Бүгінде елімізде төтенше жағдай жарияланып, қоғамымыз қалыптасқан ахуалға көндігіп, уақытша қиындықпен хал-қадерінше күресіп, игі істердің, патриоттық іс-қимылдың жарқын үлгісін көрсетіп жатыр. Алайда қалың ел осылайша қам-қарекетін жасап жатқанда, кейбір пенделер қой терісін жамылған аш қасқырдай жемсауын толтырып әлек.
Елімізде төтенше жағдай енгізілгелі түрлі қылмыс, жол-көлік оқиғалары азайды деген ақпараттарды естіп жүрміз. Бірақ сыбайлас жемқорлық пен парақорлық түріндегі өрескел әрекеттердің «тағынан» түсіп, айылын жиды деген хабар құлағымызға шалынар түрі жоқ.
Ел басына қатер төніп, вирустан қандастарымыз көз жұмып, талай отандасымыз карантинге қамалып жатқан бүгінгі үрей-дүрей шақты өзінің жеке қалтасын толтыру мүмкіндігі ретінде пайдаланатындардың көптеп кездесуі ойлантпай қоймайды. Әсіресе олардың елге бағыт-бағдар беруі тиіс шенеуніктер арасынан шығуы көңілді тұқырта түседі. Бұдан біз елімізде жемқорлық пен парақорлықтың тоңы тым шектен шығып кеткенін, имандылықтан алыс, бетіне көн жамап алған шіркіндерге дауа жоқ екенін ұғамыз.
Төтенше жағдайда құқықтық тәртіпті, қауіпсіздікті қамтамасыз етуге міндетті кейбір шенеуніктеріміздің қалыптасқан ахуалды өздерінің жеке мүдделеріне пайдалануын ақтап алу мүмкін емес. Мысалмен сөйлейік, Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімі аппаратының екі бас маманы Қылмыстық кодекстің 366-бабының 3-бөлігі бойынша тергеуге алынған. Дәлірегі, соттың санкциясымен күдікті ретінде қамалған. Олар белгіленген карантин режімінде тосқауыл бекеттегі кезекшілік кезінде тұрақты түрде Алматы қаласының тұрғындарынан қалаға кедергісіз кіріп-шығу үшін 280 мың теңге көлемінде жүйелі түрде пара алған көрінеді. Қаржылай алыс-беріс «Каспий голд» картасы арқылы жүргізілген. Тағы бір мысал, Алматы қаласында төтенше жағдай кезінде 10 жүк көлігінің еркін жүруі үшін 330 мың теңге көлемінде пара алған Алматы қаласындағы Көліктік бақылау инспекциясы РММ басшысы әшкере болып, уақытша ұстау изоляторына жабылған. Осылайша, бұлар «өз еріктерімен» жұрттан бөлініп, «қауіпсіз аймаққа» кіріп алды.
Бұл аз десеңіз, тағы біреуін келтірейік. Шығыс Қазақстан облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің кеден органдарының бірқатар лауазымды тұлғалары да алдын ала келісу бойынша бақылау-өткізу бекеті арқылы халық тұтынатын тауарларды кедергісіз өткізу үшін кәсіпкерлерден бірнеше рет пара алыпты. Семей қаласында да бір шенеунік жоғарыдағы мысалдағы жағдайларға ұқсас әрекет жасаймын деп әшкереленіп отыр.
Қылмыстық кодекстің 54-бабының 1-бөлігінің 11-тармағының негізінде төтенше жағдайда қылмыстық құқық бұзушылық жасау қылмыстық жауапкершілік пен жазаны ауырлататын мән-жай ретінде танылатынын жақсы білетін әлгі шенеуніктерге не айтуға болады?.
Сыбайлас жемқорлық та жұқпалы дерт көрінеді. Сондықтан ондайларды қоғамнан оқшаулау өте маңызды. Оларды оқшауламаса айналасындағылар «Ол қарық болып жатқанда мен неге қарап тұрмақпын?» деген сұраққа жауап іздеймін деп жүріп «парақорлық дертін» өзіне «жұқтырып алуы» әбден мүмкін.
Бүгінде медициналық бетперделерге қатысты да заң бұзушылықтар тіркеліп жатыр. Алматы қаласында мемлекеттік органдардың тиісті рұқсатынсыз, құны 174 миллион теңге тұратын 1,5 миллион дана бетпердені заңсыз сату әрекеті белгілі болған. Олардан қосымша 500 мың бетперде табылып, тәркіленіпті. Шымкент қаласында да 5 млн-ға жуық теңгенің 26 500 дана бетпердесін заңсыз сатудың 3 әрекеті тоқтатылған.
Біз бұл арада тек індетке қарсы күрес аясындағы парақорлық пен пайдакүнемдік фактілерінің бірсыпырасын сөз еттік («Ұсталмаған ұры емес» деп өздерінің жымысқы тірліктерін жалғастырып жатқан жарықтықтардың қанша екенін Құдай біледі). Ал жалпы, төтенше жағдай енгізіліген сәттен бастап 251 сотқа дейінгі тергеу амалдары тіркелген.
Иә, арамыздағы кейбір пақырлардың Алладан елінің, отбасының амандығын тілеп, азаматтық танытудың орнына қалтасын томпайтуға ден қойып, пендешілікке салынуы кісіні қыжалат қылатын іс. «Құдайдан қорықпағаннан қорық!» деген осындайда айтылса керек.
