азығына қажетті дақылдарды себуді жоспарлап отырмыз.
Тұқым демекші, қолда бар 21,8 мың тонна тұқымның 14,6 мың тоннасы тексеруден өткен. Тексерілген тұқым қорының бірінші және екінші класты көлемі 65,6 пайызды құрайды. Зеренділік диқандар биыл тұқым тақсыретін тартпауға тиіс. Өйткені аудандағы аттестатталған тұқым шаруашылықтарының субъектілерінде 758,3 тонна жоғары сапалы тұқым бар. Өздерін ғана қамтып қоймай, көрші аудандардың шаруашылықтарына да бұл тараптан көмек көрсете алады.
Көктемгі егісті дер шағында, тыңғылықты атқару алдымен машина-трактор паркінің қызметіне тікелей байланысты. Үстіміздегі жылы үш ауыл шаруашылығы егіс техникасы сатылып алынған екен. Жоқтан тәуір дегенімізбен, шынтуайтына келгенде аздау. Дәл осы арада аудандағы ауыл шаруашылығы техникасының 30 пайызының тозып тұрғанын айтуға мәжбүрміз. Біздіңше, жыл сайын машина-трактор паркінің тым болмағанда 10 пайызы жаңартылып тұрса. Сонда бірер жылда бәрін болмағанымен, қақ жартысын жаңалап алар едік. Техника қуаты жетіп тұрса, дәнді және бұршақты дақылдар он күннің ішінде егілмек. Іркіліссіз жұмыс істеу үшін 3,9 мың тонна кепілдендірілген дизель отыны қажет. Әзірге оның 70 пайызы тасымалданып алынған.
Ылғал көп жылы арамшөптер де бой көтереді. Демек, диқан қауым осы бір жайды қаперінде ұстағаны жөн. Зеренділік диқандар 175 мың гектар егістік алқаптың арам шөбіне қарсы химиялық өңдеу жүргіземіз деп алақандарын ысқылап отыр. Жерің құнарлы болса, арам шөптен ада болсаң, астық шықпағанда қайтеді?!
Мемлекет басшысының өзі дем берген көктемгі егісте іркіліс болмайды.
Ақмола облысы,
Зеренді ауданы
