Жүн мен жіпті бояу: тәсіл мен тәлім

Руханият • 09 Маусым, 2020

Жүн мен жіпті бояудың тәсіл мен тәлімі

119 рет көрсетілді

Малдың жүнін жуып-шайып тазартып, кептірген соң қажетіне қарай сан түрлі бояумен әбден қанықтыра бояп көздің жауын алатын әсем дүниелерді – қолөнер бұйымдарын жасап шығаруда аналарымыз алдына жан салғандығы соншалықты, мұны қазақтың ұлттық қолөнерінің ажырамас бір бөлігі ретінде қалыптастырып, дамыта алды.

Гүлайым ДӘУІТБАЙ

Қызыл-жасыл талдырмадан текемет түрін ойып, бірнеше түсті жіптерді қазық айналдыра жүгіртіп бау-басқұр құрып, алуан түлі жүндерден ой салып, ши тоқыған олардың шеберлігін бүгінгі ұрпақ тек музейлерден қызықтап жүргені жасырын емес. Ал олардың жасалу технологиясы – үлкен ғылым, көзбен көріп, қолмен жасамаса, меңгертуі қиын жұмбақ сыр.

Сондықтан кешегі шебер аналардың көзін көріп, тағылымын алған, «істегенің маған жақсы – үйренгенің өзіңе жақсы» деп үлкендердің жұмсағанын қалт жібермей тыңдап өскен шеберлер Ә.Сағынаева мен Г.Балғабаева бүгінде өз көрген-білгендерін қызығушылық танытып, ынта білдіргендерге үйретумен келеді. Жуырда Маңғыстау облысының мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының қолдауымен, «Алтын оймақ» қолөнерді қолдау қоғамдық қорының ұйымдастыруымен ұмытылып бара жатқан қазақ дәстүрлі қолөнерін жаңғырту және тұрғындарды кәсіпкерлікке баулу мақсатында «Жүнді және жіпті табиғи және химиялық жолмен бояу тәсілдері» атты тренинг өтті.

Ақшұқыр ауылында өткен тренингке қызығушылық танытқандар көп болғанмен, төтенше жағдай тәртібіне сай небәрі 15 адам ғана қатысу мүмкіндігіне ие болды.

Қатысушыларға тәжірибелі қос тренер бояу түрлері, оны таңдау, жүн мен жіпті бояу тәсілдері, табиғи бояудың ерекшеліктері туралы, өзге де бояуға қатысты білгендерін айтты. Мысалы, текемет басуда текеметтің таңдалған түсі мен оған жарасымды бояу түрлері, сондай-ақ ақ басқұр мен қызыл басқұр тоқудағы қолданылатын жіп түстері туралы айтылып, жүн мен жіпті бояу тәжірибе түрінде көрсетілді.

Тренингке қатысушылар үйретушілерге ризашылықтарын білдіріп, сабақтың қызықты өткеніне қуанды. Кеше ауыл-аймақта жүн бояп, бау тоқып, сырғалақ айналдыру, өзге де қолөнер түрлерімен айналыспайтын қыз-келіншекке тосырқай қарайтын елдің бүгінгі ұрпағы бұл өнерлерді тек ел ішіндегі бірен-саран жасы үлкендерден естіп-біліп, іс-тәжірибесін көрсе таңғалатын дәрежедеміз. Заман ағымы, уақыт талабының иірімі әсер етпей қоймайтын да болар, дегенмен төл өнерді өгейсітпеген жақсы. Осы орайда баба дәстүрді дәріптеп жүрген Ә.Сағынаева мен Г.Балғабаеваға жұртшылық тарапынан бек ризашылық бар.

Маңғыстау облысы