Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау үшін мемлекеттік комиссия құру туралы айрықша бастама көтерді. Бұл – қаймақтарымызды қалқып алған кер заманның тұтас өмірімізге тигізген зарарын тереңнен зерделеуіміз үшін аса қажет.
Аталған тақырып ел тарихына бейжай қарай алмайтын азаматтарды көптен толғандырып жүрген мәселе еді. Тәуелсіздік жылдары тақырыпты жан-жақты қамтуға бағытталған бірқатар шара қолға алынды. Баспасөз беттерінде мақалалар мен зерттеулер жаппай жарық көріп, биік мінбелерден ұсыныстар да айтылды. Дегенмен, ұлт қасіретімен ұршықтасып жатқан мәселеде әлі де шешімін күткен, толымды зерттеуді қажет ететін, мемлекеттік деңгейде қолға алынуға тиіс тұстар жоқ емес еді. Мемлекет басшысы осыны дер кезінде түсініп, бәріміз бірауыздан қолдайтын игі бастама көтеріп отыр.
Кезінде Жоғарғы Кеңес депутаты, атақты ғалым Манаш Қозыбаев жетекшілік еткен арнаулы комиссия солақай саясаттан теперіш көріп, жазықсыз құрбан болған қайраткерлерді ақтауға ауқымды үлес қосты. Алайда барлық зерттеу нәтижелері заң шеңберінде көрініс таба алды деп тағы айта алмаймыз. Сондықтан зерттеу жұмыстарын әлі де жалғастыру қажет. Жай ғана жалғастырып қоймай, нәтижеге қол жеткізуге тиіспіз. Бұл тарих пен ұрпақ алдындағы борыш.
Бір мәселеге ғана жекелей тоқтала кетейін. Қуғын-сүргін құрбандары туралы айтылғанда әскери тұтқындарды назардан тыс қалдырмауымыз керек. 1939-1945 жылдары Финляндия, Германия, сол секілді Еуропа елдерінде тұтқында қалған қаншама боздақ саясат пен соғыстың құрбаны болды. Жүйесіз жүйенің кесірінен жапа шекті. Тұтқындар лагерінде өмірін қиып, азаппен жан кешті. Ресейде Президент қаулысымен саяси қуғын-сүргінге ұшыраған әскери тұтқындар 1995 жылы толық ақталды.
Адамзат баласына алапат қасірет әкелген Екінші дүниежүзілік соғысында із-түссіз кеткен боздақтарымыз қаншама. Оларды жақындары мен ұрпақтары әлі де іздеп, тым құрыса жерленген жерін біліп, бір уыс топырағын әкелсек деп үміт етеді. Арнаулы орындарға жыл сайын осы мақсатта мыңдаған хат жазылады. Жеңіс мерекесіне 75 жыл толса да майдангерлерді іздестіру мәселесі өзектілігін жойған жоқ.
Бүгінгі таңда Білім және ғылым министрлігі қаржыландырып отырған «Екінші Дүниежүзілік соғыстағы қазақтар: шетел архивтеріндегі тың деректер» атты тарихи-зерттеу жобасына жетекшілік етіп жүрмін. Үш жыл ішінде біз жиырмаға жуық шетелдік мұрағаттан және әлемнің бірқатар еліндегі кітапханалар мен музей қорларында сақталған деректерге қол жеткізіп отырмыз. Осынау тың деректерді зерттей келе, тақырыпты жаңа қырынан танып, сырт елдердің лагерьлерінде өмір бойы қалып, сонда қаза болғандардың қасіретті тағдыры туралы мағлұматтармен ұшырастық. Мәселен, Франция, Италия, Германия секілді Еуропа елдерінде жан қиған қандастарымыз жетерлік. Шетелдіктер бүгінгі күнге дейін біздің елдің сарбаздарының қабіріне, ескерткіштеріне құрметпен қарайды.
Ұлттың азаттығы жолында, ел қауіпсіздігі жолында, халықты ағарту жолында өмірін берген өр тұлғаларды ешқашан ұмытпауға тиіспіз. Оларды ақтау, лайықты баға беру тарих алдындағы міндетімізді орындау ғана емес, қазақ халқының қандай қайсар ел болғанын әлемге әйгілейтін іс.
Гүлнара Меңдіқұлова,
тарих ғылымдарының докторы, профессор
Шымкентте Чернобыль апаты құрбандарына арналған гүлзар қайта жөндеуден өтті
Аймақтар • Бүгін, 14:45
Аргентина мен Мексика бірігіп вакцина шығармақ
Әлем • Бүгін, 14:40
Ақмола облысында "Қайырымдылық вирусы" марафоны жалғасуда
Коронавирус • Бүгін, 14:33
Алтын құймасына деген ықылас артып барады
Экономика • Бүгін, 14:15
Теңге бағамына сыртқы факторлар қысым жасай бастады
Экономика • Бүгін, 14:10
Атырауда атмосфералық ауанының жай-күйі LED экраннан көрінеді
Экология • Бүгін, 14:02
Ескі Түркістан қаласынан тарихи нысандар табылды
Руханият • Бүгін, 13:55
Коронавирус • Бүгін, 13:50
Ерік Сұлтанов: "5-10-20" бағдарламасы бойынша берілетін үйлерді тездетіп тапсыру керек
Парламент • Бүгін, 13:45
Даңқты баскетболшы 61 жасқа толады
Спорт • Бүгін, 13:40
"Сапалы құрылыс" жобалық кеңсесін құру ұсынылды
Қазақстан • Бүгін, 13:35
Пандемия тырнағы қатты батқан ел
Әлем • Бүгін, 13:25
Қытай азаматынан екінші рет коронавирус жұқтыру дерегі анықталды
Әлем • Бүгін, 13:20
Қазақстанның алтын-валюта резерві 35 миллиард доллардан асты
Экономика • Бүгін, 13:07
Шымкентте "Менің қазақстаным" фестиваліне шетелдік орындаушылар қатысуда
Аймақтар • Бүгін, 13:01
Қызылорда облысында күзгі егін жинау науқанына дайындық барысы пысықталды
Аймақтар • Бүгін, 12:24
Кім-Асар шатқалында адасып кеткен ер адам аман-есен
Аймақтар • Бүгін, 12:15
Мемлекет басшысы "ҚазАқпарат" ұжымын 100 жылдық мерейтойымен құттықтады
Президент • Бүгін, 12:04
"Зерде" ұлттық инфокоммуникация холдингі" АҚ басқарма төрағасы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 11:54
Түркістан облысында "Қамқорлық" бағдарламасы арқылы 34 отбасы баспаналы болды
Аймақтар • Бүгін, 11:50
Жыл басынан бері еліміздің порттары арқылы 3,4 млн тонна жүк тасымалданды
Қазақстан • Бүгін, 11:43
Тыйым салынған аудионы таратқан ер адам жауапқа тартылды
Қоғам • Бүгін, 11:20
Есірткі сатумен айналысқан шетелдік пен үш қазақстандық ұсталды
Қазақстан • Бүгін, 11:14
2,3 миллионнан астам қазақстандық карантин кезінде біржолғы төлем алды
Қоғам • Бүгін, 11:10
ҚТЖ желісіндегі жазғы жол жөндеу жұмыстары жоспар бойынша жүргізілуде
Қоғам • Бүгін, 11:05
Моңғолияда екіжақты ынтымақтастық мәселелері талқыланды
Саясат • Бүгін, 11:02
«Бизнестің жол картасы» бағдарламасына құжат қабылдау мерзімі ұзартылды
Экономика • Бүгін, 10:52
Көкшетауда жел электр станциясы іске қосылды
Аймақтар • Бүгін, 10:30
Атырауда мектептерге жаңа оқулықтар сатып алынды
Білім • Бүгін, 10:25
Жаңа оқу жылында олқылықтарға орын берілмейді
Білім • Бүгін, 10:22
Атырауда 3000 ноутбук пен 3000 роутер сатып алынады
Аймақтар • Бүгін, 10:18
Аймақтар • Бүгін, 10:15
ҚФФ қыздар футболының жарыстарын жалғастыру бойынша жиын өткізді
Спорт • Бүгін, 10:05
Ел ішіндегі өзекті мәселелер екшелді
Аймақтар • Бүгін, 09:59
Атырауда мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 09:50
Өткен тәулікте пневмонияның 972 және 7 өлім жағдайы тіркелді
Аймақтар • Бүгін, 09:46
Алматы облысының бас санитарлық дәрігеріне қатысты қызметтік тексеру жүргізіледі
Аймақтар • Бүгін, 09:41
Жағажай маусымы басталғалы елордада 114 адам жауапкершілікке тартылды
Елорда • Бүгін, 09:40
Бүгін еліміздің басым бөлігінде ауа райы құбылмалы болады
Қазақстан • Бүгін, 09:16
Өткен тәулікте 2079 адам коронавирустан жазылып шықты
Коронавирус • Бүгін, 09:10
Қазақстанда вирус жұқтырғандар саны азайып келеді
Коронавирус • Бүгін, 09:05
Елордалық сәбилердің ең танымал есімдері
Елорда • Бүгін, 07:46
Таным • Бүгін, 07:44
Руханият • Бүгін, 07:42
Әулиеаталықтар асарлатып үй салуда
Аймақтар • Бүгін, 07:36
Үш жаңа мектеп пайдалануға беріледі
Білім • Бүгін, 07:33
Қайран ауа, қымбаттап барасың ба?
Руханият • Бүгін, 07:29
Жаман тұмаумен жағаласу күшеймек
Аймақтар • Бүгін, 07:26
Ұлы ақынның мұрасы – әлем игілігі
Абай • Бүгін, 07:21
Бірыңғай кешенді стратегиялық міндет шеңберінде оқу-жаттығулар жоспарланған
Оқиға • Бүгін, 07:17
Оқиға • Бүгін, 07:17
Болатбек Абдрасилов: Сығанақ – тамырлы тарихымыздың символы
Сұхбат • Бүгін, 07:15
Әлеуметтік қызметкерлер әдебінің әдістемесі
Қоғам • Бүгін, 07:15
Ақмолалық диқандар алқапқа шықты
Қоғам • Бүгін, 07:14
Кенжелеген саланы көтеретін күш қайда?
Экономика • Бүгін, 07:13
«Абай жолы» эпопеясының видеомазмұны жарық көрді
Абай • Бүгін, 07:12
Орталық Азия-Жапония: Әріптестік жандана береді
Саясат • Бүгін, 07:08
Қиындықпен күрес (Жеті айдың қорытындысы не дейді?)
Үкімет • Бүгін, 07:05
Қоғам • Бүгін, 07:05
Күлтөбеден ежелгі Ханака табылды
Оқиға • Бүгін, 06:59
Кавасаки синдромы: Балалардың денсаулығын мұқият бақылауды қажет етеді
Қоғам • Бүгін, 06:51
Руханият • Бүгін, 06:50
Сайлау • Бүгін, 06:48
Руханият • Бүгін, 06:47
ҚазАқпарат хабарлайды... Ұлттық ақпарат агенттігінің қызметіне – 100 жыл
100 • Бүгін, 06:44
Абай поэзиясының байырғы түркілік қайнар көздері
Абай • Бүгін, 06:41
Болжамымыз бойынша жартылай финалға ПСЖ бірінші болып жолдама алады
Спорт • Бүгін, 00:09
Бейнебақылау камерасының көмегі көп
Аймақтар • Кеше
Ұқсас жаңалықтар
