Егемендіктің елең-алаңында ерте қамданып, елдік сипатымыз – Ту, Елтаңба және Гимнді бекіту маңызды болды. Қолға алынған қажетті іс-шаралардың шеңберінде мемлекеттік рәміздер жасалып, халықтың кең талқысына салынып, арнайы құрылған мемлекеттік комиссияның сараптамасынан өтті. Сөйтіп рет-ретімен нышандарымыз бекітіліп, Ту мен Елтаңба нақтыланған 4 маусым кейіннен Мемлекеттік рәміздердің атаулы күні болып ерекшеленді.
Ал рәміздердің дұрыс қолданылуы мен насихатталуына жауапты институт ретінде 1997 жылы Президент жанынан Мемлекеттік рәміздер жөніндегі республикалық комиссия құрылды. Аталған комиссия 2016 жылы тамызда Президент жанындағы консультативті-кеңесші органдарды оңтайландыру аясында Ведомстволық және оларға теңестірілген өзге де наградалар жөніндегі геральдикалық комиссиясымен біріктірілді. Бұған комиссиялар міндеттерінің ұқсастығы және қарайтын мәселелерінің кей кезде бір-бірімен ұштасатыны себеп болды.
Бүгінде Мемлекеттік рәміздер мен ведомстволық және оларға теңестірілген өзге де наградалар геральдикасы мәселелері жөніндегі республикалық комиссия өзіне жүктелген саланың жұмысын тиімді үйлестіріп отыр. Қазақстандық патриотизмді насихаттау, елдің әлеуметтік-экономикалық жетістіктері үшін мақтаныш сезімін қалыптастыру, өскелең ұрпақты тәуелсіздік белгілеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу сияқты бағыттарда жұмыс жүргізіліп жатыр.
Мемлекеттік рәміздерге қатысты ұсыныстарды қарау барысында халықтың да пікірі ескеріледі. Айталық, 2005 жылы қалың жұрттың қолдауымен Шәмші Қалдаяқовтың ақын Жұмекен Нәжімеденовтің өлеңіне жазылған «Менің Қазақстаным» әнін Мемлекеттік Гимн ету мәселесі көтерілді. Көптің тілегін құп көрген Елбасы аталған өлеңнің кейбір тұстарына өз тарапынан өзгерістер енгізіп, мемлекеттік әрі халықтық сипатын күшейтті. Сөйтіп бұрыннан елдің ықыласына бөленіп, асқақ шырқалып жүрген бұл ән 2006 жылы Мемлекеттік Гимн болып қабылданды.
Сонымен қатар осыдан екі жыл бұрын Елтаңбамызға қатысты елеулі өзгеріс болды. Елбасының қазақ тілі əліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы Жарлығына сəйкес Елтаңбамыздағы «ҚАЗАҚСТАН» сөзі «QAZAQSTAN» болып жазыла бастады. Бұрынғы нұсқада жасалған елтаңбаларды пайдалану мерзімі жеткенше, яғни 2022 жылға дейін қолдана беруге болады. Мемлекеттік Елтаңбаның орталық геральдикалық элементі – көгілдір түс аясындағы шаңырақ бейнесі, шаңырақты айнала күн сəулесі секілді тараған уықтар, шаңырақтың оң жағы мен сол жағына аңыздардағы қанатты пырақтар, жоғарғы бөлігіндегі көлемді бес бұрышты жұлдыз бейнесі сол күйінде сақталып, «QAZAQSTAN» деген алтын түстес жазуы бар Елтаңбаның алғашқысы Ақорда резиденциясына ілінді.
Мемлекеттік рәміздердің мәртебесіне жауапты комиссияның қазіргі кезге дейін 50-ге жуық отырысы өтіп, елдің патриоттық саясатын қалыптастыруда елеулі жұмыстар атқарып келеді. Комиссияның отырысы қажет болғанда жағдайда өткізіле береді. Бірақ комиссия мүшелері жылына кемінде екі рет міндетті түрде жиналып тұрады. Мысалы, былтыр комиссияның екі отырысы өтіп, күн тәртібінде білім және ғылым жүйесіндегі, Ұлттық экономика министрлігіндегі мемлекеттік рәміздерді насихаттау және қолдану жұмыстарының жағдайы бағамдалып, Шымкент, Алматы қалалары, сондай-ақ Түркістан, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан облыстарының жұмыс тәжірибесі қаралды. Бұған қоса осы жиындарда ведомстволық наградаларды бекіту мәселесі де қозғалды.
Аталған комиссия мемлекеттік рәміздерге құрметтің кемімеуін жан-жақты қадағалап отырады. Комиссия құрамына Парламент депутаттары, министрлер, ықпалды қоғамдық ұйымдардың өкілдері, қоғам қайраткерлері мүше ретінде енген. Осы комиссияның бір мүшесі – Парламент Мәжілісінің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрағасы Бейбіт Мамраев.
– Еліміздің облыстары мен қалалары әкімдіктерінің жанынан мемлекеттік рәміздер жөніндегі комиссиялар қызметі жолға қойылған. Олардың жұмысын республикалық комиссия үйлестіріп отырады. Сондықтан рәміздердің белгіленген стандарттарға сай келуі мен орналасу тәртібіне баса көңіл бөлінеді. Сондай-ақ рәміздердің бүлінбеуі, ескіргенін жаңалап отыру, дұрыс пайдалану жұмыстары барынша бақыланады. Әлемдік, халықаралық ірі спорттық жарыстарда Гимннің дұрыс қолданылмауы сияқты олқылықтар орын алғанын білеміз. Мұндай жағдайларға жол бермеуді Сыртқы істер министрлігі назарында ұстаған жөн. Сондай-ақ «Тәрбие басы – талбесік» дегендей, балдырғандарды отансүйгіштікке баулу үшін балабақшалар мен мектептерде рәміздердің мәртебесіне сай қолданылуы аса маңызды, – дейді Бейбіт Мамраев.
Мемлекеттік рәміздердің дұрыс қолданылуына қатысты Үкіметке артылатын жауапкершіліктің жүгі салмақты. Жалпы рәміздердің аяқасты болып, тәртіп бұзылған жағдайлар кездескен. Бірақ биыл да, былтыр да республика бойынша рәміздерді қорлау фактісі тіркелмеген екен. Бұл туралы арнайы комиссияға мүше Ішкі істер министрі Ерлан Тұрғымбаев айтып берді.
– Тәуелсіздігіміздің айғағындай рәміздерге құрметпен қарау – осы елдің әрбір азаматына міндет. Елдік нышандарға нұқсан келмей, мәртебесіне лайықты болуы арнайы комиссияның назарынан тыс қалған емес. Біз өз тарапымыздан қоғамдық тәртіптің сақталуымен қатар рәміздердің дұрыс қолданылуын үнемі қадағалап отырамыз. Кейінгі кездері рәміздерді қорлау фактісі болған жоқ. Тек биылғы бес айда рәміздерді қолдану тәртібін бұзу, стандарттарын сақтамауға қатысты 14 ұйымға айыппұл салынды. Жалпы, сақшыларымыз бұл іске келгенде қырағы. Реті келгенде олар азаматтарға мемлекеттік рәміздердің дұрыс қолданылуының жөнін айтып, кеңестерін де беріп жатады. Көк туымыз көкте желбіреген сайын рухымыз да асқақтап, еңсеміз де биіктейді, – дейді Ерлан Тұрғымбаев.
Расында, елдігіміздің белгісі мемлекеттік рәміздердің мәртебесіне үлкен мән беріп қарауымыз керек. Көк Тудың түсінің оңып кетпеуі, жыртылмауы, тұғырына оралып қалмауы назарда болуы тиіс. Елтаңбаның да ғимараттарда ережеге сәйкес ілінгені дұрыс. Азаттықтың айшықтарына айрықша құрмет көрсетсек, еліміз айбынды да айбарлы биігінен түспейді.
