Облыста мүмкіндігі шектеулі 29219 адам бар. Қилы-қилы тағдыр. Тасбауыр тағдырдың бесбатпан соққысы. Бәрінің себеп-салдарын жіпке тізгендей етіп жі­ліктеп шығудың өзі мүмкін емес. Біз қаузағалы отырған тақырып аясына біртабан жақын деректі айтатұғын болсақ, 30 мыңға жуық мүмкіндігі шек­теулі адамның 33 пайызы арбаға таңылғандар. Айтарға оңай, әйтпесе қарға адым жер мұң болған, қаншама қиындықпен күн сайын бетпе-бет келіп, жүйкесі жүндей түтіліп жүр. Өз­гелер кірген есікке кіре алмаса, өз­гелер шыққан биікке табан іліктіре ал­маса, олардың жаны жүдемегенде, күй­зелмегенде қайтпек.

– Өткен жылдың ақпан айында облыс әкімі Е.Маржықпаев мүмкіндігі шектеулі жандарға кедергісіз орта жасау туралы жол картасын бекіткен болатын. Осыған орай, 1672 әлеуметтік нысанды қосымша жабдықтау арқылы мүмкіндік туғызу тапсырылды. Биыл оның 384-і жасақталмақ, – дейді облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламаларды үй­лестіру басқармасының бөлім басшысы Анатолий Киселев.

Тапсырылған шаруа ішінара іске асырылғанымен, оңынан оңғарылмай тұрған тұсы әлі де жетерлік. Мысалы, 2016-2020 жылдары 190 рет тексеріс жүргізілген. Орын алып отырған ол­қылықтарды жою бағытында 170 ұй­ғарым жасалыпты. Құлақ аспағандарға шара да қолданылған. Мысалы, 30 лауа­зымдық тұлға мен кәсіпкерлік субъек­тісіне 4 млн теңге көлемінде айып­пұл салынды. Кей ретте қоғам қасіретіне құлақ аса қоймайды деп же­кеменшік иелерін кінәлап жататынымыз да рас. Ал олқылықтың орны мем­лекеттік ор­гандарда орын алып отыр­ғанын өкі­нішпен айтуға тура келеді. Талап та күшті. Бірақ талпыныс аз, жана­шырлық кем. Әйтпесе мүгедек жан­дардың қозғалысына қолайлы жағдай жасамаған лауазымды тұлғаларға – 50, коммерциялық емес ұйымдарға – 120, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 200, ірі кәсіпкерлік субъектілерге 400 айлық есептік көрсеткіш көлемінде айыппұл салынады.

Бұл орайда ең бастысы, жүрек қа­лауы болса керек. Қол ұшымды бере­мін, көмегімді тигіземін дейтін ақ адал ниетке, жан дүниедегі мейірім шуа­ғына, кәдімгі кісілік шарапатқа еш­теңе жетпейді. Мәселен, Көкшетау қа­ласының тұрғыны, дәрігер Гаухар Камелинова бүгінде оңалту орталығын ашып отыр. Орталық мүгедек болып қалған адамдардың алдынан үміт сәу­лесін жағуға ұмтылуда. Келер күн­дердің көкжиегіндегі шапағаты мол шуақты шаққа жеткенше бүгінгі бейнеттен арыл­туға да қолғабысын тигізбек. Гаухар Темір­ғалиқызы алдымен бүлдіршіндерді қамқорлығына алды. Мұндай қадамға бару себебі, өзінің бауыр еті баласының тағдыр тәлкегіне ұшырауы. Дәл осындай жақсылық жасау үшін жүрек қалауымен таңдаған жұмысын да тастаған. Ендігісі тал бойындағы қайтпас қайсарлық пен ана жүрегіндегі мейірімді қоса өріп, өз перзенті тәрізді қалт-құлт басқан қаршадай балаларды қатарға қосу.

«Қолжетімді Қазақстан» жобасының өңірлік үйлестірушісі Гаухар Камелинова қала ішіндегі мүгедек жандар үшін қолайсыз пандустар мен жайсыз жолдар туралы бар мәлімет «Қолжетімді Қазақстан» мобильді қосымшасына енгізілсе, дейді.

– Бұл арада бар мәселе мүгедек жан­дарға ғана қатысты емес, сәбилі ана­лар мен талдан таяқ таянған егде адамдарға да ортақ. Олардың барлы­ғы қоғамдық орындарда қозғалыс мүм­­кіндігінен шектеледі, – дейді Гау­хар Темірғалиқызы, – біз мұндай тас­бауырлыққа жол бермеуіміз керек.

Ал ондай дерек аз емес. Мәселен, Есіл ауданындағы Ақсай ауылында бірін­ші топтағы мүгедек М.Михайленко деген азамат тұрады. Ол мектепте мұға­лім болып жұмыс істейді. Жұмысына барып-келудің өзі сипаттап айтуға тіл жет­пейтін мұң. Мектеп ғимаратында пандус жоқ. Қоларбаға таңылған мұға­лім аузы-мұрны жоқ отаудай білім оша­ғына қалай кіріп-шықпақ. Осы жай­­ды мектеп басшылығы да, басқа адам­дар да күнде көріп жүр емес пе? Ақыры облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламаларды үй­лес­тіру басқармасының араласуымен оң шешімін тапқан. Жанында жүрген адам­ға жанашырлық жасай алмайтын білім ошағында жас толқынды адамгершілікке тәрбиелеу деңгейіне шүбә келтіретін тұс та осы.

Біржан сал ауданындағы Үлгі ауылында тұратын жалғызбасты зейнеткер арнайы әлеуметтік көмек көрсетілмейді деп шағым жасаған. Басқарма тарапынан тексеріс жүргізілген кезде олқылықтың орын алып отырғаны анықталды. Тек­серістен соң жалғыздықтан жаны күй­зел­ген зейнеткер есепке қойылып, әлеу­меттік қызметкер бекітілген. Мұндай мы­сал­дарды көптеп келтіре беруге болады.

«Шанс» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Василий Шиманский көлік прокуратурасымен бірлесіп мониторинг жүргізген кезде темір жол, автобекеттерде мүгедектерге қолайлы жағдай тудырылмағаны анықталды. Мұндай тексеріс Бурабай, Макинка, Ақкөл, Көкшетау, Щучье автобекеттерінде де жүргізілген. Кемшілік орын алғаны анықталған үш нысанның басшылары әкімшілік жауапкершілікке тартылып, 553 150 теңге көлемінде айыппұл салын­ды.

Биыл «Қолжетімді Қазақстан» өңір­лік кеңсесіне облыс орталығында орын алып отырған қолайсыздықтар туралы жұртшылық тарапынан 13 өтініш түскен екен. Олардың дені әлеуметтік маңызы бар нысандар. Кәдімгі қарға адым жер мұң болған ғаріптердің шар­уа жайымен, өтініші мен өкінішін айтып баратын жері. Мәселен, бірнеше банк пен «РИО» сауда үйі, қалалық салық басқармасы, қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мекемесі. Бәлкім, аяқ-қолы сау адам қаперіне іле бермес, ал, бұл тақсырет басына түскен адамдардың жанын күйзелтіп жүрген, қаны шығып тұрған мәселе. Сондықтан жан-жағымызға жанашырлықпен көз салып, қарға адым жер мұң болған мү­гедектердің мәселесіне де ой көзімен қа­рай жүрейікші.

Ақмола облысы